Энергия үнемдеу жəне энергия тиімділігі

215
3
Сату көлемінің 
өсу қарқыны 
1
1,02
1,0404
1,0612
1,0824
1,104
1,126
1,15
4
Сату көлемі
30000
30600
31212
31836
32472
33120
33780
34500
5
Өткізуден 
түскен табыс, 
мың тг
90000
96390 103249
110598 11842 5 126783 13579 6
145590
6
Айнымалы 
шығындар, 
мың тг
58500 62654
67112
71889
76976
82409
88267
94633
7
Тұрақты 
шығындар, 
мың тг
9000
9000
9000
9000
9000
9000
9000
9000
8
Ғимараттар 
амортизациясы,
мың тг
270
270
270
270
270
270
270
270
9
Құрал-жабдық 
амортизациясы,
мың тг
4000
2400
1440
864
518
778
0
0
1
0
НОД,мың тг
18230
22066
25427
28575
31661
34326
38259
41687
1
1
КТС
3646
4413
5085
5715
6332
6865
7652
8337
1
2
Болжаулы   ТТ,
мың
14584 17653
20342
22860
25329
27461
30607
33350
1
3
Ақшалай 
формадын тыс 
шығыс, мың тг
4270
2670
1710
1134
788
1048
270
270
1
4
Негізгі қызмет
 
ақша ағыны, 
мың тг. 
18854
20323
22052
23994
26117
28509
30877
33620
1
5
Таза айналым 
капиталына 
инвестиция 
мың тг 
-767
-823
-882
-939
-1003
-1082
-1081
-1175
1
6
Таза жою құны,
мың тг
-
-
-
-
-
-
-
-
Болжаудан   кейінгі   кезеңдегі   ақша   ағынын   есептеуді  
GF
(
t +1
)
  төмендегі  17.9.
кесте түрінде ресімдейміз: 
Көрсеткіштер
2020
2021
2022
2023
2024
2025
2026
2027
1
Инфляция 
қарқыны
1
1,05
1,1025
1,158
1,2155
1,276
1,34
1,4
2
Бағасы, тг
3000
3150
3308
3474
3647
3828
4020
4220
17.9. кесте – Болжаудан кейінгі кезеңдегі операциялық ақша ағынын есептеу 
Энергия үнемдеу жəне энергия тиімділігі

216
Көрсеткіштер
2020
2021
2022
2023
2024
2025
2026
2027
1
7
Дисконтсыз 
жалпы 
болжанған
 
операц. ағыны, 
мың тг
18087 18622
21170
23055
25114
27427
29796
32445
ЦФ=
GF
(
t +1
)
E − g
=
32445
0,12− 0,071
= 662142 мы ң тг
Осылайша  алынған  болжаудан  кейінгі  кезеңдегі  кəсіпорын  құны  ақша  ағынын 
дисконттауда  қолданылған  мөлшерлеме  бойынша  ағымдағы  құндық  көрсеткіштерге 
əкеледі.
Энергия үнемдеу жəне энергия тиімділігі

217
18 - ТАРАУ. МЕТАЛЛУРГИЯ МЕН ЭНЕРГЕТИКАДАҒЫ МЫСАЛДАР [69]
Алюминий өндірістіндегі энерготиімділік
Іс-шаралар
Циклондарды  оңтайландыру  есебінен  шаң  айналысын  қысқарту,  сəйкесінше 
шығындарды  қысқарту  жəне  жылуды  анағұрлым  тиімді  пайдалану.  Қондырғыларды 
пайдалану режимін оңтайландыру. 
Қосымша инвестициялар
100 000 €
Шығындарды төмендету
 
1,36 млн. €/жыл
Электр
 
энергияны үнемдеу
 
2,6 ГВт сағ/жыл
Мазутты үнемдеу
53,5 ГВт сағ/жыл
Салынған капиталдан түскен пайда 
(қосымша инвестициялар)
Инвестициялар
7,6 млн. €
Энергия үнемдеу
 
45 %
Салынған капиталдан түскен пайда
Металлургиядағы технологиялық үрдістерді оңтайландыру
Іс-шаралар
Біліктеу  кезінде  қалдық  жылуды  пайдалану  жəне  инертті  газды  ортаны 
шығарылған газдармен алдын ала жылыту
Əрбір желіні компьютерлік реттеу 
Барлық желдеткіштерде жиілік түрлендіргіштерін орнату
Пештерді тұмшалау жəне оқшаулау 
Мыс жəне оның өнімдерін өндіру 
Шығарылатын жылу есебінен тиімді электрэнергия өндірісі 
Aurubis ag
Түсті металлдар өндірісі
Жылына 1 140 000 тонна мыс өнімі
Іс-шаралар
Жоғары  қысымды  бу  таратқышпен  қоса,  жоғары  жəне  төменгі  қысымды  екі 
сатылы конденсациялық турбиналы қондырғы құрылысы 
Бақылау мен басқарудың интеллектуалдық жүйесін орнату 
Энергия үнемдеу жəне энергия тиімділігі

218
Инвестициялар
6,15 млн. €
Шығындардың төмендеуі
3,01 млн. €/год
Үнемдеулер
21,5 ГВт ч/год
(14 %)
Қорғасын өндірісі
Қорғасын қорыту зауытындағы энергетикалық менеджмент
Berzelius Stolberg Gmbh
~ 150 000 тонна қорғасын / қорғасын қорытпасы жылына 
~ 260 қызметкер
Іс-шаралар
Энергетикалық менеджмент жүйесін енгізу
Автоматтандырылған энергия бақылауды енгізу 
Оттықтарды мазуттан газға бейімдеу 
Тиімді қазандық пен оттықты монтаждау
Инвестициялар 
1,1 млн. €
 
0,8 млн. €/жыл
Шығындардың төмендеуі
12,3 ГВт сағ/жыл
(19 %)
Үнемдеулер
Энергетика объектілеріндегі іс-шаралар мысалдары
Қазандыққа отын беруді реттегішті енгізу.
Реттегіш диірмендегі көмірдің шығынын бақылайды, сол арқылы берілетін отын 
мен оттегі арасындағы теңгерімді қамтамсыз етеді, яғни артық ауаны. Бақылау болмаған 
жағдайда отынның өздігінен шығуы салдарынан теңгерім бұзылуы мүмкін. 
Бір тəулікте электр энергияны босатуға кететін шартты отынның меншікті 
шығынын шұғыл есептеуді енгізу 
  Бір  тəулікте  электр  энергияны  босатуға  кететін  шартты  отынның  меншікті 
шығынын  шұғыл  есептеу  үшін  энергоблоктарда  ТПАБЖ  əлеуетін  пайдалану  қажет.  Бір 
туліктегі  отынның  меншікті  шығынының  нəтижелері  бойынша  жүйелі  түрде  отынды 
ұнтақтау жұқалығы бойынша деректерді жəне күлдегі ұшқыш жанғыш заттардың құрамын 
тексеріп отыру керек. 
Елегіштегі  қалдық  20-25%  болуы  тиіс;  егер  одан  көп  болса,  онда  отынның 
механикалық жанбай қалуы артады. 
Реттелетін  айналмалы  айыру  (сепарациялау)  қондырғыларын  қолдану  (18.1  – 
сурет)
Энергия үнемдеу жəне энергия тиімділігі