Тың және тыңайған жерлерді игеру

Тың және тыңайған жерлерді игеру.

• “Тың – еліміздің өміріндегі заманалық маңызы бар оқиға”
• Н.Ә.Назарбаев

• ТЫҢ ИГЕРУ

• КОКП ОК 1954 жылғы қаңтар – наурыз пленумы

• СІБІР

• ҚАЗАҚСТАН

• ОРАЛ

• СОЛТҮСТІК
• КАВКАЗ

• Қазақстандағы тың игерілген облыстар: Қостанай,
• Ақмола, Солтүстік Қазақстан,
• Көкшетау, Торғай, Павлодар

• 1100 – 1200 млн
• пұт астық

Жаңа сабақты түсіндіру (сызба арқылы)

• ...

• Тың игеру

• Экология

• Экономикалық
• даму

• Саясат

• Демография

• Әлеуметтік
• жағдай

• Әлеуметтік жағдай

• Қалалар
• салынды

• Жаңа
• құрылыстар
• салынды

• Білім беру

• Ауыл
• шаруашылығы

• 15 жаңа
• қала

• 86 шағын
• қала

• емханалар

• Театр,
• кітапханалар
• салынды

• Бастауыш,
• орта білім
• беретін
• мектептер

• Жоғарғы
• оқу
• орындары

• 47 колхоз

• 255 совхоз
• ет өндіретін
• шаруашылық
• құрылды

• Демография

• Халық тығыздығының өзгеруі
• 1954 – 1962 жж 2 млн жуық халық қоныстанды
• 1336 мамандар, механизаторлар жіберілді.

• Саясат

• 1954 жыл қаңтар Қазақстан Компартиясының VII сьезі

• Одақтас республикалардың ынтымағы

• Еңбек ерлері

• марапатталуы

• ЭКОЛОГИЯ

• ЭРОЗИЯ

• Жердің құнарлы
• қабаты – гумус желге ұшты

• Экономикалық даму

• жаңа техника:
• МТС – р күшімен 4,847 мың га жер жыртылды
• жаңа жерлерді игеру:
• Қазақстанда 6,5 млн. га жер жыртылды.

Мәтін бойынша оқушыларға сұрақтар:

• Тың игерудің негізгі мақсаты не болды?
• Қазақстан бойынша қанша жер жыртылды?
• Тың игеру қалай жүзеге асырылды?
• Тың игерудің зардаптары қандай болды?
• Тыңнан кейін елімізде астық проблемасы шешілді ме?
• Қазіргі уақыт тұрғысынан тың игеру қазақ халқына не берді?

Мағынаны тану кезеңі: Пирамидалық стратегия

• Кейіпкер аты
• Оны сипаттайтын 2 сөз
• Оқиға орнын сипаттайтын 3 сөз
• Оқиғаға әкелетін проблема 4 сөз
• Бірінші оқиғаны сипаттайтын 5 сөз
• Екінші оқиғаны сипаттайтын 6 сөз
• Үшінші оқиғаны сипаттайтын 7 сөз
• Проблеманы шешуді сипаттайтын 8 сөз

Мағынаны тану кезеңі: Пирамидалық стратегияның шешуі

• Тың
• Ұзақ, қиын
• Дала, ауыл, жер
• Шаруашылық, игеру, тыңгерлер, орталығы
• Кадр, ұжым, қазақтар, ынта-жігер, төзімдік
• Жер жырту, еңбек ерлері, нан, климат, техника, мамандар
• Астана, шатырлар, тұрғын үй, шөп шабу, қаржы, астық, егіс
• Ризашылық, нәтиже, бедел, қалыпты жағдай, науқан, астамшылық, ыстық даңқ.

Бекіту бөлімі: сұрақтар

• Тың игерудің қандай пайдалы, зиянды жақтары бар?
• Қандай тың ардагерлерін білесіңдер?
• Еңбек тақырыбына арналған қандай мақал – мәтелдерді білесіңдер?

Мақалдардың дұрыс нұсқасы:

• Күтімі жаман ағаштың бітімі жаман
• Сен бұтаны көтерсең, бұта сені көтерер
• Жердің сәні егін, ердің сәні білім
• Қолың ұста болсын, сөзің қысқа болсын
• Жігіттің күшін сұрама, бітірген ісін сұра
• Еңбекшінің наны тәтті, жалқаудың жаны тәтті

Мақалдың жалғасын тап:

• Күтімі жаман ағаштың .....
• Сен бұтаны көтерсең, .....
• ....... , ердің сәні білім
• Қолың ұста болсын, .... болсын
• Жігіттің күшін сұрама, ....... сұра
• Еңбекшінің наны тәтті, жалқаудың ......

...

• Ой толғаныс кезеңі
• Тың игерудің қандай пайдалы, зиянды жақтары бар?

Сабақты қорытындылау кезеңі:

• Енді тыңайған жерлерді игеруге арналған документальды фильм.
• “Алтау араз болса ауыздағы кетеді, төртеу тату болса төбең көкке жетеді” – дегендей Қазақстан халықтарының достығы, бірлігі, ынтымағы жарасқан, соның нәтижесінде ұлан-ғайыр далада тың игеру іске асырылды.
• 1954 жыл КОКП ОК Пленумы тың және тыңайған жерді игеру туралы шешім қабылдады. Алғашқы қазықтар қадалған жерлерде ауылдар, қалалар пайда болды.
• 1961 ж тың төсі болған Ақмола қаласы Целиноград деп аталды.
• 1997 ж 6 мамыр президент жарлығы бойынша Ақмола қаласының атауы Астана деп өзгертіліп, ҚР астанасы болды.

Мына кестені толтыру: тың және тыңайған жерлерді игеру:

Қорытынды сөз:

• Туған жерді сүю парыз!
• Сүю үшін білу парыз!
• Қасиетін ұғу парыз!
• Күзетінде тұру парыз!

Үйге тапсырма:

• § 22 – 23, оқу
• Қосымша әдебиеттермен танысу
• Тақырып соңындағы сұрақтармен жұмыс
• Картамен жұмыс
• Тестке дайындық жүргізу