АМ – 2 сүт анализаторында рефрактометрикалық тәсілімен сүт қантының
(лактоза) құрамында болуын анықтау.
Сарысу сынуының коэффициенті 8 кестеде көрсетілген бойынша, лактоза
құрамында болуына сәйкес.
Зол құрамын анықтау
Сүт салмағының жағуына және алынған золдың өлшенуі Әдістің
маңызы болып табылады.
Анықтау техникасы. 1. Фарфор тигельді муфелді пеште шынықтыру керек,
содан соң эксикаторда суыту және аналитикалық таразыда өлшеу. Содан
кейін тигельге шамамен 25г сүт өлшеу немесе оны пипеткамен өлшеу.
Соңғы жағдайда сүт тығыздығы бойынша өзгертулер енгізу.
2. Су банясында немесе кептіру шкафында сүтті кепкенше булау керек, ал
кепкен қалдығын әлсіз отта шала күйдіру керек. Түтін тоқтағаннан кейін
қыздыруды жоғарлатып және күңгірт сұр түсті қалдық қалғанша дейін
жалғастыру керек.
3. Тигельді суыту, 15мл дистилденген суды құйып, содан соң баяу жылыту
керек. Содан кейін золсыз сүзгіден сүзу керек. Тигелдегі қалған қалдықты
аздап (5 – 6мл) мөлшерлеп 2 – 3 рет ыстық сумен өңдеу және сүзгіге
ауыстыру керек.
4. Сүзгіден өткізілгеннен кейін фильтрді ерімеген қалдығы бар тигельге
ауыстырып, кептіргіш шкафта кептіріп және одан соң муфелді пеште тигелде
ақ-сұр түсті зол қалғанша күшті отта қыздыру керек.
5. Шаюдан қалған фильтрат тұнбаны зол бар тигельге ауыстырып, кепкенше
буландырып және баяу отта шаншу керек.
6. Эксикаторда тигельді суыту; аналитикалық таразыда өлшеу және сүттегі
зол мөлшерін формула бойынша есептеу:
З
100
а
б
а
в
Мұндағы З – сүттегі зол мөлшері (%); а – бос тигель массасы (г); б –
сүтпен тигель массасы (г); в – золмен тигель массасы (г).
10 кесте – Коэффициенттің ауытқуы және сүттегі лактозаның мөлшері
Ауытқу
көрсеткіштері
Лактоза құрамы,
%
Ауытқу
көрсеткіштері
Лактоза құрамы,
%
1,3390
91
92
93
94
95
96
97
98
99
1,3400
01
02
03
04
05
06
07
08
09
1,3410
11
12
13
14
15
3,01
3,06
3,11
3,16
3,21
3,26
3,31
3,36
3,42
3,47
3,52
3,57
3,62
3,67
3,70
3,72
3,77
3,82
3,87
3,93
3,98
1,03
4,08
4,13
4,18
423
1,3416
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
1,3430
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
4,28
4,33
4,38
4,44
4,49
4,54
4,59
4,64
4,69
4,74
4,79
4,84
4,89
4,95
5,00
5,05
5,10
5,15
5,20
5,25
5,30
5,35
5,40
5,45
5,50
5,55
8 САБАҚ
АУРУ МАЛДАН АЛЫНҒАН ЖӘНЕ БӨГДЕ ЗАТТАР СҮТПЕН ЖҰМЫС
ІСТЕГЕНДЕГІ ТЕХНИКА ҚАУІПСІЗДІГІ. АУРУ МАЛДЫҢ СҮТІНЕН
АНЫҚТАУ ӘДІСІ.
Сабақтың мақсаты. Маститті сүтті анықтаудаудағы тәжірибені алу және
оның әдістемесін үйрену.
Материалдар және жабдықтар. Маститті анықтауғы арналған прибор, пи-
петки градуирленген пипетка, диагностикалық пластинкалар , пробиркалар.
Реактивтер. 5% димастин сулы ерітіндісі, 0,5% бромти-
молблау ерітіндісі, 2% мастидин ерітіндісі, маститодиагност, маститопроб,
бромтимол тесттер.
Ауру сиырдан алынған бөгде заттары бар сүтпен жұмыс істегенде, оқытушы
студенттерді қауіпсіздік техникасымен таныстыру керек.
1. ДИМАСТИН СЫНАМАСЫ. Бұның мәні арнайы димастин реактивінің
қатысымен лейкоциттер қабықшасын жойып, рибонуклейн қышқылы
бөлінеді. Маститпен ауру сиырдың сүтіне димастинді қосқанда ауру
дәрежесіне байланысты, созылмалы немесе тығыз ұйығыш қызғылтым-
сарғыш немесе қызғылт түсті консистенциялы масса түзеді.
Сау сиырдың
сүтіне димастинді қосқанда қызғылт сары реңді және тегіс (бір текті)
консистенцияны береді.
Анықтау техникасы.
1. Пластинканың тереңдеуіне 1 мл сүт 1 мл 5%-дық димастиннің сулы
ерітіндісін құйып 10-15 с шыны таяқшамен араластыру керек.
2. Ішіндегінің түсін және консистенциясын анықтау керек. Сүттің түсі қызыл,
қызғылт-сары тауық жұмыртқасының ақуызы сияқты консистенцияда және
оны таяқшамен басқа қуысқа апаруға да болатын болса, бұл сүт маститпен
ауыратын сиырдікі деп саналады.
Маститпен ауырмаған кезде масса қызғылт
сары немесе сарғыш қызғылт-сары түсті біртекті сұйық консистенцияда
болады.
3. БРОМТИМОЛ СЫНАМАСЫ. Маститпен ауыратын сиырдың сүтінің рН
өзгереді. Сүтке қосылған көгілдір бромтимол индикаторы сілтіге сипатты рең
береді.
Анықтау техникасы.
1. Ақ фарфор пластинкаға зерттелетін сүттен 2-3 тамшы және 1 -2 тамшы
0,2 % бромтимолблау спирттік ерітіндісін қосып таяқшамен араластыру
керек.
2. Сүт сапасын анықтау. Сүт сары, жасылтым сары немесе сары-жасыл түске
боялса, сиырдың сау екенін білдіреді. Маститпен ауыратын сиырдың сүті
күңгірт жасылдан күңгірт көкке дейін боялады.
3. МАСТИДИН СЫНАМАСЫ. Бұл әдістің мәні мастидиннің әрекетінен,
мастит ауруында сүт сілтілік реакцияда және лейкоциттің мөлшері жоғары
болу анықталады.
Бұл әдіспен лактацияның бірінші бес күндігіндегі сүті
және сиырларды босататын кездегіні зерттеуге болмайды.
Анықтау техникасы.
1. Пластинканың тереңдеуіне 1 мл сүт, 2% 1 мл мастидин ерітіндісін және
20 секунд шыны таяқшамен араластыру керек.
2. 11 кестені пайдалана отырып, қоспаның түсінің негізінде және желетектес
ұйытқысына қарап сүт сапасына баға беру.
МАСТИТОДИАГНОСТПЕН СЫНАМА. Бұл сынаманың көмегімен
маститпен ауыратын жеке сиырларды ғана емес, сонымен қатар 1% бастап
одан жоғары жиынтықты сүттен анықтауға болады.
11 кесте – Сүт сапасын бағалау
