Ережелері

0

С

Қышқылдылық,

0

Т

16-18

16-18

16-20,99

15,99   төмен   немесе

21,00-ден жоғары

Эталон

бойынша

тазалық

дәрежесі,

топтан   төмен

емес

1

1

2

3

КМАФАнМ,

мың/см

3

300

дейін

300-ден

500

дейін

500-ден   4000

дейін

4000-нан   20000

дейін

Соматикалық

жасушаның

құрамы,

мың/см

3

500

1000

1000

1000-нан жоғары

Анықтау   техникасы.  (қалыпты   әдіспен):   Шыны   түтікке   1   мл   метил

көгін және 10 мл сүтті өлшеп құяды. Араластырған соң шыны түтікті 10

0

 С

өлшеп алу. Араластырған соң шыны түтікті 1,0

0

 

С температурада редуктазаға

қояды. Уақыт бойынша сүт классын және сүттегі бактерия санын анықтау.

Сүттің   резазурин   сынама   ерекшелігі   сүт   класын   бактериалды

тұқымсыздық   арқылы   1   сағ   аралығында   анықтауға   болады.   Редуктаза

ферментінің   әсерінен   резазурин   қызғылт   түсті   резофуринге   айналады.

Айналу   кезінде   көгілдір   түстен   бояу   барлық   түстерді   өткеріп,   тіпті   ақ   та,

қызғылт түс болады. 

Кесте 8. 

Сүт классы

Түссіздену   ұзақтығы,

сағ

1

 

мс

3

 

сүттегі

бактериялардың   нысана

мөлшері

Жоғары

3,5 жоғары

300 мың-нан астам

1

3,5

300 нан 500 мыңға дейін

2

2,5

500 мыңнан 4 млн дейін

3

40 мин

4-тен 20-млн-ға дейін

Анықтау  техникасы.  Шыны  түтікке  1  мл 0,005  пайыздық   резазурин

ерітіндісін және 10 мл сүт құяды. Араластырып тығынмен жауып, 37ұ 10 

0

 С

температурасымен су моншасына 1 сағ қояды. Кестені пайдалана отырып,

сүттің бактериалды былғануын анықтау. Нәтижесін 8-кестеге жазу.

Анықтау   техникасы.  Метал   торшаға   домалақ   сүзгіш   салу.   250   мл

шамасында   сүтті   35-40  

0

  С   температурасында   қыздырып,   мұқият

араластырып және аспап ыдысына құю. Сүтті сүзудің соңына сүзгішті таза

қағазға салып, құрғатып, эталонмен салыстырып және механикалық былғану

тобын анықтау. Зерттеу нәтижелерін 7-кестеге жазу.

А) белсенді қышқылдылық (оқытушы айтады)

Б) Балғын сүттің жалпы қышқылдылығы (титрленетін қышқылдылық)

құрамындағы ақуыз, қышқыл тұз және газдарға негізделген.

100   мл   сүтті   титрлеу   үшін   жұмсалған   денитрленген   сілті   мөлшері

Тернер (

0

Т) градусымен көрсетіледі, ол қышқылдылық деп аталады.

Сүт   қышқылдылығын   анықтаудың   бірнеше   әдісі   бар,   дегенмен

стандартты әдісі көп қолданылады (титрометрлік әдіспен).

Анықтау механикасы. Алдын ала 20

0

 С температурада жылытылған 10

мл сүтті  шыны сауытқа құйып, жақсылап араластырады. 20 мл дистилденген

су   су   және   2-3   тамшы   фенолфталеинмен   қосады.   0,1   н   сілті   ерітіндісін

әрдайым араластыра отырып, 1 мин ішінде жоғалып кетпейтін әлсіз қызғылт

түс пайда болғанша бюреткадан шыны сауытқа қосып отыру керек. Сілті мл-

нің санын 10-ға көбейту керек, яғни 100 мл қайта емептеу керек.

Параллелді анықтамалардың айырмашылығы ұ 1 

0

 Т аспауы керек.

Егер дистилденген су болмаса, сүт қышқылдылығын онсыз анықтауға

болады. Бұл жағдайда титрлеу нәтижесін 2

0

 Т қысқарту керек.

Шектік қышқыл деп максималды қышқылдылықты айтады, сүт балғын

деп саналады және оны сүт заводтарында қабылдайды. Шектік қышқыл 20

0

 

Т

деп   алайық.   Бұндай   жағдайда   10   мл   сүтті   титрлеу   үшін   2   мл   0,1   н   сілті

ерітіндісі жұмсалады, ал 5 мл -1 мл.

Шыны түтікке  бюреткадан  1 мл 0,1 н сілті, 2 тамшы фенолфталеин

және 10 мл су өлшеп алу. Осы шыны түтікке 5 мл зерттелетін сүт құйылады.

Шыны түтікке жауып, шайқап (аудара отыра) және түсі бойынша сүт сапасын

анықтау:   балғын   –   шектік   қышқылдылықтан   төмен   немесе   жоғары

қышқылдылықпен (балғын емес).

Жұмыс 7

Қайнатылған сынама, алкоголді сынама, қышқылды-қайнатылған

сынама, сүтті қантты, хлорлы, золды анықтау.

Қоюлатылған   стерилденген   сүт   өндіруге   арналған   сүт

термотұрақтылыққа   тексеріледі.   Термотұрақтылық   төмендесе,   қышқылды-

қайнатылған,   алкоголді,   хлоркальцийлі   және   жылы   сынамасын   қолданады.

Барлық бұл сынамаларды майсыздандырылған сүтпен құяды. 

Сүттің термотұрақтылығын анықтау.

Фосфатты сынама. Шыны түтікке 10 мл сүт өлшеп алып, оған 1 мл 1,5

н   бір   негізді   фосфорқышқылды   калий   ерітіндісін   қосып,   шайқап,   шыны

түтікті 5 мин су моншасына қояды. Төмен термостұрақтылықты сүтте шыны

түтікте   өлпектер   пайда   болады,   яғни     зарарсыздандырылған   сүт   өндіруге

жарамсыз.

Қышқылды-қайнатылған сынама.  3 таза құрғақ   шыны

 

түтікке 10 мл

сүттен   құ

 

яды,   сәйкесінше   0,7,   0,8   және   0,9   мл   0,1   н   күкірт   қышқылы

ерітіндісін   құйып,   шыны   түтіктерді   3   мин   қайнап   жатқан   суда   ұстайды.

Тұрақты қалпында ақуыз   фазасы болса 0,7 және 0,8 0,1 н күкірт қышқылы

қосылған   шыны   түтіктерде   сүт   ұюы   болмайды.   Егер   көрсетілген   шыны

түтіктерде ұйыса, онда термотұрақтылығы төмен сүт деп саналады.

Алкоголді   сынама  –   сүт   термотұрақтылығының   дәрежесін   анықтауға

мүмкіндік беред. Бұл мақсатпен 10 таза, құрғақ шыны түтікке 2 мл сүттен

құяды және бірдей көлемде этил спиртін құяды, бірінші шыны түтікке 68

пайыз спирт, ал келесілерне спирт концентрациясы 2 пайыз артып отырады.

Шыны түтік құрамын шайқайды (сілкусіз) және реакция 2-3 мин аралығын

қабылдайды. 76 пайыз және одан да жоғары пайыздық спирт қосылған шыны

түтіктерде ұю болса, төмен термотұрақты сүт деп саналады.

Хлоркальцийлі сынама. Таза, құрғақ шыны түтіктерге 10 мл сүт құяды,

әр қайсысына сәйкесінше 0,4; 0,5; 0,6; 0,7; 0,8 және 0,9 мл 1 пайызды кальций

хлоридын (СаСl

2

) қосып, қайнап жатқан су моншасыа 5 мин қояды. Төмен

термотұрақты   сүттің   ұюы   өлпектердің   пайда   болуымен   0,4   және   0,5   мл

кальций хориді қосылған шыны түтіктерде байқалады. Сүт ұюы 0,6 мл және

одан да жоғары реактив қосылған сынамаларда болады.

Жылулық сынама.  Молибден шынылы түтіктерге 2 мл-ден сүт құйып,

бетін   тығынмен   мұқтап   жауып,   ұстағышқа     қояды.   Ұстағыш   шыны

түтіктермен бірге 130

0

  ұ 1  

0

  С алдын ала қыздырылған  ультротермостатқа

құйылады. Температураны 130

0

 С жеткізу үшін глицерин немесе 150

0

 с дейін

қайнай   алатын   техникалық   май   қолданылады.   Ұстағыш+шыны   түтікті

глицерин   немесе   техникалық   майға   салған   соң,   қздырған   уақытын

коагуляцияның уақытын санайды. Қыздырғаннан бастап 5 мин аралығында

коагуляциясы байқалса, онда ол термолабилді сүт деп саналады.

Соңғы   уақытта   Белоусов,   Суровцев   және   Росихина   сүттің

термотұрақтылығын анықтайтын АС-2 аспабын ұсынды. 

Әдіс   келесілерден   тұрады:   кесеге   5   мл   зерттелетін   сүтті   құйып   140

0

дейін   жеткізеді.   Термотұрақтылықсыз   сүт   сынамада   кесе   түбінде   сүт

толығымен коагуленттенеді немесе күйген ақуыз шапқыны пайда болады.

Сүттегі   хлор   мөлшерін   анықтау.  200   мл   шыны   сауытқа   20   мл

зерттелетін сүт, 100 мл дистилденген су, 10 мл 20 пайыздық күкіртқышқылды

мыс   ерітіндісін,   8   мл   ащы   натрий   (100   мл   суға   1   г-нан)және     2   мл   10

пайыздық хромовоксил калий ертіндісін құяды (индикатор).

Алынған ертіндінің бейтарап реакцияға  ие екеніне көз жеткзу керек,

олай   болмаса   оны   ащы   натри   ертіндісімен   бейтараптайды.   Реакцияны

лакмусқа тексереді.

Шыны   сауытқа   белгісіне   дейін   дистилденген   су   құйып,   тығынмен

жауып, жақсылап шайқайды. Содан соң шыны сауыт ішіндегісін сүзеді. 

100 мл өлшеп алып, кірпішті қызыл түс пайда болғанша азотқышқылды

күміспен тирлейді(1 л суға 4,788 г азотқышқылды күміс).  

10   көбейтілген   азотқышқылды   күміс   100   мл   сүт   құрамындағы   хлор

грамм санына сәйкес келеді.

Хлор пайызы хлор санымен есептеледі, граммен белгіленеді.