Экономикалық АҚпараттық ЖҮйелердегі жаңа технологиялар

1) Регрессиялық талдаудың қандай әдістері бар?

2) Регрессиялық талдауға қандай функциялар қатысады?

3) Тренд желілерінің мәні?

4) Қандай тренд желілерінің мәні

4 Өздік жұмыстардың тапсырмалары
4.1 Дәріс сабақтарына дайындалуға тапсырмалар

1-тақырып. «Экономикалық ақпараттық жүйелер»

Мақсаты: экономикалық объектіні басқарудағы ақпараттық жүйелермен танысу.

Тапсырма: төмендегі өз бетімен дайындалу сұрақтары бойынша қысқаша конспект жазу және бақылау сұрақтарына

ауызша жауап беу.

1) Экономикалық ақпараттық жүйе (ЭАЖ). Құрылымы.

2) ЭАЖ жіктелімі.

3) Менеджменттегі және маркетингтегі ақпарат жүйелерінің негізгі түрлері.

1) «Ақпараттық жүйе», ЭАЖ ұғымдарына анықтама беру.

2) Өздеріңізге белгілі ЭАЖ түрлерін атаңыздар.

3) Автоматтандырылған ақпараттық жүйе (АвАЖ) деген не?

ауызша жауап беу.

1) Ақпараттық технологиялардың даму сатылары.

2) Ақпараттық технология түсінігі және олардың жәктелімі.

3) Анағұрлым кең тараған ақпараттық технологиялар.

1) «Ақпарат» терминіне ауқымды сипаттама беріңіз.

2) Ақпараттық технология деген не?

3) ЭЕМде программалау дегенді қалай түсінесіз?

Мақсаты: басқарудың ақпараттық жүйелерін меңгерту.

1) Технологиялық процестерді басқарудың автоматандырылған жүйелері (АСУ ТП).

2) Жобалауды автоматтандыру жүйелері (САПР).

3) Өндірісті басқарудың автоматтандырылған жүйелері (АСУП).

1) Басқарудың технологиялық объектісі деген не?

2) Технологиялық процестерді басқарудың автоматандырылған жүйелерінің негізгі функциялары.

3) Жобалау деген не?

4) Қандай жобалау автоматтандырылмаған деп аталады?

5) Қандай жобалау автоматтандырылған деп аталады?

6) Жобалауды автоматтандыру жүйелері деген не?

7) Жобалауды автоматтандыру жүйелеріндегі жобалау технологиясының қағидаларын атаңыздар.

8) Өндірісті басқару жүйелері деген не?

4-тақырып. «Маманның автоматтандырылған жұмыс орны (АЖО)»

Мақсаты: заманауи мекемені және қызметкердің жұмыс орнын техникалық жабдықтау сұрақтарымен таныстру. Сонымен қатар, Power Point программасымен жұмыс дағдыларын қалыптастыру.

Тапсырма: келесі сұрақтар бойынша электрондық презентация дайындау.

Өз бетімен дайындалу сұрақтары:

1) Экономист маманның автоматтандырылған жұмыс орны.

2) Бухгалтердің автоматтандырылған жұмыс орны.

3) Технологтың автоматтандырылған жұмыс орны.

4) Басшының автоматтандырылған жұмыс орны.

Бақылау сұрақтары:

1) Маманның автоматтандырылған жұмыс орны деген не?

2) Экономист маманның автоматтандырылған жұмыс орнының міндеттері.

3) Бухгалтердің АЖО-ң негізгі міндеттері.

4) Басшының АЖО-ң тағайындалуы.

5) Электрондық офис деген не?

6) Офиске арналған интеграцияланған пакеттерге қандай программа кіреді?

5-тақырып. «Эксперттік жүйелер»

Мақсаты: «Интеллектуальды» ақпараттық технология түсінігімен таныстыру.

1) Жасанды интеллект түсінігі.

2) Басқарудың эксперттік жүйелері.

3) Эксперттік жүйелердің негізгі міндеттері.

4) Білімдер базасы.

Бақылау сұрақтары:

1) Жасанды интеллект деген не?

2) Эксперттік жүйелердің негізгі міндеттерін атаңыз.

3) Шешім қабылдауды қолдау жүйелері деген не?

4) Эксперттік жүйелердің сыныптарын атаңыз.

5) Эксперттік жүйелердің құрылымы.

6) Білімдер базасы деген не?

6-тақырып. «Жобаларды басқару жүйелері»

Мақсаты: жобаларды басқаруды программалық жабдықтаумен таныстыру .

Тапсырма: сұрақтары бойынша қысқаша конспект жазу және бақылау сұрақтарына ауызша жауап беу.

Өз бетімен дайындалу сұрақтары:

1) Іс қағаздарын жүргізу процесін және бизнес-жоспарлауды автоматтандырудың программалық құралдары.

2) Жобаларды басқару теориясының жалпы мәселелері.

Бақылау сұрақтары:

1) Жобаларды басқару саласында туындайтын негізгі міндеттер класын сипаттаңыздар.

2) Жобаларды басқару міндеттерін шешетін программалық жабдықтарға мысал келтіріңіздер.

7-тақырып. «Компьютерлік желілер және желілік технологиялар»

Мақсаты: компьютерлік желілерде ақпараттарды берудің қазіргі заманғы желілік технологияларымен студенттерді таныстыру.

Тапсырма: келесі сұрақтар бойынша электрондық презентация дайындау.

Өз бетімен дайындалу сұрақтары:

1) Интернет желісінің даму тарихы.

2) Интернет негізіндегі перспективті технологиялар.

3) Электрондық коммерция.

4) Электрондық төлем жүйелері.

Бақылау сұрақтары:

1) Жергілікті желі деген не?

2) Жергілікті желі құру үшін қандай байланыс линиялары қолданылады?

3) Әлемдік желі мен жергілікті желінің негізгі айырмашылықтары неде?

4) Интернет желісін құрудың базалық қағидаларын атаңыздар.

5) Интернет желісінің қандай ақпараттық серверлерін білесіздер?

6) Интернетте қандай негізгі іздеу құралдары бар?
4.2 Тәжірибелік сабақтарына дайындалуға тапсырмалар

1-нұскау

Қаржылық талдау

1-есеп. 7 % жылдық ставкамен берілген 10 000 000т. 7 жылдық ипотекалық ссуданың ай сайынғы жəне жыл сайынғы төлемдерін есептеу керек. Бастапқы салым 10 %. ПЛТ функциясын қолданыңыз.

2-есеп. 6 % жылдық ставкамен берілген 15 000 000т. 3 жылдық ипотекалық ссуданың ай сайынғы жəне жыл сайынғы төлемдерін есептеу керек. Бастапқы салым 14 %. ПЛТ функциясын қолданыңыз.

3-есеп. Шотқа 1000000т. 8 % жылдық ставкамен салғанда 10 жылда қанша болатынын есептеу керек. Процент квартал сайын есептеледі. БС функциясын қолданыңыз.

4-есеп. Шешімді іздеу (поиск решения) баптамасының көмегімен тиімділеу есептерін шығару.

Дүкен үш түрлі өнімді саудалайды: Ө1, Ө2, Ө3. Екі шектелген ресурс қарастырылады: дүкеннің пайдалы ауданы – 450 (кв.м)., дүкен жұмысшыларының жұмыс уақыты – 600 (адамсағат). Тауар айналымы 240000-нан кем болмауы керек. Ең максималды пайда табу үшін қандай тауар айналымы болу керектігін анықтаңыз. Тауарды сатуға кететін ресурстардың шығындары мен содан түскен пайда төмендегі 4.1-кестеде берілген:

5-есеп.Транспорттық есепті шығару

Өнімді өндіру n кəсіпорында орындалады. Ол өнім m тұтынушыға тасымалданады. Кəсіпорындардың бір күнде өндіретін өнімі, тұтынушы пункттері бір күнде тұтынатын өнім көлемі, кəсіпорыннан тұтыну пунктіне дейін жүкті жеткізу үшін кететін шығындардың сандық мəндері əр варианттың кестесінде берілген. Өнімді қоймада сақтау үшін күніне кететін шығын – 1,6, келісім бойынша жүк жеткізілмей қалған əр күн үшін айып пұл – 3,4. Өнімді жеткізуге кететін шығынды минималдау керек. Өнім бірлігін тасымалдау құны 4.2-кестеде көрсетілген.
4.2-кесте– Транспорттық шығындар

1-есеп. 4 жыл бұрын 200000 ссуда 20 % жылдық ставкамен берілген. Процент ай сайын есептеледі. Қанша сома төленетінін анықтаңыз. БС функциясын қолданыңыз.

2-есеп.. 14,5 % проценттік ставкамен салынған 1000000 сомаға əр жылдың аяғындағы төлем 10,897 болу үшін неше жыл өту керек? КПЕР функциясын қолданыңыз.

3-есеп.. Процентті есептеу ай сайын жүргізілетін болса жəне проценттік жылдық ставка 35,18 % болса неше жылдан кейін 500000 мөлшердегі салым 1000000-ға жетеді. КПЕР функциясын қолданыңыз.

4-есеп. Шешімді іздеу (поиск решения) баптамасының көмегімен тиімділеу есептерін шығару.

Цех екі түрлі өнім шығарады, оған екі шикізат қолданады. Максимум пайда түсіретіндей өндіріс жоспарын құру керек. Өнімді шығаруға кететін шикізат мөлшері төмендегі 4.3-кестеде берілген :

5-есеп.Транспорттық есепті шығару

Өнімді өндіру n кəсіпорында орындалады. Ол өнім m тұтынушыға тасымалданады. Кəсіпорындардың бір күнде өндіретін өнімі, тұтынушы пункттері бір күнде тұтынатын өнім көлемі, кəсіпорыннан тұтыну пунктіне дейін жүкті жеткізу үшін кететін шығындардың сандық мəндері əр варианттың кестесінде берілген. Өнімді қоймада сақтау үшін күніне кететін шығын – 1,6, келісім бойынша жүк жеткізілмей қалған əр күн үшін айып пұл – 3,4. Өнімді жеткізуге кететін шығынды минималдау керек. Өнім бірлігін тасымалдау құны 4.4-кестеде көрсетілген.
4.4-кесте – Транспорттық шығындар

1-есеп.7 жылға шығарылған номиналы 200000 болатын облигацияның болашақ құны қанша болады? Процент мынандай тəртіппен есептеледі: алғашқы үш жылға – 18 %, қалған төрт жылға – 21 %. БЗРАСПИС функциясын қолданыңыз.

2-есеп.12 жылдан кейін кəсіпорынға 5 млн ақша қажет болады. Кəсіпорын осы соманы алу үшін қазіргі уақытта депозитке ақша салмақ ойы бар. Ол үшін 12 % проценттік ставкамен қанша мөлшерде депозитке ақша салу керек? ПС функциясын қолданыңыз.

3-есеп.3 жылдан кейін 90 млн алу үшін депозитке 20 % жылдық ставкамен қанша сома салу керек екенін анықтаңыз. Проценттік есептеу квартал сайын болсын. ПС функциясын қолданыңыз.

4-есеп. Шешімді іздеу (поиск решения) баптамасының көмегімен тиімділеу есептерін шығару.

Өнімнің төрт түрін (Ө1, Ө2, Ө3, Ө4) өндіретін кəсіпорынның максимал пайда түсіретін өндіріс жоспарын жасаңыз. Бұл өнімдерді дайындау үшін үш ресурс жұмсалады: еңбек, шикізат, құрал-жабдықтар. Ресурстар бойынша шығындар мен əр өнім бойынша түсетін пайда төмендегі 4.5-кестеде берілген:

4.5-кесте – Тауарды шығаруға кететін шығындар мен түсетін пайда

5-есеп.Транспорттық есепті шығару

Өнімді өндіру n кəсіпорында орындалады. Ол өнім m тұтынушыға тасымалданады. Кəсіпорындардың бір күнде өндіретін өнімі, тұтынушы пункттері бір күнде тұтынатын өнім көлемі, кəсіпорыннан тұтыну пунктіне дейін жүкті жеткізу үшін кететін шығындардың сандық мəндері əр варианттың кестесінде берілген. Өнімді қоймада сақтау үшін күніне кететін шығын – 1,6, келісім бойынша жүк жеткізілмей қалған əр күн үшін айып пұл – 3,4. Өнімді жеткізуге кететін шығынды минималдау керек. Өнім бірлігін тасымалдау құны 4.6-кестеде көрсетілген.
4.6-кесте – Транспорттық шығындар

1-есеп. Проект бойынша шығындар 570 млн. Үш жылда: 270, 330, 290 млн пайда əкеледі деп болжанады. Дисконттау ставкасы 17 %. Проектінің ағымдағы құнын анықтау керек. ЧПС функциясын қолданыңыз.

2-есеп. Компанияны сатып алу үшін 15 % жылдық ставкамен 197 млн ссуда алынды. 4 жылда түскен пайда: 75, 28, 35, 110 млн. 18 % реинвестицияланған. Инвестиция айналымының ішкі жылдамдығын табу керек. МВСД функциясын қолданыңыз.

3-есеп. 100 млн мөлшердегі инвестиция айналымының ішкі жылдамдығын анықтаңыз. Болжанатын пайда мөлшері: 21, 33, 40, 50 млн. ВСД функциясын пайдаланыңыз.

4-есеп. Шешімді іздеу (поиск решения) баптамасының көмегімен тиімділеу есептерін шығару.

Фабрика үш түрлі мата шығарады: І, ІІ, ІІІ. Бір күнде кем дегенде шығару керек: І – 90 м, ІІ – 70 м, ІІІ – 60 м. Бір күндік ресурстар мынандай: өндіріс құралдары – 780, шикізат – 850, электр энергиясы – 790. Əр метр матаға кететін шығындар төмендегі 4.7-кестеде көрсетілген:

5-есеп.Транспорттық есепті шығару

Өнімді өндіру n кəсіпорында орындалады. Ол өнім m тұтынушыға тасымалданады. Кəсіпорындардың бір күнде өндіретін өнімі, тұтынушы пункттері бір күнде тұтынатын өнім көлемі, кəсіпорыннан тұтыну пунктіне дейін жүкті жеткізу үшін кететін шығындардың сандық мəндері əр варианттың кестесінде берілген. Өнімді қоймада сақтау үшін күніне кететін шығын – 1,6, келісім бойынша жүк жеткізілмей қалған əр күн үшін айып пұл – 3,4. Өнімді жеткізуге кететін шығынды минималдау керек. Өнім бірлігін тасымалдау құны 4.8-кестеде көрсетілген.
4.8-кесте – Транспорттық шығындар

2. Ақпаратты топтастыру

3. Ақпаратты білім сатысымен топтастыру

4. Ақпаратты тұрақтылық белгісімен топтастыру

5. Ақпаратты өңдеу процедурасы

6. Ақпаратты жинау процедурасы

7. Экономикалық ақпараттық жүйелердің түрлері және мақсаты (ЭАЖ)

8. ЭАЖ қамтамасыз етуші бөлім

9. ЭАЖ функционалды бөлім

10. Ақпараттық технологиялардың топтастыруы

11.Пайдаланушылық интерфейс үлгісімен ақпараттық технологиялардың таптастыруы

12. Пакетті технологияның сипаттамасы

13. Графика түрлері. Графикалық редакторлар

14. Мәтіндік редакторлар

15. Эксперттік жүйенің

16. Жасанды ақыл

17. Электрондық пошта

18. Электрондық пошта жіберу тәртібі

19. Гипермәтіндік технология

20. Интеграцияланған пакеттер

21. Мультимедиа технологиясы

22. Электрондық кестелер

23. Желілі технологияның

24. Желілі стандарт эталондық үлгісі

25. Ашық жүйелердің эталондық үлгісі

26. Желілер топологиясы

27. Желілердің түрі

28. Жергілікті желі

29. Коммутация түйіні

30. Физикалық, өзекті, желілі деңгейлердің орындалатын функциялары және негізгі мақсаттары.

31. Өкілдік, транспорттық, қолданбалы деңгейлердің негізгі мақсаттар және орындалатын функциялары

32. Коммутация түрлері

33. Каналдардың коммутациясы

34. Хабарлаулардың коммутациясы

35. Пакеттердің коммутациясы Internet құрылымы

36. Internet қосу түрлері

37. Internet ақпараттық қорлары

38. Салық ақпараттық жүйеге тап осы база құрылымы (САЖ)

39. БАЖ-де банктін ішіндегі әрекеттестік

40. Пластикалық карталардың жүйесі

41. Ірі өндірістін бухгалтерлік ақпараттық жүйелері (БУАЖ)

42. Кіші және орта кәсіпорынның БУАЖ

43. MS EXCEL программасы көмегімен салымдар үшін пайызға есеп айырысу, ұдай кезеңдік төлемдерге есеп айырысу

44. MS EXCEL құралы көмегімен жалақыны есептеу.

45. MS EXCEL программасы көмегімен несие төлемдерін есептеу. Қаржылық функцияларды пайдалану

46. MS EXCEL-ді қолданып несие төлемдерін есептегенде түрлі проценттік ставкалардың төлем мөлшеріне әсерін қойылымдық кесте негізінде талдау

47. Қаржылық шешімдерді қабылдау үшін EXCEL-дің «Подбор параметра» тәсілін пайдалану.

48. Сценарий диспетчерлерімен жұмыс: капитал салымдарының тиімділігін талдау

49. Облигация портфелінің табыстылығын есептеу

50. Еxcel электронды кестесі: мәліметтер қорымен жұмыс.

2 Балапанов, Е. Қ., Бөрiбаев, Б., Дәулетқұлов, А. Б.   Жаңа информациялық технологиялар: информатикадан 30 сабақ : оқулық. 4 басылым, жөнделiп толықтырылған. – Алматы : ЖТИ, 2007. – 408 б.

3 Бралиев Н. Б. и т.б. Ақпаратты жүйелер бизнесте. – Алматы : РИК, 2007. – 325 6.

4 Исаев С. Ә., Мұхамади А. Н., Ахметова О. С. Компьютерлік технология негіздері курсына арналған практикум. – Алматы, 2007.–305 б.

5 Хакимова Т. Компьютерлік өңдеудің әдістемелері. – Алматы : «Ғылым», 2007. – 453 б.

6 Халықова К. З. Информатиканы оқыту әдістемесі. – Алматы : «Білім», 2007. – 250 б.

7 Гарнаев А. Использование MS Excel и VBA в экономике и финансах. – К. – М. – СПб., 2000. – 510 б.

8 Ермеков Н., Ермеков М., Ноғайбаланова С. Информатика. –Алматы : «Жазушы», 2005. – 354 б.