Г. С. Афонин, В. Н. Бар щенков, Н. В. Ко ндр атьев

292
 
 
 
12.4.Қысқы кезеңде тежеуіштерді басқару ерекшеліктері. 
Тежеуіштік жабдықтардың қатып қалуының алдын 
алу 
Жалпы  мәліметтер.Тежеуіштердің  қатуы  жылы  температурадан 
суық  температура  ауысу  кезеңдеріне  неғұрлым  ықтимал,  +5  °С 
температурасы кезінде де орын алуы мүмкін. 
Тежеуіштердің 
қатуының 
ықтималдығын 
азайту 
үшін 
компрессорлар  мен  айдалатын  ауаны  шектен  тыс  қыздыруға  жол 
берілмеуі  тиіс,  ауаның  қысымын  азайтатын  ылғалжинағыштар  мен 
аспаптардан  ылғалды  уақтылы  жою  қажет  (машинист  краны,  ЭПК-
150И,  №° 254 краны,J№ 367М бұғаттау құрылғысы, редукторлар және 
т.б.). 
Қысқы уақытта тежеуіш жұмысы резеңе бқйымдардың, бұрандалы 
қосылыстардың  нығыздайтын  қасиеттерінің  төмендеуінен,  майдың 
қоюлануынан,  иінтіректі  берілісте,  тежеуіштік  қалыптарда  мұздың 
пайда болуы нәтижесінде нашарлайды. 
Тежеуіштік  жабдықтардың  қатуына  мынадай  жағдайлар  алып 
келеді: 
бас  резервуарлардан,  машинист  крандарынан,    локомотивтің 
тежеуіштік  және  қоректік  желілерінен,  ЭПК-150И  және  т.б.  ылғалды 
уақтылы алып тастамау; 
локомотив  пен  құрамның  тежеуіштік  және  қоректік  желілерінен 
ауаның көп кемуі; 
екеудің  орнына  бір  компрессордың  жұмыс  істеуі  немесе 
компрессорлардың өнімділігінің төмендігі; 
тежеуіштік  аспаптарды  ұстау  және  оны  жөндеу  қағидаларын 
сақтамау  (аспаптардың  үйкелген  бетінде  майдфң  болмауы  немесе 
сәйкес  келмейтін  марка  майын,  лас  сүзгілерді,  май  айырғыш,  майды 
айдау құбырынау тастау және т.б.); 
иінтіректі берілістен мұз бен қарды уақтылы тазаламау; 
Ылғал  мен  дымқыл  құмсалғыш  бункеріне  түсуі,  оларды  ұстау 
қағидасының бұзылуы. 
Тежеуіш  жабдықтарының  істен  шығуын  талдау  қысқы  уақытта 
барынша осал орындар мыналар екенін көрсетті: 
секцияаралық  қосылыс  (біріктіргіш  жең,  әсіресе  калибрлі 
шайбамен,  аяққы  кран,  құбырөткізгіштердің  иілу  орны,  тепловоз 
қысымын реттеуіштерді бұғаттау орны); 
ылғал  жинағыш  және  олардың  төмен  түсіргіш  крандары  (әсіресе 
компрессордан 
кейін 
бірінші 
бас 
резервуар, 
компрессор 
тоңазытқышы); 
бас  резервуарлардан  №367М  бұғаттау  құрылғысына  немесе 
машинист  кранына  қоректік  құбырөткізгіш  және  осы  аспаптардан 
тежеуіштік  магистраль  құбыры  (әсіресе  машинист  кабинасы 
астындағы); 
N° 304 (404) қысымының релесі, № 367М бұғаттау құрылғысы, АК-
11Б қысымының реттеуіші, тежеуіштік цилиндрлер; 

293
 
 
 
ажыратылған  крандар,  бас  резервуарлардың  қайта  өткізу 
құбырлары, оны резервуарға енгізу орнындағы айдау құбыры. 
Тежеуіштік  жабдықтардың  қатуының  алдын  алу  және  жою 
шаралары.  Локомотивті  қабылдау.  Локомотивті  деподан  шығарған 
кезде  ауаның  бар  кемуі  жойылуы  тиіс,  жарамсыз  резеңке  элементтер 
ауыстырылып, 
бас 
резервуарлар 
мен 
пневматикалық 
жүйе 
тазартылады.  Үйкелісті және топсалы қосылыстар майлануы қажет. 
Локомотивті  қабылдаған  кезде  машинист  ТУ-152  нысанды 
журналдағы соңғы жазбалармен танысып, белгіленген олқылықтардың 
жойылғанына  көз  жеткізуі  тиіс.  -30°С  төмен  температура  кезінде 
локомотив  ұзақ  тұрғаннан  кейін  компрессорды  іске  қосар  алдында 
оның  картерінің  жылыту  құрылғысын  қосады,  ал  мұндай  құрылғы 
болмаған жағдайда картерге қыздырылған май құяды. 
Сосын  бас  резервуарлардың  тұндырмаларын  (компрессорға  жақын 
тұрғанынан  бастап),  содан  кейін  қоректендіру  желісін,  екі  кабина 
жағынан  да  тежеуіштік  магистралді,  секцияаралық  қосылыстарды 
үрлеу  орындалады.  Соңында  машинист  кранының  тұтқасын  I 
жағдайдан  VI  жағдайға  бірнеше  рет  ауыстырумен  оны  үрлейді,  содан 
соң екі кабинаның автостоптарының іске қосылуын тексереді. 
Егер  үрлеу  тәртібін  бұзса  (мысалы,  қоректендіру  желісінен 
бастаса),    сулы-майлы  эмульсияның  бөлігі  тұндырмадан  машинист 
кранына түседі. 
Ылғал  жинағыш,  ылғал-май  бөлгіш,  оның  ішінде  компрессор 
тоңазытқышының  иректүтігі,  резервуарлар  мен  локомотивтерді 
басқару  тізбегінің  ылғал-май  бөлгіш  құрылғыларының  барлығы 
тыңғылықты  үрленуі  тиіс  (бұл  ретте  электровоздарда  ондағы 
қысымның  көтеріңкі  тоқ  қабылдағышы  кезінде  кемі    4  кгс/см
2
  мәнге 
дейін төментеуге рұқсат етілмейді). 
Суықтан  қатып  қалған  крандармен  және  үрлеу  резервуарларымен, 
осы  крандардың  жұмыс  істемейтін  жылыту  құрылғыларымен  деподан 
шығуға қатаң тыйым салынады. 
Үрлеуді әдетте, қол жетегінің көмегімен, ал ол болмаған жағдайда – 
үрлеу шұрасының клапанын басып немесе басқару пультіндегі түймені 
қосумен орындайды. 
Сосын  қоректік,  тежеуіштік  магистральдан  және  локомотивтің  екі 
жағынан  да  №367М  бұғаттау  құрылғысы  арқылы  ауаның  өтуін 
тексеруге кіріседі. 
Тежеуіштік 
және 
қоректендіру 
магистралінің 
өтімділігін 
бақылаудың  басқа  да  тәсілі  бар.  Жұмыс  істемейтін  кабина  жағынан 
ашық  артқы  кранда  және  жұмыс  істеп  тұрған  компрессорларда 
машинист  кранының  тұтқасы  5  с  ішінде  І  жағдайда  болған  кезде 
тежеуіш магистраліндегі қысым 2,0...3,0 кгс/см
2
 ұсталуы тиіс. 
Қысымның 4,0...5,0 кгс/см
2 
шегінде болуы тежеуіштік магистральда 
дроссельді  саңылаумен  мұз  кептелісі,  ал  0,5.  1,0  кгс/см
2
  шегінде  – 
қоректендіру  магистралінде  тарылу  пайда  болу  ықтималдығын 
көрсетеді. 
Локомотивті  қабылдау  кезінде  төмен  түсіргіш  кранды  электрлік