Саяси қақтығыс - саясат субъектілерінің саяси мәртебе мен институттарды, әлеуметтік тәртіпті сақтау немесе өзгерту, түрлендіру мақсатындағы билік үшін теориялық және іс-жүзіндегі күресі. Саяси қақтығыс ұғымы әлеуметтік-саяси күштердің, саяси қатынас субъектілерінің теке-тірестері өтетін ерекше саяси жағдайды білдіреді. Сонымен бірге, саясат әлемінің ажырамас бір бөлігі, оның қозғаушы күші. Бұл тек саясаттану ұғымы емес, сонымен бірге саясат теориясының тілі, саясаткердің ойлау үлгісі.
Саяси қақтығыстар саяси-мемлекеттік билікті жүзеге асыру мен бөлісу үрдісіндегі әр түрлі әлеуметтік-кәсіби, этноконфессиялық және басқа да топтар мүдделерінің сан алуандылығынан туындайды. Саяси қақтығыстардың шығуы саяси саладағы мәртебелік-рөлдік құрылымның сатылығымен байланысты; саяси құқықтар мен бостандықтарды бөлудегі теңсіздік; саяси өмірге қатысу деңгейлері мен түрлері; саяси мәдениеттегі айырмашылықты көрсетуімізге болады. Саяси қақтығыстар пәні - билік, өкілеттілік, т.б.
Саяси қақтығыстар өзінің даму барысында бірнеше кезеңдерден өтеді. Алғашқы кезеңде қақтығыстарға негіз туады. Қоғамның кейбір салаларында қиындықтар пайда болады. Келесі кезеңде келіспеушілік, наразылық ашық айтылып, алғашқы қақтығыстар болуы мүмкін.
Саяси қақтығыстарды шешудің жолдары: қақтығысты мәмілеге келу арқылы бейбіт жолмен шешу. Мәміле деп даужанжалға қатысушы тараптардың өзара кешірімділік білдіріп, ымыраға келуін айтады; зорлық негізінде бітістіру, келістіру. Мұндай жағдай бір жақтың күші айтарлықтай басым болып, екінші жақ жеңілгенде немесе оны толық жойып жібергенде туады. Тараптарды татуластырудың ең кең тараған түрі - келіссөздер. [1]
Тақырып: Саяси шиеленістер мен дағдырыстар
Жанжал дегеніміз не, оны бәрі біледі. Көпшілік үшін бұл сөз жағымсыз ассоциацияларды тудырады. Қақтығысты бастайтын немесе оған басқа адамдармен араласатын адамдар, әдетте, оны өздері үшін ең жақсы жолмен тез аяқтауға бейім. Шиеленісті мүдделі адамдар аз. Қақтығысты қалай сәтті аяқтауға болады?
Бұл мәселені әркім нақты жанжал жағдайлары мен оның қатысушылары туралы, олардың мақсаттары мен қарсыластарының мақсаттары, не істеуге болатын және не істеу керек, не істеуге болмайтындығы және т.б. туралы өз идеяларына сүйене отырып шешеді.
Адамзат өркениетінің тарихы әртүрлі қақтығыстарға толы. Кейбір қақтығыстар бүкіл құрлықтар мен ондаған елдер мен халықтарды қамтыды, басқалары үлкен және кіші әлеуметтік қауымдастықтарды қамтыды, ал басқалары жеке адамдар арасында болды. Ежелгі заманнан бері адамдар пайда болған қайшылықтарды мен жанжалсыз шешуге тырысады.
Хетт патшасы Хаммурапидің (б.з.д. 1792-1750 жж.) Ежелгі заңдарында жанжалды жағдайларды шешудің ондаған тәсілдері бар. Аңыз бойынша, Соломон патша (б.з.д. 965-928 жж.) Өзінің даналығы мен қақтығыстарды болдырмауға және шешуге қабілеттілігінің арқасында танымал болған.
Достарыңызбен бөлісу: |