М.ӨТЕМІСОВ АТЫНДАҒЫ БАТЫС ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
Бекітемін
М.Өтемісов атындағы БҚМУ ректоры
А.С. Иманғалиев
28.12. 2011 ж.
ЭМЖ әдістемелік нұсқаулықтары
АПАТТЫ ЖАҒДАЙЛАРҒА ДАЙЫНДЫҚ
ЭМЖ 04.07
Орал , 2011
Ақпараттық деректер:
Дайындаған: 26.12.2011 К.Ж.Кабасов, Б.М.Айтуганова
21.04.2006 ж. ЭМЖ.04.07 құжат орнына енгізілді
Енгізілген күні: 04.01.2012
Қайта қарау күні: 05.01.2015
Өзгертулер:
№
|
Енгізілген күні
|
Дайындаушының аты-жөні
|
Қолы
|
1
|
|
|
|
2
|
|
|
|
3
|
|
|
|
4
|
|
|
|
5
|
|
|
|
Мазмұны:
Мақсаты
Қолданылу саласы
Терминдер, анықтамалар және қысқартулар Жауапкершілігі және өкілеттілігі
Сипатталуы
Жазбалар
Дәйектемелер
мақсаты
Негізгі шара М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университетінің апатты жағдайлар кезіндегі тәртіпті, апатты жағдайлармен байланысты зардаптардың алдын алу шараларын қолдануын және апатты жағдайлармен байланысты кері әсерлерді болдырмау және М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университетіндегі апатты жағдайлардың алдын алу және ескерту ережелерін реттейді (әрі қарай мәтін бойынша БҚМУ ).
Қолдану саласы
2.1 Осы шара БҚМУ қызметінің барлық құрылымдық бөлімшелеріне таралады және БҚМУ қызметкерлерінің барлығына міндетті.
3 Терминдер, анықтамалар және қысқартулар
3.1 Терминдер
3.1.1 Осы шарада қолданылатын термин және анықтамалар: ҚР СТ ИСО 9000 Сапа менеджмент жүйелері. Негізгі ережелер және сөздік, ҚР СТ ИСО 14001 Экологиялық менеджмент жүйелері. Қолдану жөніндегі талаптар мен басшылық, ҚР СТ ГОСТ Р ИСО 14050 Қоршаған ортаны басқару жүйесінің талаптары және қолданылу басшылығы. Сөздік стандарттарына сәйкес келеді.
3.1.2 Үрдісті сипаттау кезінде келесі терминдер пайдаланылады:
Ластануды болдырмау – үрдісті пайдалану, практикалық әдістер, материалдар немесе өнімдер, ластанудан құтылуға мүмкіндік беретін, оны азайтуға немесе болдырмауға және рециклингті қосу, тазарту, үрдісті өзгерту, басқару механизмдері, тиімді пайдалану және материалдарды алмастыру.
Апат – істен шығу, жұмыс немесе қозғалыс кезінде қандай болмасын механизмнің машиналардың ж.т.б бұзылуы. Тасымалдау мәнінде – апатты оқиға, сәтсіздік.
Апатты оқиға – өлімге, денсаулықтың төмендеуіне, жарақат немесе шығындарға әкелетін қажетсіз оқиға.
3.2 Қысқартулар:
ШҚЖ – шаруашылық қызметінің жетекшісі
МҚКЖ – мекемелерге қызмет көрсететін жұмысшы.
ЕҚжҚТИ – еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы инженері;
Үрдісті сипаттау кезінде орфография ережелерімен қарастырылған және СМЖ/ЭМЖ 04.01 Құжаттамаларды басқару шарасында көрсетілген қысқартулар пайдаланылады.
4 Жауапкершілігі және өкілеттілігі
4.1 Жауапкершілікті және өкілеттілікті белгілеу
4.1.1 Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы инженері жұмысқа қабылданған қызметкерлерге нұсқама өткізуге жауапты.
5 Сипатталуы
5.1 Жалпы ережелер
5.1.1 Апатты жағдайларға дайындалу үрдісі және оларға БҚМУ апаттардың және апатты жағдайлардың пайда болу мүмкіндігін сәйкестендіру және оларға әсер ету қоршаған ортаға әсерлерді азайту және жою үшін.
5.2 Кіріс және шығыс үрдісінің құрамына , ресурстарына қойылатын талаптар
5.2.1 Кіріс мәліметтері болып есептелетін сәйкестендірілген апатты жағдайлар.
5.2.2. Шығыс мәліметтері болып есептелетін жойылған апатты жағдайлар.
5.2.3 Қажет етілетін уақытқа талап және үрдісті іске асырудағы қиындықтар, апаттық жағдайларға жеке тұлғаларды дайындау белгілі бір кезеңдерде жауапты үрдіспен жүзеге асады.
5.3 Еңбекті қорғау басқармасының жүйесі және өндіріс жұмыстарындағы
қауіпсіз тәсілдер.
5.3.1 Жалпы ережелер
Еңбек қорғауды басқару жүйесінің және өндіріс жұмыстарының қауіпсіз тәсілдері негізінде дайындалған негізгі ережелер.
Зертханашылар мен студенттерді зертханада жұмыс жасауға нұсқауынан кейін және негізгі ережелер туралы біліктілігін тексергеннен кейін рұқсат беріледі.
5.3.2 Мекеменің жабдықталуы:
Қызметтік, өндірістік және көмекші орындарды тұрғын үй мақсатында пайдалануға болмайды.
Зертханадағы салыстырмалы дымқылдық нұсқауларға сәйкес белгілі бір жағдайларды қоса есептегенде 80% аспау керек.
Жұмыс орындары және шығу жолдары құралдармен, жабдықтармен және жиһаздармен толтырылмауы керек.
Өндіріс орындарында тамақты дайындауға, жылытуға және қабылдауға болмайды. Зертханада темекі тартуға тыйым салынады.
Тұрмыс, зертхана орындары және жұмыс орындары, жабдықтар таза және тәртіппен ұсталу керек. Тұрмыстық, зертхана орындары үнемі жиналады. Едендер, қабырғалар жұмыс орындарының төбелері таза ұсталу керек және уақытында жөнделіп тұру керек.
Бөлінетін зиянды булар мен газдың жұмысына байланысты қондырғылар үнемі қадағалауда болу керек .
Университеттің барлық ғимараты ережелерге және күші бар нұсқаулықтарға сай өрт сөндіргіш құралдармен жабдықталуы қажет.
Өрт шыққан жағдайда электрсымдарды және электржабдықтарды сөндіру үшін өрт сөндіргіш құралдарымен университеттің барлық ғимараты жабдықталуы қажет.
Өрт сөндіргіш құралдар көрінетін және қол жететін жерде тұру керек.
5.3.3 Желдету және жылыту.
Барлық зертханалық және көмекші бөлмелер, ауаның ластанған жағдайына қарамай, санитарлық талаптарға сай орындалған және өткізілген жұмыс түрін ескере отырып, табиғи және механикалық желдеткіштермен қамтылу керек.
Осы жұмыстарды орындауға нормативті құжаттарда қарастырылғандай, сынақ өткізілетін барлық өндірістік бөлмелер температура режимімен қамтамасыз етіледі.
Температура режимін бақылау үшін зертханада ылғал өлшегіш пен термометр орнатылуы керек.
Жылу-желдеткіш қондырғылар жұмыс қалпында және қалыпты пайдалануға жарамды болу керек, жүйелі түрде тазаланып және тексеріліп, сынған жағдайда тез арада жөнделуі тиіс.
Жылу-желдеткішке жауапты кісінің рұқсатынсыз жүйенің жұмысын бұзатын (қосымша қондырылғыларды қосу, жылыту қондырылғылардың элементерін шешу немесе өзгерту) өзгерістер енгізуге болмайды.
Зертхананың ауасына шығарылатын улы бу мен газ мүмкіндігіне қарай ауада белгіленген уақытта жүйелі тексерістен өткізуі керек.
Зиянды шығарындыларды зиянды заттар қанықпасының рұқсат етілген шегі (ҚРШ) асқанын анықтаған жағдайда шұғыл түрде түзету шараларын қолдану керек (ауаны зиянсыздандыру).
5.3.4 Жарық:
Зертхананың және қызметкерлер бөлмелерінде шынайы жарықты максималды пайдалануға шаралар қолдану керек.
Мекеменің ішіндегі және сыртындағы жарық түсетін жерлерді жабдықтармен, құралдармен бүркеуге болмайды.
Жарық түсетін жерлерді үнемі тазалап тұру керек.
5.4 Өрт қауіпсіздік ережесі
Өрт сөндіру қауіпсіздігін қамтамасыз ету кезінде ҚР «Өрт қауіпсіздігі туралы» заңына сүйене отырып, өрт сөндіріу қауіпсіздігіне қатысы бар: стандарт, норма мен ережелер және басқа да өрт сөндіру қауіпсіздігінің құқықтық актілері мен өрт сөндіру қауіпсіздігінің нормативтік актілері бойынша талаптарға сай басшылық ете білу керек.
5.4.1 Аумақтың ұсталуы.
Университет аумағында жанар май қалдықтарының үйіндісін орналастыруға болмайды. Барлық қалдықтар арнайы бөлінген алаңдағы контейнерлерге жиналып, соңынан аластатылады.
Өрт сөндіру кезінде қолданылатын су көздері, құралдар, мекемеге кіретін есіктер, өрт инвентары мен өрт сатылары әрқашанда еркін, бос болуы тиіс.
Аумақта алау жағуға және мекеменің ішінде шылым шегуге тыйым салынған.
Өрт пайда болған жағдайда қызметкерлерді және өндірістке келушілерді көшіру, өрт пайда болған кезде адамдарды және жабдықтарды қабат бойынша көшіру жоспарына сай өткізіледі.
5.4.2 Мекеменің ұсталуы.
Жұмыс қалпындағы өрт сөндіргіш құралдармен барлық бөлмелер жабдықталуы керек.
Барлық бөлмелердің кілттерінің дубликаттары комендантта арнайы жерде сақталу керек.
Өрт сөндіре алмайтын құралдарды пайдалануға, сонымен қатар түзелмейтін бақылау-өлшенетін құрылғылар кезінде, температура қысымын және басқа да бақылау режимдерімен қамтамасыз етуге, өрт сөндіру қауіпсіздік параметрлер шарттарын реттеу жұмыстары жіберілмейді.
Құрылыс құрылмаларының өрттен сақтайтын бүркеулері бұзылған кезде, жылу оқшаулаушы материалдар және басқа да мекеменің және құрылыстардың бұзылулары міндетті түрде жойылу керек.
Құрылыс құрылымдары, өрттен сақтау жабуларының жылу бұзылуы
Өртке қарсы жарлардың қиылыстары, аражабындары, тесіктері және коммуникациялы жүйенің саңылаулары құрылыс ертінділерімен және басқада жанбайтын материалдармен жабылу керек.
Университет мекемесінде мыналарға тыйым салынады:
- жарылғыш заттарды, газ балондарын, қауіпті материалдарды сақтауға;
- желдеткіш камераларды және басқа да техникалық бөлмелер мен үй астын пайдалануға;
қондырылғыларды, жиһаздарды және басқа да заттарды сақтауға;
- жиһаз, қондырылғылар және басқа да заттармен есіктерді, жолдарды және эвакуациялық баспалдақтарды үйіп тастауға;
бөлменің ішін жинауға, бензинді, керосинді және тез жанатын сұйықтарды (ТЖС) пайдалана отырып киім жууға;
- ашық отты пайдалана отырып қатып қалған құбырларды жылытуға ;
- баспалдақ торында қоймаларды жасауға және жанғыш материалдарды баспалдақтың астында сақтауға;
- шатырдың асты және үй асты терезелері әйнектеліп, олардың есіктері жабық болу керек.
5.4.3 Қондырғының құрамы
Барлық тоқ өткізетін, аппаратты, өлшенетін және қорғалатын құралдар, жіберілетін қондырылғылар тек қана ыстық емес негізде болуы қажет.
Жұмыс уақыты біткеннен кейін және кезекші қызметкерлермен қадағаланбайтын барлық бөлмелерде электрқондырылғылар және электрқұралдары сөндірілу керек.
Электр қондырғыларды пайдаланған кезде тыйым салынады:
- жасамайтын және өрт қаупін тудыратын электраспапты пайдалануға;
- дайындайтын-кәсіпорындардың нұсқаулығына сай келмейтін электраспаптарды пайдалануға
- жанармай материалдарынан емес дайындалған жүкаяқсыз электрқыздырғыш құралдарды пайдалануға ;
- желіге қосылған электржылтқыш құралдарды қараусыз қалдыруға; стандартқа сай келмейтін (қолданған жасалған) электр құралдарды және артық жүктеуден, қысқа тұйықталудан қорғайтын құрылғыны пайдалануға болмайды.
- қорғайтын плафоны жоқ шамы бар электршырақты пайдалануға.
5.4.4 Жылу және желдету жүйені пайдаланған кезде салынатын тыйым:
- сынық жылу және желдету жүйені пайдалануға;
-сынық немесе сөндірілген бақылау құралдарымен жұмыс, және болмаған кезінде жұмыс жасауға;
- қандай болмасада жанғыш заттарды жылынатын агрегаттарда кептіруге.
5.4.5 Өрт сөндіру кезіндегі әрекет
Университеттің әр бір қызметкері өртті немесе өрттің белгілерін байқаған кезде міндетті түрде:
- «01» телефоны бойынша өрт сөндіру қызметіне қоңырау шалуға (объектің мекен –жайын және өз фамилиясын айтуға), университет басшылығын және бөлімше жетекшілерін хабардар етуге.
- адамдарды көшіруге, өртті сөндіруге және материалды құндылығы бар заттарды сақтап қалуға шаралар қолдану.
Өрт сөндіру орнына келген лауазымды тұлға міндетті:
- өрт сөндіру туралы хабарды қайтадан қайталауға;
- адамдардың өміріне қауіп төнген кезде бар күштерді және құралдарды пайдалана отырып оларды құтқаруды ұйымдастыруға.
- керек жағдайда электроэнергияны сөндіруге;
- өрт сөндретіндер өрт сөндіруге келгенге дейін жалпы басшылықты қамтамасыз етуге;
- өрт сөндіру кезінде техникалық қауіпсіздіктің сақталуын қамтамасыз етуге.
- материалды құндылықты қорғауды және көшіруді ұйымдастыруға;
- өрт сөндіру қызметінің бөлімшесін қарсы алуды ұйымдастыруға және тез арада өртті сөндіруге көмек көрсетуге.
5.4.6 Ескерту әрекеттер:
Оқу жылына апатты жағдайлардың алдын алу мақсатында апатты жағдайда әсер ету жоспары құрастырылады және келесі СМЖ 05.01 формасы бойынша жүргізіледі, апатты жағдайларға қарсы жаттығуларды өткізу жоспары құрастырылады және келесі ЭМЖ 04.07.01 формасы бойынша жүргізіледі. Жұмысқа қайтадан қабылданған қызметкерлер университетте бекітілген өртке қарсы тәртіпті орындау туралы нұсқаулықпен танысу керек.
Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы инженері, техника қауіпсіздігі және өрт сөндіру қауіпсіздігі бойынша журналға тіркей отырып, қызметкерге нұсқама өткізеді. Жылына бір рет және жұмыстың өзіндік сипаты өзгерген жағдайда қайтадан нұсқама жұмысы өткізіледі.
Техника қауіпсіздігі және өрт сөндіру қауіпсіздігіне нұсқама журналы
Күні
|
Тақырыбы
|
Нұсқалушы
|
Қолы
|
Аты-жөні
|
Қызметі
|
Нұсқаушы
|
Нұсқалушы
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
|
|
|
|
|
|
Қарастырылған жерлерді жұмыс қалпындағы өрт сөндіру құралдармен (гидрантар, өрт сөндіргіштер, құмдар, киіз ж.т.п) және техника қауіпсіздігін қадағалауды еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы инженері қамтамасыз етеді және М.Өтемісов атындағы БҚМУ бөлімшелерінің жұмыс орнында еңбекті қорғау, техника және өрт қауіпсіздігі жағдайын бақылау жөніндегі журналына белгі жасайды.
М.Өтемісов атындағы БҚМУ бөлімшелерінің жұмыс орнында еңбекті қорғау, техника және өрт қауіпсіздігі жағдайын бақылау жөніндегі журналы
№
|
Күні
|
Бөлімше атауы
|
Ескерту
|
Орындау мерзімі
|
Бөлімшедегі жауаптының қолы
|
Орындалу жөніндегі белгі және тексерушінің қолы
|
|
|
|
|
|
|
|
Ғимараттардың баспалдақ бұрылыстарындағы көрінетін жерлерге ғимаратта өрт пайда болған кезде адамдарды және жабдықтарды көшіру жоспары ілінеді.
5.4.7 Үрдістің сәйкестендірілген қауіпі
№
|
Сәйкестендірілген қауіптер
|
Қауіпті алдын ала ескерту шаралары
|
|
|
|
|
|
|
Жазбалар
6.1 ЭМЖ. 04.07 Апатты жағдайларға қарсы жаттығуларды өткізу хаттамасы;
6.2 ЭМЖ. 04.07 Апатты жағдайлардағы іс әрекеттерді жаттықтыру бойынша жаттығу хаттамасы.
6.3 М.Өтемісов атындағы БҚМУ бөлімшелерінің жұмыс орнында еңбекті қорғау, техника және өрт қауіпсіздігі жағдайын бақылау жөніндегі
журналы.
7 Дәйектемелер
7.1 Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексі.
7.2 ҚР СТ ИСО 9000 Сапа менеджмент жүйесі. Негізгі ереже және сөздік.
7.3 ҚР СТ ИСО 9001 Сапа менеджмент жүйесі. Талаптар.
7.4 ҚР СТ ИСО 14001 Экологиялық менеджмент жүйелері. Қолдану жөніндегі талаптар мен басшылық.
7.5 ҚР СТ ГОСТ Р ИСО 14050 Қоршаған ортаны басқару жүйесі; Сөздік.
Апатты жағдайларға дайындық үрдісін сипаттау
Үрдісті жеткізуші
|
Кіріс мәліметтер
|
Жоба
( үрдісті сипаттау)
|
Шығыс мәліметтер
|
Үрдісті тұтынушы
|
Процедура
|
Жазбалар
|
БЖ
|
Мүмкін
апатты жағдайлар
|
Апатты жағдайларды сәйкестендіру
Сәйкестендірілген апатты жағдайлар
туралы қызметкерлерді ақпаратттардыру
Апатты жағдайлардағы іс әрекеттерді жаттықтыруын өткізу
Еңбекті және өрт қауіпсіздігі қорғау ережелеріне оқыту
|
Сәйкестендірілген апатты жағдайлар
|
БСЭӨ
|
ЭМЖ 04.07
|
ЭМЖ.04.02.01 Экологиялық аспектілер
|
БСЭӨ
|
Сәйкестендірілген апатты жағдайлар
|
Ақпараттандырылған қызметкерлер
|
Қызметкерлер
БЖ
|
ЭМЖ 04.07
|
|
БЖ
ЕҚжҚТИ
|
Сәйкестендірілген апатты жағдайлар
|
Оқытылған қызметкерлер
|
Қызметкерлер
|
ЭМЖ 04.07
|
|
ЕҚжҚТИ
|
Оқытылған қызметкерлер
|
Оқытылған қызметкерлер
|
МҚКЖ,
ШҚЖ
|
ЭМЖ 04.07
|
ЭМЖ.04.07.01 Жаттығу хаттамасы
|
|
|
Жоқ
Ия
|
|
|
|
|
Жалғасы
Үрдісті жеткізуші
|
Кіріс мәліметтер
|
Жоба
( үрдісті сипаттау)
|
Шығыс мәліметтер
|
Үрдісті тұтынушы
|
Процедура
|
Жазбалар
|
ЕҚжҚТИ
ШҚЖ
|
Мүмкін
апатты жағдайларды және оның салдарын анықтау
|
|
Анықталған апатты жағдайлар
|
БСЭӨ,
СЭК
|
ЭМЖ 04.07
|
Сапа және экология бойынша Кеңес мәжілісінің хаттамасы
|
БСЭӨ
|
Анықталған апатты жағдайлар
|
Апатты жағдайдың сараптамасы
|
БСЭӨ
|
ЭМЖ 04.07
|
|
БСЭӨ
|
Апатты жағдайдың сараптамасы
|
Өткізілген түзетуші және ескерту шаралары
|
БЖ,
қызметкерлер
|
СМЖ/ЭМЖ 08.01
|
-
|
Бекітемін
М.Өтемісов атындағы
БҚМУ ректоры
_________ А.С. Иманғалиев
________ 20_ ж
Апатты жағдайларға қарсы жаттығуларды өткізу жоспары
_____________ 20__ж.
(кезең)
№
|
Қызметі
|
Құжат
|
Орындалу мерзімі
|
Жауаптылар
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Құрастырды: ___________ _________ __________ 20_ ж.
(қолы) (аты-жөні) (күні )
Келісілді: __________________ ___________ _________ 20_ ж.
(қолы) (аты-жөні) (күні )
«____» ___________ 20_ж.
|
М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан Мемлекеттік университеті
|
Оқу мақсаттары:
- басшылық құрамына
- бөлімшілер жетекшілеріне
- ғимараттардағы қызметішілерге
Уақыты: (күнтізбе мерзімі)
Қатысушылар құрамы:
Оқу ниеті:
Оқу кезендері, оқу сұрақтары және әр қайсысын өтеу уақыты:
Жаттығудың
Уақыты
|
Оқу
сұрақтары
|
Жағдайы
|
Жаттықтырушы жетекшінің іс-әрекеті
|
Жаттықтырушыны орындаушының іс-әрекеті
|
Оқытудан күтілетін іс-әрекеттер
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Бірінші кезең: (кезең атауы, мазмұны , оқу мақсаты, уақыты)
Екінші және келесі кезендер:
Оқуды талдау: (әрбір өтілетін кезеңдердің өтідетін орны мен уақыты көрсетіледі.
Келісілді
Басшылықтың сапа және экология жөніндегі өкілі
___________ А.С. Тасмағамбетов
27.12. 2011 ж.
Достарыңызбен бөлісу: |