«Әлеуметтік экономикалық жоспарлау» курсы бойынша СӨжо өткізу формалары

Экономикалық теория және халықаралық экономика кафедрасының оқу-әдістемелік семинар отырысында талқыланды.

«10» маусым 2010 ж. Хаттама №10

Экономикалық теория және ХЭ

Кафедрасының меңгерушісі э.ғ.к., профессор Жетписбаева М.К.

Оқытушы туралы мәліметтер: аға оқытушы Аркенова Ж.Р.

«Макроэкономика», «Микроэкономика», «Әлеуметтік-экономикалық жоспарлау», «Мемлекеттік сектордағы менеджмент», «Мемлекеттің инвестициялық стратегиясы» пәндерінен дәріс оқып, семинарлық сабақ жүргізеді.
Офис: Экономикалық теория және ХЭ кафедрасы, ауд№266, 262.

Толық мекен жай:

Тел: 44-16-24-143

Факс: 44-16-32

СӨЖ тапсырмалары дәріске дейін орындалу керек. Ал дәрісте дербес алынған білімдер тереңдетіліп, кеңейтілуі керек.

Алайда семинарлық сабақта қарастырылатын сұрақтар көлемі тақырыптың толық мазмұнын қамтымайды. Сондықтан студент өз білімін одан әрі тереңдету мен кеңейту бойынша жұмыс жасауы қажет. Бұл СӨЖО процесінде жүзеге асырылады. Сондықтан СӨЖО-да тақырып мазмұнын толық ашатын қосымша сұрақтар мен есептер, жаттығулар қарастырылып, талдау жасалады.

СӨЖ формалары мен мазмұнын өңдеу.

«Әлеуметтік-экономикалық жоспарлау» курсының ерекшеліктері СӨЖ формаларының кең жиынымен байланысты. Бұл мынадай формалар:

• 
  оқытушы берген дәріс конспектілерін талдау;
  
• 
  семинарлық сабаққа негізгі оқулық бойынша дәріс конспектісін дайындау;
  
• 
  белгілі тақырып бойынша реферат дайындау;
  
• 
  реферат, эссе, баяндамаларды өзара рецензиялау;
  
• 
  курс терминдері бойынша сөздіктер мен сөзжұмбақтар құру;
  
• 
  аса жоғары есептерді шығару;
  
• 
  статистика мәліметтерін талдау;
  
• 
  кәсіпоын іс - әрекетін модельдеу;
  
• 
  топтық жобаға қатысу;
  
• 
  таңдалған тақырып бойынша презентация жасау;
  
• 
  глоссарий жасау;
  
• 
  тақырып бойынша шолу жасау.
  

Топтық жоба (мысалы, кейстік жағдайды құру немесе шешу бойынша)– топта 3-5 адамнан артық болмауы керек, әрбір топ өз жобасын өңдеуі керек.

Өткен материалды қайталау. Өткен дәріс материалын қайталау өзіндік жұмыстың неғұрлым маңызды түрі болып табылады. Материал неғұрлым терең де толығырақ өңделсе, соғұрлым өзіндік жұмыстың басқа түрлерін орындауда оңайырақ болады. Бірінші сабақтан бастап, өткен дәріс материалымен жүйелі де үнемі жұмыс жасау кейінгі дәріс материалын түсіну мен тәжірибелік және лабораториялық сабақтар материалдарын игеру үшін қажетті жағдай болып табылады.

Материалды өңдеуге кірісе отырып, мыналарды жүзеге асыру керек:

• 
  жұмыс орнын анықтау;
  
• 
  егер үйде жұмыс жасау үшін қажетті жағдайлар болмаса, университет пен қалалық кітапхана қызметтеріне жүгіну;
  
• 
  дәріс конспектісіне ие болу;
  
• 
  курс бағдарламасына ие болу;
  
• 
  ұсынылатын әдебиетке ие болу (оқулық, есеп кітапшалары), қажет болған жағдайда материалдар мен құрал – жабдықтарға ие болу.
  

• 
  дәріс материалын дереу қайталау (кейінге қалдыруға болмайды, себебі дәріс мазмұнын ұмытып кетуге болады);
  
• 
  конспектімен жұмыс жасай отырып, әдебиетке сілтеме жасап (бұл емтиханға дайындалу барысында қажет), қажетті толықтырулар мен түзетулерді енгізу;
  
• 
  тақырыппен жұмыс жасау материалды толық түсіну мен есте сақтауға дейін жалғасуы керек;
  
• 
  тақырыппен жұмыс жасау оқулықтар мен пособияларда келтірілген есептер мен мысалдарды талдаумен аяқталады;
  
• 
  егер тақырыппен жұмыс жасаудан кейін түсініксіз сұрақтар қалса, онда оларды оқытушыға кезекті дәріс барысында қою керек.
  

• 
  аталмыш тапсырмаларды орындауды аталмыш тақырып бойынша дәріс материалын қайталаудан кейін ғана бастауға болады;
  
• 
  есептерді шығаруға кірісе отырып, оның шартын мұқият оқу;
  
• 
  шығару жоспарын ойластыру;
  
• 
  есепті шығару барысында қолданылатын формулаларды анықтау;
  
• 
  формулаға кіретін шамалардың мағынасына тағы бір рет үңілу;
  
• 
  шығаруды алдымен жалпы түрде жүзеге асырып, содан кейін әріптік шамалардың сандық мәндерін қою керек;
  
• 
  аралық және соңғы шешім нәтижелерінің өлшем бірліктерін көрсету;
  
• 
  дұрыс шешімге талдау жасау.
  

Осыдан шығатыны:

• 
  коллоквиумда қарастырылатын сұрақтар бойынша теориялық материал тағы бір рет қайталануы керек;
  

• 
  бакалавриаттың ағымдық үлгерімін тексеру;
  
• 
  топ бакалавриаттарының дайындығын анықтау;
  
• 
  үлгерімділігі нашар тыңдаушылармен жұмыс әдістемесін ұйымдастыру;
  

• 
  бақылау жұмысының тақырыбын білу;
  
• 
  теориялық материалды, аталмыш тақырыптағы негізгі формулалар мен есепті шығару әдістерін ойға түсіру;
  
• 
  оқулықта талданған есептер мен мысалдарды, және тәжірибелік сабақтарда қарастырылған есептерді қайта қарастыру,
  

Тапсырманы орындау тәртібі:

• 
  тапсырманы орындауға өзіндік жұмыс графигімен бекітілген мерзімнен кеш кіріспеу керек;
  
• 
  егер тапсырманы орындау барысында қиындықтар туындаса, онда курстың сәйкес тақырыбына оралып, толықтырып, тапсырманы орындауға қайта кірісу керек;
  
• 
  осыдан кейін де қиындықтар болса, онда оқытушыға қосымша сабақтарға келу керек;
  
• 
  алынған шешімге талдау жасау,
  
• 
  тапсырманы қорғауға дайындала отырып, теорияның сәйкес ережелерін тексеріп, кейбір мәліметтердің өзгеруі жағдайындағы шешімді ойластыру;
  
• 
  тапсырманы орындау барысында қолданылған әдісті түсінгенге көз жеткізу;
  
• 
  тапсырма графикпен бекітілген мерзімнен кеш қорғалмауы керек, өйткені ол академиялық берешек болып саналады.
  

1. Такырып сұрактарын ауызша талкылауға дайындық.

2. Өзіндік бақылау сұрактарына жауап беру.

3. Берілген тапсырмаларды орындау.

4. Тестілік сұрақтарға жауап беру.

5. Такырып бойынша глоссарий кұру.

1. Әлеуметтік — экономикалық жоспарлаудың мәнін, пәнін және

объектісін көрсетіңдер.

2. Әлеуметтік — экономикалық жоспарлау процедураларының мазұнын

ашыңдар (болжамдау, багдарламалау, жобалау).

3. Стратегиялык, бағдарламаларды жіктеңдер.

4. Стратегиялык бағдарламаның әдістемесі.

5. Стратегиялық жоспарлаудың әдісі мен әдістемесі.

6. Стратегиялык жоспарлаудың логикасы.

7. «Ресурстар және пайдалану» балансының жалпы сызбасы.

8. Стратегиялық жоспарлаудың кағидалары.

9. Стратегиялық жоспарлау көрсеткіштерінің жүйесі.

1. Үй тапсырмасы. Материалды теориялық меңгеру және әрбір студент үшін міндетті түрде глоссарий құру.

2. Бірінші семинарлык сабактың сұрақтары бойынша студенттер шағын презентация дайындап, ауызша жауап береді.

3. Екінші семинарлық сабақ сұрактары бойынша студенттер глоссарий дайындайды.

4. Екінші семинарлык сабақтың 2 және 3 сұрақтары бойынша студенттер тестілік сұрақтар дайындайды (10 сұрақ).

5. Үшінші семинарлық сабақтың 1 сұрағы бойынша студенттер есептер шығарады.

6. Үшінші семинарлық сабактың 2,3 сұрактары бойынша студенттер компьтерлік технологиялар мен РР бағдарламасын колдану аркылы презентация дайындайды.

7. Такырыпты бекіту үшін сабақтын соңында 15 минуттық бақылау жұмысы алынады.

1. Келесі мәліметтер бойынша «Ресурстар және пайдалану» балансының сызбасын құру: өндіріс 5 мың.т (оның ішінде мұнай 4), ішкі нарыка пайдалану 3 мың.т (онын ішінде мұнай 1), импорт - 2 мын.т (оның ішінде мұнай 2), экспорт - 3 мың.т (оның ішінде мұнай 3), жыл басындағы корлар -1 мың.т (оның ііііінде мұнай 0), жыл соңындағы корлар - 2 мың.т (оның ішінде мұнай 1) және қолданылатын ресурс көлемін есептеу.

2. Қолданылған отын ресурстарының жалпы келемін натуралды көріністе есептендер, егерде мұнай өндірісінің 3000 т. құраса, газ - 4000 т.. Мұнай импорты 2000 т. кұрады, газдың - 3000 т.. Жыл басына деген корлар: мұнай - 5000 т., газ - 6000 т.. Мүнай экспорты - 2000 т., газдың - 3000 т.,

жыл соңына деген қорлар: мұнай - 3000 т., газ - 2000 т.. Ресурстардың жалпы көлемі келесіні кұрады: мұнай - 10000 т., газ - ІЗОООт.. Мұнайды қолдану балансының сызбасын кұрындар.

3. Келесі мәліметтерді қолданып: минералды ресурстар өндірісі -20000 т., жыл басына деген қорлар - 5000 т., жыл сонына - 9000 т., импорт - 8000 т., экспорт - 12000 т. минералды рееурстар бойынша «Ресурстар және қолдану» балансының сызбасын құрындар.

ТЕСТ СҰРАҚТАРЫ

1. Болашақтың белгілі сәтіндегі объект жағдайын ғылыми болжамдаудан тұратын ыктималдық жоспарлаудың ықтималдық әдісі - бұл:

а) жоспарлау; ^х

б) болжамдау;

в) жобалау;

г) гипотеза.

2. Ресурстар, пайдалану мерзімі мен атқарушылар бойынша өзара келісілген мақсаттар мен шаралар жүйесін нақты аныктауға негізделген белгілі мерзімде басқарудың локальды объектісінің жағдайын ғылыми болжамдау -бұл:

а) жобалау;

б) жоспарлау;

в) болжамдау;

г) бағдарламалау.

3. Өткенге бағдарлану - бұл::

а) реактивизм; б)инактивизм;

в) преактивизм;

г) интерактивизм.

4. Осы уақытка бағдарлану - бұл:

а) реактивизм;

б) инактивизм;

в) преактивизм;

г) интерактивизм.

5. Болашакка бағдарлану - бұл:

а) реактивизм;

б) инактивизм;

в) преактивизм;

г) интерактивизм.

6. Өзара әрекет етуге бағдарлану - бұл:

а) реактивизм;

б) инактивизм;

в) преактивизм; '

г) интерактивизм.

7.Жоспарлаудың интуитивті.к әдістеріне жатпайды:

а) орташа сырғанау эдісі;

б) сұхбаттасу әдісі;

в) «Дельфи» эдісі;

г) матрицалық эдіс.

8. Жоспарлаудың формалды (сандык) әдісіне не жатпайды:

а) үлгілеу әдісі;

б) сұхбаттасу әдісі;

в) экстраполяция әдісі;

г) интерполяция әдісі .

9. Іс - әрекетті жоспарлау барысында неғұрлым еркіндікпен сипатталатын жоспарлау - бұл:

а) тактикалык жоспарлау;

б) жедел жоспарлау;

в) нормативтік жоспарлау;

г) стратегиялык жоспарлау.

Әдістемелік ұсыныстар. Сабаққа дайындықты ұсынылған әдебиетті талдаудан бастау керек. Дайындалмас бұрын әлеуметтік - экономикалык жоспарлау мәніне ерекше назар аударып, жоспарлау жіктемесін накты аныктау керек. Содан кейін әлеуметтік-экономикалыкжоспарлау әдістемесі мен әдістерінің мәнін талдап, анықтау қажет.
ТАҚЫРЫП 2. ШЕТЕЛДЕГІ ӘЛЕУМЕТТІК - ЭКОНОМИКАЛЫҚ

ЖОСПАРЛАУ

СӨЖ ТАПСЫРМАЛАРЫ

1. Тақырып сұрақтарын дөңгелек стол формасында ауызша талкылауға дайындалу.

2. Өзін - өзі бақылауға арналған сұрақтарға жауап беру. /

3. Берілген тапсырмаларды орындау.

4. ЖИЕ және ИДЕ әлеуметтік/- экономикалық жоспарлау бойынша презентация дайындау.

ӨЗШДІК БАҚЫЛАУҒА АРНАЛҒАН СҰРАҚТАР

1. АҚШ элеуметтік - экономикалық жоспарлануының ерекшеліктерін ашыңдар.

2. Жапонияның әлеуметтік - экономикалык жоспарламауының ёрекшеліктерін ашындар.

3. Ұлыбритананияның әлеуметтік — экономикалык жоспарлануының ерекшеліктерін ашыңдар.,

4. Германияның әлеуметтік - экономикалык жоспарлануының ерекшеліктерін ашыңдар.

5. Латын Америкасынын әлеуметтік - экономикалық жоспарлануының ерекшеліктерш ашыңдар.

1 Елдердің ӘЭЖ бойынша топтық презентация жасау.

2 ҚР-да ӘЭЖ алдынғы катарлы шетелдер тэжірибесін

колдану, мүмкіндігін ашу.

3. Шетел мемлекеттерінің ӨЭЖ бойынша баяндамалар дайындау
ТАҚЫРЫП 3. ҚОҒАМНЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК ДАМУЫН СТРАТЕГИЯЛЫҚ ЖОСПАРЛАУ

СӨЖ ТАПСЫРМАЛАРЫ

1. Тақырып сұрақтарын ауызша талқылауға дайындық.

2. Өзіндік бақылау сұрақтарына жауап беру.

3. Берілген тапсырмаларды орындау.

4. Тестілік сұрактарға жауап беру.

5. Тақырып бойынша глоссарий кұру.

6. Мына такырыптарға реферат дайындау: «Қоғамның әлеуметтік -экономикалык дамуын жоспарлаудың мәселелері мен максаттары», «ҚР-ғы қоғамның әлеуметтік дамуы»

7. Есептерді шығарындар.

ӨЗІНДІК БАҚЫЛАУҒА АРНАЛҒАН СҰРАҚТАР

1. Әлеуметтік саясат түсінігі?

2. Мемлекеттің әлеуметтік саясатының маңызды аспектілері.

3. Номиналдық табыс деген не?

4.,Күн көріс минимумының шамасын есептеу процесінде кандай әдістер колданылады

5. Экономикалық белсенді халык кұрамына кандай категориялар кіреді?