Физика және математика кафедрасы

школьных 

технологий, 

2006 

 

5  Рысбаева А.К. 

Педагогикалы

қ процесс 

субъектілерін

ің табысты іс-

әрекетіне 

интерактивті 

оқытудың 

ықпалы. Оқу 

құралы-80 

бет. Алматы: 

2008. 

 

4 

1 

 

 

25 

 

 

 

5.  Мәтіндік оқу құралы, авторлық дәрістер 

Апта 1. 

Қазіргі заманғы білім беру және педагогикалық технологиялардың теориялық 

негіздері. 

 

Бастауыш 

сынып 

мұғалімдерін 

даярлаудың 

қазіргі 

кездегі 

қалыптасқан  жүйесі  оның  құрылымын,  ұйымдастырылуын,  мектеп 

практикасымен  және  білім  беру  жүйесіндегі  инновациялық  үрдістерімен 

өзара байланысын кайта қарауды талап етеді.  

Бұл  жоғары  оқу  орныңда  мамаңдар  даярлаудың  сапасын  арттыруда 

мұғалім  тұлғасының    өздігінен  дамуына,  оның  шығармашылық  қабілетінің 

артуына  мүмкіндік  жасауды  және  оқу-тәрбие  үрдісін  жетілдіруді 

қамтамасыз  ететін  жаңа  педагогикалық  технологияларды  пайдалану 

көзделеді.  

Технологияны педагогикалық  іс-әрекетті қайта құрудың жүйелі тұтас 

құралы  ретінде  тимді  пайдалану  оқу-тәрбие  үрдісінің  сапасын  жақсартуға, 

жеке тұлғаны дамыту міндеттерін шешуге септігін тигізеді. 

Бүгінгі  таңда  педагогикалық  технология  мәселесі  теориялық  және  

ғылыми-қолданбалы бағыт тұрғысынан зерттеу арқауы болып отыр.  

Теориялық  тұрғыдан  алып  қарағанда,  педагогикалық  технология  -  

педагогиканың  категориясы  ретінде  қарастырылады  оның  мәні  мен 

құрылымы  айқындалады,  педагогикалық  іс-әрекеттің  әртүрлі  саласындағы 

(дидактика,  тәрбие,  білім  беруді  басқару)  педагогикалық  технологияның 

ғылыми 

негіздерін 

оқып-үйренеді, 

педагогикалық 

технологияны 

жобалаудың  әдіснамасы  мен  теориясы  зерттеледі  және  педагогикалық 

технология теориясының негіздері ашып көрсетіледі. 

Ғылыми-педагогикалық  зеріттеулерге  жасалынған  талдау  жаңа 

педагогикалық  технологиялардың  бірнеше  түрлерін  бөліп  көрсетуге 

мүмкіндік берді.  

Енді  солардың  ішінен  жоғары  оқу  орындарының  оқу  үрдісінде  

қолдануға ұсынылатын бірқатарына тоқталайық. 

Бүгінгі  таңда  республикадағы  және  аймақтағы  экономикалық 

нарықтық  қатынастардың  қалыптасу  жағдайында  еліміздің  әлеуметтік-

экономикалық  дамуы  қоғам  өмірінің  барлық  саласында,  оның  ішінде 

мектепте  оқыту мазмұны мен оқытудың қазіргі  технологияларын жетілдіру 

өзекті мәселелердің бірі болып отыр. 

Қазақстан Республикасының "Білім түралы" заңында (1999) білім беру 

саласындағы  мемлекеттік  саясаттың  ұстанымдарының  бірі  -  жеке  адамды 

қалыптастыруға бағытталған рөлі және педагог қызметкерлер оқушылардың 

мемлекеттік білім беру стандартында көзделген деңгейден төмен емес білім, 

білік,  дағды  алуын  қамтамасыз  етуге,  олардың  жеке  шығармашылық 

қабілеттерінің дамуы үшін жағдай жасау қажеттігі қарастырылған. 

Дәстүрлі  оқыту  технологиясының  білімді  мемлекеттік  стандарт 

деңгейінде  толық  меңгеруіне  кепілдік  бермей  отырғандығы  оқушылардың 

білім жетістіктерінің нәтижелерінен көрініс табуда. 

 Осыған 

орай 

оқу-тәрбие 

үрдісін 

жетілдірудің 

қазіргі 

технологияларын  жетілдіріп,  мектепте  сабақ  беруде  қолдану  арқылы  білім 

сапасын жақсартуға болатындығына басым бағыт берілуде. 

Қазіргі 

кезде 

мектептің 

оқу-тәрбие 

үрдісінде 

50-ден 

астам 

педагогикалық  технологиялардың  қолданылып  жүргені  мәлім.  Бұл 

технологиялардың бәрін бір сабақта қамту мүмкін емес.  

Сондықтан,  мектептегі  әрбір  пәнді  оқыту  технологиясын  таңдап, 

іріктеу  және  оны  іс-әрекеттік  тұрғыда  жетілдіру  арқылы  оқушының  білім 

жетістіктерін  арттыруға  болады.  Мұнда  оқушының  әрекеті  технологияны 

қабылдауы, ынтасы, құштарлығына көңіл бөлінуі тиіс. 

Бастауыш  сатыда  "Математика"  пәні  бойынша  оқушылардың  оқу 

жетістіктерінің  өлшеуіштер  тәсілдері  ретіндеп  деңгейлік  тапсырмалар 

жүйесін дайындауға бо-лады.  

Оқушының  дайындық  деңгейін  саралау  оқушының  жеке  танымдық 

мүмкіндігін 

ескерудің 

басты 

тәсілі 

ретінде 

қарастырылуы 

тиіс. 

Тапсырмаларды  білімді  қабылдауға  бағдарланған  іс-әрекеттік  модель 

ретінде қарастыруға болады.  

Оқытудан  күтілетін  нәтижелер  тізбесін  негізге  ала  отырып,  әртүрлі 

деңгейдегі  тапсырма  түрлерін  ауызша  тексеру,  жазбаша  тексеру,  тапсырма 

беру,  жауапты  талдау  тапсырмалары,  бір  ғана  дұрыс  жауабы  бар 

тапсырмалар, ашық және еркін жауабы бар тапсырмалар, түрлі практикалық 

сипаттағы тапсырмалар түрінде қарастыруға болады. 

Тапсырмалардың 

мұндай 

түрлері 

оқушының 

іс-әрекеттік 

- 

компетенттік тәсілге (өз бетінше іздену, өз бетінше білім алу, өзін-өзі білім 

алуға тәрбиелеу, дамыту) бейімделуіне мүмкіндік береді. 

әртүрлі әдістерді қолдану және оқушылар бірін-бірі тексеру арқылы есептің 

дұрыстығына  көз  жеткізулеріне  болады,  дамыта  оқыту  технологиясы 

(Л.С.Выготеский,  Л.В.Занков,  Д.Б.Элькокин,  В.В.Давыдов)  дамыта  оқыту 

жүйесі  жеке  тұлғаны  жеделдете  қарқынды,  барлық  сапалармен  сәйкестікте 

жан-жақты  дамытуға  бағытталған,  оқытудың  модульдік  технологиясы 

(В.ММонахов) оқу үрдісін мақсатты жобалап, құруға болады.  

Оқытудың  компьютерлік  технологиясы  компьютермен  жұмыс  істеу 

техникасын  меңгеру,  сыныпта  белсенділік  көрсету,  жеке  жұмыс  істеу, 

жекелеп  көмек  көрсету,  проблемалық  оқыту  технологиясы,  тірек 

сигналдары  арқылы  оқыту  технологиясы  (В.Ф.Шаталов)  теория  және 

практиканы  блок  түрінде  топтау,  тірек-схема,  тірек-конспект  түрінде 

берілген  теориялық,  материалдарды  сыныпта  меңгеру,  үйде  өз  бетімен 

іздену,  жұмыс  істеу,  түсіндіре  басқарып  -  оза  оқыту  (С.Н.Лысенкова) 

алынатын  білімнің  алғашқы  бөлігін  алдын-ала  оқыту,  деңгейлеп  саралап 

оқыту текнологиясы бірнеше деңгейде тапсырма беру және т.б. 

Республикадағы  ауыл  мектептерінің  оқу-тәрбие  үрдісінде  деңгейлеп 

оқыту  технологиясы  (Ж.Д.Қараев)  жүйелік  негізде  оқыту  технологиясы 

(Г.Г.Ғалиев), 

шоғырландырып-қарқынды 

оқыту 

технологиясы 

(Қ.А.Әбдіғәлиев.,  Н.Н.Нурахметов),  блоктық-модульдық  технологиясы 

(М.Н.Жанпеисова) 

қолдау 

табуда. 

Ғалымдардың 

пікірінше 

шағын 

комплектілі  мектептер  жағдайында  оқу-тәрбие  үрдісін  ұйымдастыруда 

жүйелік  негізде  оқыту  мен  шоғырландырып  оқыту  технологияларының 

оқыту сапасын арттыруда дидактикалық мүмкіндіктері мол. 

Қазіргі  ғаламдану  және  техниканың  қарқынды  даму  кезінде  оқу-

тәрбие  үрдісінде  өзекті    ізгілендіру  өзекті  мәселелердің  бірі  болып 

табылуда. 

Оқу-тәрбие  үрдісін  ізгілендіру  -  жеке  тұлғаның  еркін  дамуы  үшін 

оның бойында жалпы азаматтық құндылықтардың қалыптасуын қамтамасыз 

ететін дидактикалық ұстаным ретінде басшылыққа алынуы тиіс.