Физика курсынан

СУТЕГІ СПЕКТРІН ЗЕРТТЕУ. РИДБЕРГ ТҰРАҚТЫСЫН

жүктеу 11,48 Mb.

бет	607/666
Дата	15.01.2020
өлшемі	11,48 Mb.
	#26746
түрі	Практикум

1 ... 603 604 605 606 607 608 609 610 ... 666

5.9 СУТЕГІ СПЕКТРІН ЗЕРТТЕУ. РИДБЕРГ ТҰРАҚТЫСЫН

ЖӘНЕ ЭЛЕКТРОН МАССАСЫН АНЫҚТАУ
5.9.1 ҚЫСҚАША ТЕОРИЯЛЫҚ КІРІСПЕ
1911 жылы ағылшын ғалымы Резерфорд атомның ядролық моделін ұсынды. Оның болжауынша, кез келген химиялық элементтің атомы оң зарядталған ядро мен оны айнала қозғалатын электроннан тұрады. Ядроның диаметрі

, ал атомның өлшемі

. Электрондар ядроны дөңгелек орбита бойымен айнала қозғалады.

Алайда Резерфорд ұсынған модель классикалық электродинамика тұрғысынан қарастырғанда, орнықсыз болып шықты. Орбита бойымен айнала қозғалған электрон өзінің айналасында айнымалы магнит өрісін тудырады, ол кеңістікте жарық жылдамдығындай жылдамдықпен таралады. Сондықтан электрон энергиясы уақыт өткен сайын азая береді, ал энергияның аз мәніне қысқа радиус сәйкес келеді. Осының нәтижесінде теріс зарядталған электрон ядроға барып құлайды. Ендеше атом орнықсыз, бірақ тәжірибелер атомның орнықты жүйе екендігін дәлелдеді.

Екінші жағынан, орбита радиусы кеміген сайын электрон жылдамдығы артады, яғни айналу периоды кемиді де, жиілік үздіксіз артады. Бұл оның шығаратын спектрі тұтас спектр деген сөз, ал шын мәнінде атомның спектрі – сызықты спектр.

Резерфордтың бұл моделін Данияның физигі Н. Бор жаңа тұрғыдан қарап, мынадай 2 постулаттармен толықтырды:

Электрон ядроны айнала қозғалғанда кез келген орбита бойымен

емес, тек белгілі бір орбиталардың, яғни стационар орбиталардың бойымен ғана қозғала алады. Осындай орбиталардың біреуінің бойымен үдей қозғалған электрон ешқандай жарық шығармайды және стационарлық күйдегі энергиясының мәндері дискретті болады. Осы кездегі қозғалыс моментінің импульсі мынадай шартты қанағаттандырады:

(5.9.1)

жүктеу 11,48 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 603 604 605 606 607 608 609 610 ... 666