Г. С. Афонин, В. Н. Бар щенков, Н. В. Ко ндр атьев

82
 
 
 
Енгізу  клапаны  серіппмен  17  ершікке  15  қыспақталады.  Енгізу 
клапанының артқы  ілмегі цоколда 19 орнатылған  резеңке манжетамен 
18 тығыздалған. Корпустың төменгі бөлігіне төрт түйреуіш түйрелген, 
олар  кранның  барлық  үш  бөлігін  де  8  және  10  резеңке  төсемелер 
арқылы, сондай-ақ торлы сүзгіні 21 бекітеді.  
Зарядтау қысымының бәсеңдеткіші  және жоғары зарядты қысымды 
жою  қарқынын  тұрақтандырғышы  кранның  төменгі  бөлігіндегі 
корпусқа бекітіледі.  
Бәсеңдеткіш  (4.2,  б  -сурет),  тұтқаның  пойыздық  қалпында  белгілі 
бір  зарядтау  қысымын  кранның  теңестірілген  көлемінде  ұстап  тұруға 
арналған.  Бәсеңдеткіш  екі  бөліктен  тұрады:  жоғарғы  –  қақпақтан  26 
жәнет  өменгі  –  корпустан30,    олардың  арасында  метал  диафрагма  28 
қысылған.  Корпустың  жоғарғы  бөлігінде  қоректендіру  клапанынының 
25 ершігі 27, серіппе 24 және бітеуіш 23 орналасқан. Төменгі бөлігіне 
реттеуіш  стақан  32    бұралған,  оның  көмегімен  реттеуші серіппенің  31 
тірек тығырығына 29 күші өзгереді.  
Тұрақтандырғыш  (4.2,  в  -сурет)  кранның  теңестіруші  көлемінен 
жоғары  зарядты  қысымды,  тұтқаның  пойыздық  жағдайында 
автоматтыт түрде жоюға арналған. Тұрақтандырғыш диаметрі 0,45 мм 
калибрленген саңылауы бар қақпақтан 33, серіппесі  34 бар қоздырғыш 
клапаннан, метал диафрагмадан36, пластмасса тіреуіш тығырықтан 37, 
корпустан 38, реттеуіш серіппеден 39 және қарсы сомыны бар реттеуіш 
стақаннан 40 тұрады.  
Кранның  қолданылуы.  Босату  және  зарядтау  (4.3-сурет). 
Сығылған  ауа  қоректендіру  магистралінен  бөліп  таратқыш  камераның 
үстінен және екі кең каналмен тежеу магистраліне өтеді. Бірінші жол – 
бөліп  таратқыш  ойығымен  6,  екіншісі  –  ашық  енгізу  кла-
паны16бойынша.  Енгізу  клапаны  теңестіру  поршенінің  11  артқы 
ілмегімен  ашылған,  оған  теңестіру  поршенінінң  үстіндегі  У1 
камерасының  ауасы  қысым  көрсетеді.  У1  камерасына  ауа  басты 
резервуарлардан екі жолмен өтеді: біріншісі – бөліп таратқыш каналы 
бойынша,  екіншісі  –  бөліп  таратқыш  6,  сүзгі  21  және  зарядтау 
қысымын  бәсеңдеткіштің  ашық  қоректендіру  клапаны  25  арқылы. 
Диаметрі  1,6  мм  канал  бойымен  камерадан  теңестіру  поршеньнің 
үстінен 
теңестіру 
сұйыққоймасы 
зарядталады. 
Теңестіру 
сұйыққоймасының қоректендіру каналы, бір мезгілде  екі кең жолы бар 
қоректендіру магистралін тежеу магистралімен байланыстыра отырып, 
кранның тұтқасын I-қалыпта ұзақ уақыт бойы ұстап тұруға болатындай 
тарылтылған.  
Кран  тұтқасының  I-қалпында  теңестіру  сұйыққоймасының 
манометрі  бойынша  қысымның  мәнін  таңдау  мүмкін  болса,  ол  тежеу 
магистралінде  кран  тұтқасын  II-қалыпқа  ауыстырғаннан  кейін 
орнатылады. 

83
 
 
 
 
 
 
 
 
Рис. 4.3. Действие крана уел. № 395 при первом положении ручки (об 
 
4.3-сурет. Тұтқаның алғашқы қалпында шарт. № 395 кранның қолданылуы 
(белгілерді 4.2-суреттің жазбаларында қараңыз) 
 
Жоғары  зарядты  қысымды  автоматты  түрде  жою.  Машинист 
краны тұтқасының пойыздық жағдайында теңестіру сұйыққоймасы УР 
(4.4-сурет) 
және  У1  теңестіру  поршенінің  үстіндегі  камера 
бәсеңдеткіштің  метал  диафрагмасының  28  үстіндегі  У2  камерасымен 
және  тұрақтандырғыштың  қоздыру  клапанының  35  камерасымен 
байланысады.  Серіппенің  39күшімен  диафрагма  36жоғары  майысады 
және  қоздыр  клапанын  35  ашады.  Теңестіру  сұйыққоймасындағы  ауа 
диафрагмой  36  үстіндегі  У3  камерасына  өтеді  және  диаметрі  0,45  мм 
калибрленген  саңылауы  бойынша  (4.2,  в  –суретті  қара)атмосфераға 
шығады. 

84
 
 
 
 
 
4.4-сурет. Тұтқаның алғашқы қалпында шарт. № 395 кранның қолданылуы 
(белгілерді 4.2-суреттің жазбаларында қараңыз)  
 
У3  камерасындағы  ауаның  қысымы  серіппенің  39  күшіне  сәйкес 
тұрақты  сақталады.  Теңестіру  көлемінен  ауаның  атмосфераға  шығуы 
У3  камерасындағы  тұрақты  қысымда  үнемі  болып  тұрады,  бірде 
тұрақтандырғыш  теңестіру  көлемінен  жоғары  зарядты  қысымын 
жоюдың  тұрақты  қарқынын  қамтамасыз  етеді.  УР  ауасының  және 
тежеу магистралінің қысымында болатын теңестіру поршені11 жоғары 
көтеріледі  және  шығару  клапанын  ашады,  ол  бойынша  ТМ  ауа 
атомосфераға шығады. Тежеу магистралінен жоғары зарядты қысымды 
жою қарқыны одан шғыатын жылыстауларға байланысты емес. 

85
 
 
 
 
Тежеу  магистралінде  зарядтау  қысымын  автоматты  түрде 
ұстап тұру. Теңестіру камерасындағы және У1 камерасындағы қысым 
теңестіру  поршенінің  үстінде  зарядтаушыға  дейін  төмендеген  кезде, 
онда  диаметрі  0,45  мм  болатын  саңылау  арқылы  ауаның  атмосфераға 
үздіксіз шығуына қарамастан, бәсеңдеткіш серіппемен 31 орнатылғаен 
қалыпты  зарядтау  қысымын  теңестіру  көлемінде  ұстап  тұратын 
болады. 
УР  ауа  қысымын  зарядтаудан  төмен  төмендету  бәсеңдеткіштің 
метал  диафрагмасының  28  үстіндегі  У2  камерасындағы  қысымның 
төмендетуіне алып келеді. Серіппенің 31 күшмен диафрагма 28 жоғары 
майысады  және  қоректендіру  клапанын  25  көтереді.  Ауа  басты 
сұйыққоймадан  бөліп  таратқыштағы  тік  канал  6,  сүзгі  21  және  ашық 
қоректендіру  каналы  25  арқылы  теңестіру  поршенінің  11  үстіндегі  У1 
камерасына келіп түседі.  
У1 камерасынан диаметрі 1,6 мм калибрленген саңылау арқылы ауа 
УР  және  У2  камерасына  өтеді.  Ауаның  қысымы  және  серіппенің  31 
диафрагмаға  28  түсіретін  күші  теңескен  кезде,  ол  көлденең  қалыпқа 
түседі және қоректендіру клапаны 25 ершңкке серіппемен қысылады.  
Егер  жылыстаудың  нәтижеінде  тежеу  магистралінің  қысымы 
құлаған  жағдайда,  теңестіру  поршені  теңестіре  көлемі  ауасының 
қысымымен төмен түседі, ершіктен енгізу клапанын 16 сығады және ГР 
ауа  ТМ  өтеді.  ТМ  қысым  зарядты  деңгейге  жеткен  кезде  (У1 
камерасындағы  қысымға  тең  болғанда),  серіппе  теңестіру  поршенін 
көтереді  және  енгізу  клапанын  жабады.  ТМ  жылыстауын  қуаттау 
тоқтатылады.  
Кран  тұтқасын  II-қалыппен  босату.  Машинист  кранының 
тұтқасының II-қалпында бөліп таратқыш бәсеңдеткіштің У2 камерасын 
теңестіру сұйыққоймасымен байланыстырады. Егер кранның тұтқасын 
тежегеннен  кейін  II-қалыпқа  қойса,  онда  У2  камерасында  зарядтан 
төмен,  яғни  тежеу  қысымы  орнатылады.  Металдиафрагмаға  28 
төменнен зарядты қысымға сәйкес келетін күшпен серіппе  31 қысады, 
сол  себептен  диафрагма  28  жоғары  майысады  және  қуаттандыру 
клапанын  25  ашады.  Ауа  ГР  бөліп  таратқыштың  тік  каналының 
бойымен сүзгі 21арқылы, ашық қуаттандыру клапаны 25 кең каналмен 
теңестіру  поршенінің  У1  үстіндегі  камераға  келіп  түседі,  ал  одан  
диаметрі  1,6  мм  тар  каналы  арқылы  УР  және  У2  камерасына  шығып 
кетеді.  У1  камерасында  жоғары  қысым  пайда  болады.  Оның  әсерімен 
теңестіру  поршені  төмен  жылжиды  және  өзінің  артқы  ілмегімен 
толығымен енгізу клапанын 16 ашады,ол тежеу магистраліне теңестіру 
поршенінің үстіндегі қысымға тең қысыммен ауа өткізеді. УР және У2 
камерасындағы  қысым  біртіндеп  өседі,  сол  себептен  диафрагма 
түзуленеді, ал қуаттандыру клапаны 25 ершікке қысылады.  
Теңестіру  поршенінің  үстіндегі  У1  камерасындағы  қысым  УР 
қысыммен теңескен сәттен бастап, яғни зарядты болған кезден бастап,