Филология факультеті

жүктеу 0,59 Mb.

Pdf просмотр

бет	33/54
Дата	17.10.2022
өлшемі	0,59 Mb.
	#39689

1 ... 29 30 31 32 33 34 35 36 ... 54

« азіргі аза тілі. С з тіркесі мен жай с йлем синтаксисі» п ні

Негізгі əдебиеттер

Негізгі əдебиеттер:

1. Аханов К. Грамматика теориясының негіздері. – Алматы,1972.

2. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. – Алматы, 1993.
3. Əбілқаев А. Қазіргі қазақ тіліндегі жай сөйлем түрлері. – Алматы, 1963.
4. Əбілқаев А. Қазақ тіліндегі төл сөз бен төлеу сөз. – Алматы, 1956.
5. Есенов Қ. Сабақтас құрмалас сөйлемнің құрылысы. – Алматы, 1982.
№ 4- дəріс
. Тақырыбы: Қазақ тілінің синтаксистік құрылысы
Қазақ тіл білімінде синтаксис, оның объектілері туралы да əр түрлі пікірлер
орын алып келді. 1940 жылға дейінгі еңбектерде синтаксистің объектісі
ретінде тек сөйлем ғана алынса, 1950 жылдар шамасында сөз тіркесі
синтаксисі, ал 1980 жылдардан кейін күрделенген сөйлемдер мен күрделі
синтаксистік
тұтастық,
тіпті
функционалдылық
мəселесі
енгізілді.
Т.Қордабаев, Қ.Есеновтің құрмалас сөйлем мəселесіне, Х.Арғынов, Р.Əмір,
Ə.Хасенов, А.Əбілқаев, О.Төлегенов, М.Томанов, Ə.Əбілақов, Н.Демесінова,
Р.Əміров, Т.Сайрамбаев, М.Серғалиев сөз тіркесі мен жай сөйлем
синтаксисіне кеңінен назар аударды. Бұл еңбектер қазақ тілінің 1970-80
жылдар ішінде жан-жақты зерделеніп, жанрлық түрленуі мен қоғамдық
қызметінің өскенін көрсетті.
Грамматиканың күрделі саласының бірі – синтаксис. Синтаксис саласының
да зерттелуі Қазан революциясынан бұрын басталған. Ол туралы ең алғаш
сөз еткен де – А.Байтұрсынов. Автор «Тіл құрал» (ІІІ кітап) сөйлем
синтаксисі, оның ішінде сөйлемнің түрлерін нағыз тілдік факт ретінде
көрсете білді. Автордың зерттеулері қазақ тілі ғана емес, бүкіл түркі
халықтары үшін үлкен бастама болды. Басқа тілдегі зерттеулер
А.Байтұрсыновтың ғылыми ойларын басшылық алып отырды.
Негізгі əдебиеттер:

1. Шалабаев Б. Текст лингвистикасы туралы. «Қазақ тілі мен əдебиеті». № 1,

1993.

2. Шалабаев Б. Қазіргі қазақ тіліндегі күрделі синтаксистік тұтастық. Қазақ
филологиясы. Екінші кітап. 1975.
3. Қазақ тілінің грамматикасы. Том 2. –Алматы, 1967.
4. Русская грамматика. Том ІІ. Синтаксис. – М.: Наука, 1980.
5. Сарбалаев Ж. А. Байтұрсынұлының еңбектеріндегі қазақ тілі синтаксисінің
мəселелері // Мемлекеттік тіл: бүгіні мен болашағы. – Астана, 1998. 210-213
бет.

жүктеу 0,59 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 29 30 31 32 33 34 35 36 ... 54