1-тапсырма. Транспорттық есеп
Шешім іздеу құралы қолданылатын тағы бір мысалды қарастырайық. Төрт фабрика және оның өнімдерін өткізу бес орталықтарға ие фирма бар деп шамалайық. Күніне 200, 150, 225 және 175 өндіріс мүмкіншіліктерге ие фирма фабрикалары Денвер, Бостон, Новый Орлеан және Даллас қалаларында орналасқан. Күніне 100, 200, 50, 250 және 150 қажеттіліктерге ие фирма өнімдерін өткізу орталықтары сәйкесінше Лос-Анджелес, Даллас, Сент-Луис, Вашингтон және Атланта сында орналасқан. Өткізу орталығына жіберілмеген фабрикада өнім бірліктерді сақтау күніне 0,75 доллар қымбатқа түседі, ал тұтынушының өткізу орталығында тапсырыс берілген, бірақ мерзімі өткен өнім бірлігі үшін күніне 2,5 доллар қымбатқа түседі. Фабрикадан өткізу орталықтарға шейін өнім бірлігін тасымалдау құны 3.13-кестеде көрсетілген.
3.13-кесте– Транспорттық шығындар
Қалалар
|
Лос-Анджелес
|
Даллас
|
Сент-Луис
|
Вашингтон
|
Атланта
|
Денвер
|
1,5
|
2
|
1,75
|
2,25
|
2,25
|
Бостон
|
2,5
|
2
|
1,75
|
1
|
1,5
|
Новый Орлеан
|
2
|
1,5
|
1,5
|
1,75
|
1,75
|
Даллас
|
2
|
0,5
|
1,75
|
1,75
|
1,75
|
Көліктік шығындарды минималдандыру үшін тасымалдауларды дұрыс жоспарлау қажет.
Бұл модель балансталғандықтан (өдірілген өнім көлемінің сомасы оның ішіндегі қажеттіліктер көлемінің сомасына тең бөлінген), өнім жеткізбеушілік және қоймалауға байланысты шығындарды санамауға болады. Басқа жағдайда келесі мәліметтерді енгізу керек:
- артық өндіру жағдайында – жалған өткізу орталығын, қоймалау құны кіретін өнім бірлігінің бірдей тасымалдау құнын, ал тасымалдау көлеміне – өнім артықтарының қоймалау көлемдерін;
- тапшылық жағдайында – жалған фабриканы , өнімді жеткізбеу айып пұлдары кіретін өнім бірлігінің бірдей тасымалдау құнын, ал тасымалдау көлеміне – өткізу орталықтарына жеткізілмеген өнім көлемін.
Бұл есепті шығару үшін оның математикалық моделін құрастырайық. Осындағы белгісіздер тасымалдау көлемі болып табылады. – i-нші фабрикадан j-нші өткізу орталыққа тасымалдау көлемі. Мақсатты функция – көліктік шығындардың сомасы, яғни:
,
мұндағы – i-нші фабрикадан j-нші өткізу орталыққа өнім бірлігінің тасымалдау құны.
Белгісіздер келесі шектеулерді қанағаттандыру керек:
- тасымалдау көлемі теріс бола алмайды.
- модель балансталғандықтан, бүкіл өнім фабрикадан шығарылу керек, ал бүкіл өткізу орталықтардың қажеттіліктері толығымен қанағаттандырылу керек.
Нәтижесінде келесі модель пайда болады: минималдандыру келесі шектеулерде:
,
,
,
мұндағы – i-нші фабриканың өндіріс көлемі; – j-нші өткізу орталығының сұранысы.
3.37-суретте көрсетілгендей бұл есепті шешу үшін шешім іздеу құралы көмегімен бастапқы мәліметтерді енгізейік.
А1:Е4 ұяшықтарына тасымалдау құнын енгіземіз. А6:Е9 ұяшықтары белгісіздер (тасымалдау көлемі) үшін бөлінген. G6:G9 ұяшықтарына фабрикадағы өндіріс көлемі енгізілген, ал А11:Е11 ұяшықтарына өткізу орталықтарының қажеттіліктері енгізілген.
F10 ұяшығына мақсатты функция енгізілген.
=СУММПРОИЗВ(А1:Е4;А6;Е9)
3.37-сурет– Транспорттық есептің бастапқы мәліметтері
А10:Е10 ұяшықтарына өткізу орталықтарына әкелінетін өнім көлемін анықтайтын келесі формулалар енгізілген
=СУММ(А6:А9),
=СУММ(В6:В9),
=СУММ(С6:С9),
=СУММ(D6:D9),
=СУММ(Е6:Е9),
F6:F9 ұяшықтарына фабрикадан шығарылатын өнім көлемін анықтайтын формулалар енгізілген.
=СУММ(А6:Е6),
=СУММ(А7:Е7),
=СУММ(А8:Е8),
=СУММ(А9:Е9),
3.38-суретте көрсетілгендей
Достарыңызбен бөлісу: |