Классикалық қаржылық операциялар элементтерінің

160 
 
Элементті 
белгілеу
 
Excel 
функцияс
 
Элемент 
сипаттамасы
 
Excel міндеті
 
R
 
value
,-
 
 
Төлем Ағымының бірінші 
мүшесінің өлшемі 
 
Төлемнің мəні немесе 
кірістер 
i
1 
,
i
2 
,..., 
i
k
 
Ставка 1, 
ставка 2, 
ставка N
 
Айнымалы пайыздық 
мөлшерлеме 
Айнымалы пайыздық 
мөлшерлеме 
j
 
j
 
Номинальды пайыздық 
мөлшерлеме 
Номинальды пайыздық 
мөлшерлеме 
m
 
m
 
Пайызды тағайындау 
периодтарының саны 
Пайызды тағайындау 
периодтарының саны 
12.2 Кесте 
Базалық  модельдерді пайдаланатын Excel қаржылық функция
 
аргументтерін сипаттау
 
 
Аргумент
 
Аргумент сипаттамасы
 
бз
 
Фиксацияланған  мерзім  төлемдердің  немесе 
біріңғай  соманың  келешек  құны;  соңғы 
төлемнен  кейін  жететін,  үнсіздік  бойынша  0- 
ге  тең  (мысалы,  келешек  құны)  қолма  қол 
ақша балансы
 
бс
 
выплата
 
Фиксацияланған мерзімді төлем
 
датаО; дата1; ...; 
датаN
 
Қолма қол ақша операциялар күні
 
кпер
 
Мерзімдерінің жалпы саны
 
число_периодов
 
кол_пер
 
нз
 
Салымның немесе қарыздың бастапқы мəні 
(ағымдағы құны)
 
тс
 
ставка
 
Мерзім  үшін пайыздық мөлшерлеме, 
дисконттау нормасы
 
норма
 
суммаО; сумма1; ...; 
cyммaN
 
Төлемдер мен кірістердің мəні
 
значения
 
тип
 
0  немесе  1  саны,  төлем  орындау  мерзімін 
көрсетеді,  үнсіздік  бойынша  0-ге  тең  (1  – 
төлем периодының басында, 0 – соңында)
 
предположение
 
Пайыздық мөлшерлеменің болжамды мəні, 
үнсіздік бойынша 0,1 тең
 
предп
 
прогноз
 

 
Аргумент
 
Аргумент сипаттамасы
 
период
 
Пайыз бойынша төлем табуды қажет ететін 
мерзім  (1-ден  аргументке  дейін  интервалда 
болу керек)
 
нач_период
 
Есептеулерде қатысатын, бірінші төлем 
периодының номері
 
кон_период
 
Есептеулерде қатысатын, соңғы төлем 
мерзімінің  номері
 
номинальная_ставк
 
Номиналды жылдық мөлшерлеме
 
реинвест_норма
 
Реинвестициялау 
кезінде 
қолма 
қол 
айналымда  жүретін   ақшаға  алынатын  пайда
 
финансовая_норма
 
Айналымда  жүретін  ақшаға  төленетін  пайда 
нормасы
 
эффект_ставка
 
Тиімді жылдық пайыздық мөлшерлеме
 
 
Көп қаржылық функциялардың аргументтері бірдей (12.2 кестесі). 
 
Несиелер мен қарыздар бойынша есептеу операциялар үшін
 
Excel функциялары
 
 
Excel  жүйесінде  несиелер  қарыздар  бойынша  қаржылық 
оперцияларды  есептеу  үшін  арналған  функция  тобы  бар.  Бұл 
есептеулер 
ақшаның 
уақытша 
құндылығы 
концепциясына 
негізделген,  яғни  əр  түрлі  уақыт  бөлігіне  қатысты  ақша 
құндылығының  тең  еместігін  болжайды.  Бұл  функция  тобы  келесі 
есептеулер үшін арналған: 
•
 
келешек құнын анықтау (өсірілген сома); 
•
 
ағымдағы құнды анықтау (бастапқы мəні); 
•
 
төлем мерзімін жəне пайыздық мөлшерлемені анықтау; 
•
 
қарыздарды  өтеумен  байланысты  периодты  төлемдерді 
есептеу. 
Excel  жүйесінде  ақшалық  Ағымдармен  байланысты  қаржылық 
аргументтерді  есептеулерде  қолданылатын  есептеудің  жалпы 
формуласы, төменде көрсетілген: 
 
 
pmt
 
(1 

r 
) 
n  

1 
r
 
(1 

r 

type
) 

pv
(1 

r
)
n  

fv 

0, 
 
(12.43) 
 
мұндағы 
pmt 
—  фиксацияланған  (өзгермейтін)  мерзімдік  төлем 
сомасы; n — төлем мерзімдерінің жалпы саны; 
r 
—бір период үшін 
пайыздық  мөлшерлеме; 
type 
—  0  немесе  1  саны,  төлем  жүргізу 
мерзімін  (1  —  төлемдердің  мерзімінің  басында,  0  —  соңында) 
көрсетеді; 
161 

pv 
— 
r 
%  мөлшерлемесі  бойынша  пайыздар  тағайындалатын 
салымның  ағымдағы  құны  (қарыз),  немесе  фиксацияланған 
мерзімдік  төлемдер  сериясының  ағымдағы  құны; 
fv 
—  салымның 
келешек  құны  немесе  фиксацияланған  мерзімдік  төлемдер 
сериясының келешек құны. 
Егер  тағайындау  мерзімі  үшін  пайыздық  мөлшерлеме  r  =  0, 
есептеу үшін келесі формула пайдаланады: 
Pmt·n + pv + fv = 
0.   
 
(12.44) 
(12.43)  жəне  (12.44)  формулалар  БЗ,  КПЕР,  НОРМА,  ПЗ, 
ПИЛАТ функцияларда қолданылаы. 
 
Келешек құнды анықтау
 
Келешек  құнның  түсінігі  уақыттың  əр  түрлі  бөлігінде  ақша 
құнының  тең  емес  принципіне  негізделген,  себебі  бүгін  жасалған 
салымдар, əдеттегідей келешекте көбірек өлшемде болады. 
БЗ 
функциясы 
фиксацияланған 
периолдты 
төлемдер 
сериясынынң  келешек  немесе  өсірілген  құнын,  сонымен  қатар 
тұрақты пайыздық мөлшерлеме кезінде салымның немесе қарыздың 
ағымдағы мəнінің келешек құнын есептеу мүмкіндігін береді. 
БЗРАСПИС  функциясы  айнымалы  пайыздық    мөлшерлеме 
кезінде  күрделі  пайызды  тағайындаудан  кейін  инвестицияның 
келешек мəнін есептеу мүмкіндігін береді. 
БЗ  функциясы. 
БЗ  функция  көмегімен  есептеу  периодты 
тұрақты  төлемдердің  келешек  құнының,  салымның  немесе 
қарыздың 
біріңғай 
соманың 
келешек 
мəнінің 
пайыздық 
мөлшерлеменің тұрақтылығына негізделген. 
БЗ синтаксисі (норма; число_периодов;выплата;нз;тип). 
БЗ  функция  қайтаратын  мəні,  —  (12.43)  формуладан 
fv
 
аргументі. 
Нақты  өрнектерді  шығарғанда  осы  функцияны  пайдалану    əр 
түрлі варианттарын қарастырайық. 
1.
 
Периодтардың  белгіленген  санында  күрделі  пайыздар 
тағайындалатын қарыз немесе салымның біріңғай соманың келешек 
құнын есептеу керек дейік: 
fv = pv 
(1 + r)
n
, 
(12.45) 
мұндағы 
pv 
— салымның ағымдағы құны (қарыздың); 
n 
—пайызды 
тағайындау  мерзімдердің  жалпы  саны; 
r 
—  салым  бойынша 
пайыздық мөлшерлеме (қарыз бойынша). 
Бұл  формула  күрделі  пайыздар  əдісі  бойынша  салымның  өсіру 
сомасын есептеудің классикалық формуласына сəйкес келеді. 
БЗ  функция  көмегімен  біріңғай  соманың  келешек  мəнін  есептеу 
үшін  нз,  норма,  число_периодов  аргументтері  пайдаланады,  мұнда 
формула =БЗ(норма;число_перио- дов;нз) түрде жазылады. 
162 

Нақты  өрнекті  шешкенде  аргументтер  аттары  орнына  сəйкес 
сандар көрсетіледі. 
2.
 
Алдыңғы  мысалдағыдай  бір  рет  емес  төлемдер  жүйелі  түрде 
жүргізілетін  жағдайдларды  қарастырайық  .  бұл  төлемдер  n 
периодтар  ішінде  төлем  мерзімінің  басында  (пренумерандо)  немесе 
соңында  (постнумерандо)  жүргізілуі  мүмкін.  Əр  периодта  бірдей 
сома  салынады  дейік.  Екі  жағдай  үшін  n-ды  периодтың  соңында 
осындай  салымдардың  біртұтас  өлшемін  табу  керек.  Мұнда 
есептеудің  ерекшелігі  екінші  жағдайда  соңғы  салымға  пайыздар 
тағайындалу 
жүрмейді, 
яғни 
постнумерандо 
салымдарына 
қарағанда,  пренумерандо  салымдары  бір  есеп  периодына    көп 
күрделі пайыздаріне ұлғаяды. 
2.1.
 
Егер олар əр мерзімнің басында салынса (міндетті төлемдер 
деп  аталатын  жəне  пренумерандо)  фиксацияланған  периодты 
төлемдердің  сериясының  келешек  құнын  есептеу  үшін  келесі 
формула қолданылады: 
 
fv 

pmt
(1 

r
) 

pmt
(
l 

r
)
2
 
n
 

... 

pmt
(1 

r
) 
n   


(12.46) 

pmt 
(1 

r
) 
r
 

1 
(1 

r
). 
 
Бұл  пренумерандо  тұрақты  рентаның  өсірілген  сомасын  есептеу 
формуласына сəйкес келеді.  (12.41). 
БЗ  функция  көмегімен  есептегенде  келесі  аргументтер 
қолданылады: норма,  число_периодов,  төлем,  тип  =  1. Excel  жұмыс 
прАғымда  формула  =БЗ(норма;число_периодов;вып-  лата;1)  (12.46) 
түрде жазылады. 
2.2.
 
БЗ  функция  көмегімен  есептеу  нəтижесі  (12.46)  формула 
бойынша  алынған  нəтижеге  сəйкес  болу  керек.  Егер  төлемдер 
период  соңында  жүргізілсе  (қарапайым  төлемдер  деп  аталатын 
поостнумерандо) 
фиксацияланған 
периодты 
төлемдердің 
сериясының  келешек  құнын  есептеу  үшін  (12.45)  формуласын 
өзгерту керек: 
 
 
fv = pmt + pmt 
(1 + r) + pmt (1 + r
) 
+ ... + pmt (1 + r
)
nl 
=
 
(1 + r )
n 
- 
= 
pmt
 
1 
(12.47) 
(12.47)  формула  формуле  (12.39)  классикалық 
моделінің 
формуласына сəйкес. 
Excel жұмыс парАғымда жазу (12.47) формуласына сəйкес, оның 
түрі =БЗ(норма;число_периодов;выплата;0) болады. 
163 

жүктеу 23,02 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: