205
3.3 суреті – Тəуелділік
t
B
″
− t
B
′
t
Д
′
− t
B
′
k . F
W
B
-ден жəне
W
Д
W
В
Энергия үнемдеу жəне энергия тиімділігі
206
17-ТАРАУ. ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ЖОБАНЫҢ ТЕХНИКАЛЫҚ-
ЭКОНОМИКАЛЫҚ НЕГІЗДЕМЕСІН ҚҰРУ ҮЛГІСІ
Энергия тиімділігін арттыру жөніндегі іс-шаралар кез келген өндірісте, сондай-ақ
қандай да бір өзгерісті жобалау кезінде əзірленеді. Төменде өндірістің энергия тиімділікті
технологиясын қолдануды есепке ала отырып брикеттелген көмір өндірісі бойынша
инвестицияық жобаны есептеу [61 - 64] бойынша үлгі ұсынылған.
Инвестициялық жобаны есептеуге арналған бастапқы деректер
Осы жұмыс жұмыс істеп тұрған кəсіпорынның кеңеюі жөніндегі жобаны, атап
айтқанда брикеттелген көмір өндірісі жөніндегі цех құрылысын ұсынады. Бұл
компанияның бизнес аясын кеңейтуге жəне өндірістің əртараптандыру стратегиясын іске
асыруға мүмкіндік береді.
Бұл ретте алғашқы үш жыл жобаны əзірлеуге, рəсімдеуге жəне бекітуге, сондай-ақ
іздеу жəне монтаждау-құрылыс жұмыстарын жүргізуге арналатындығы болжанады.
Төменде, кестеде қарастырылған жобаның бастапқы деректері келтірілген.
17.1 кесте –Күрделі салымдар 2017-2019 ж.ж. (мың .тг)
Атауы
Жылдар
2017
2018
2019
Жер
1500
0
0
Ғимарат
0
4500
4500
Құрал-жабдық
0
0
10000
Бірінші жылғы жұмсалған көлемнің в %-бен таза
айналым капиталы
0
0
12
Көрсеткіш атауы
Өлшем бірлігі
Мəні
Ескертпе
Инфляция қарқыны
%
5
Бағасы
Теңге
3000
Өткізу көлемінің өсу қарқыны
%
2
Бірінші жылы өткізілген көлем
Бірлік
30000
Өткізудегі айнымалы шығын
үлесі
%
65
Тұрақты шығындар
Мың теңге
9000
Амортизация нормалары:
Ғимарат
%
3
Бір келкі
Құрал-жабдық
%
40
Жою құны (нарықтық бағасы)
Ғимарат
Мың теңге
1500
Құрал-жабдық
Мың теңге
2000
Жер
Мың теңге
2100
КТС
%
20
Жобаны пайдалану кезеңі
жыл
7
Капитал бағасы (дисконт
мөлшерлемесі - Е )
%
12
17.2 кесте – Қосымша бастапқы деректер
Энергия үнемдеу жəне энергия тиімділігі
207
6
Барлығы КС
1500
4500
25300
31300
2020 жылдан бастап кəсіпорын 3000 тг/партия бағасымен 30 мың партия
көлемінде жаңа өнім шығаруы жəне оны нарықта өткізуі тиіс. инфляция қарқыны 5%, жыл
сайынғы өндіріс көлемі өсімінің қарқыны 2%. Жиынтық түсімнен айнымалы шығын үлесі
65% құрайды, ал дисконт нормасы 12%. Жеті жыл пайдаланғаннан кейін бұл бизнесті сату
көзделеді.
Көзделген іс-шараларды жүзеге асыру үшін (əртараптандыру стратегиясын
əзірлеу жəне іске асыру) олардың тиімділігін бағалау қажет.
Ақша ағынын есептеу (cash flow)
Инвестициялық ағынды есептеу
Күрделі салымдар жобаны жүзеге асыру үшін қажетті барлық шығындарды
талдаудағы алғашқы қадам.
Бір мəртелік шығындар сметасы 17.3 кестеде келтірілген. Мұнда екі сəтке назар
аудару қажет:
жер амортизацияға жатпайды, бұл кестенің соңғы бағанында көрсетілген;
негізгі құралдарға салымнан өзге 2019 жылдың соңында таза айналым
капиталына инвестиция қажет болады.
17.3 кесте - Инвестициялық ағынды есептеу (мың теңге)
Жол №
Объектілер
2017
2018
2019
Жиыны
Амортизацияға
жатады
1
Жер
1500
0
0
1500
0
2
Ғимарат
0
4500
4500
9000
7110
3
Құрал-жабдық
0
0
10000
10000
0
4
Барлығы
негізгі
құралдар
1500
4500
14500
21500
5
Айналым
капиталының
өсімі
10 800
10 800
Амортизацияға жатады – ғимарат:
9000 −
(
9000 . 0 , 03 7
)
= 7110 мын . тг
Амортизацияға жатады – құрал-жабдық:
1− шi жыл: 10000
40
100
= 4000 мын . тг
2 жыл :
(
10000− 4000
)
40
100
= 2400 мын . тг
3 жыл :
(
6000 −2400
)
40
100
= 1440 мын . тг
4 жыл :
(
3600− 1440
)
40
= 864 мын тг
100
.
Энергия үнемдеу жəне энергия тиімділігі
.
.
.
.
.
208
2019 жылғы айналым капиталының өсімі құрайды:
∆
ОбК = Ц × ОП × α = 3000 × 30000 × 0,12 = 10800 мың тг
мұндағы,
∆
ОбК - 2019 жылдың соңында шикізат, материалдар жəне
жинақтаушылар сатып алу есебінен айналым капиталының өсуі;
ОП - сату көлемі;
Ц – брикеттелген көмірдің бір партиясының бағасы;
α - жиынтық түсімдегі айналым капиталының үлесі.
5 жыл :
(
2160 −864
)
.
100
= 518 ,4 мын . тг
6 жыл: 1296 − 518 ,4= 777 ,6 мын . тг
Жою жəне операциялық ағындарды есептеу
Талдау процесінде жобаны жүзеге асырғанға дейін талап етілген мүлікті жою
нəтижесінде пайда болған ақшы ағынын бағалау қажет. Ол үшін 2026 жылға мүлік
құнының болжаулы жəне баланстық бағалауын салыстырамыз, жер амортизацияға
жатпайды, ал оның болжаулы жою құны оларды сатып алуға кеткен шығыннан артық. Бұл
жағдайда фирма корпоративтік табыс салығын төлеуге міндетті болады.
17.4 кесте – Жою ағынын есептеу (мың теңге)
Көрсеткіштер
Жер
Ғимарат
Жабдықтар
Жиыны
1
Бастапқы құны
1500
9000
10000
2
Аморт. ес шығ. жат
0
1890
10000
3
Есептік бағалау
1500
7110
0
4
Жою құны
2100
1500
2000
5
Жоюдан түске баға
600
-5610
2000
6
КТС
120
-1122
400
7
Таза жою құны
1980
2622
1600
6202
Инвестициядағы қажеттілікті бағалаудан кейінгі қадам жобаны пайдалануға
бергеннен кейін алатын операциялық ақша ағынын болжау болып табылады (17.5 кесте).
17.5 кесте –2020-2026 жж. операциялық ақша ағынын есептеу.
.
Көрсеткіштер
2020
2021
2022
2023
2024
2025
2026
1
Инфляция
қарқыны
1
1,05
1,1025
1,158
1,2155
1,276
1,34
2
Бағасы, тг
3000
3150
3308
3474
3647
3828
4020
3
Сату көлемінің
өсу қарқыны
1
1,02
1,0404
1,0612
1,0824
1,104
1,126
4
Сату, партия
көлемі
30000
30600
31212
31836
32472
33120
33780
Энергия үнемдеу жəне энергия тиімділігі
40
Достарыңызбен бөлісу: |
