• бөлшектер мен оларды өндірудің технологиялық ҥдерістерін
біріктіру жəне стандарттау;
• технологиялық жабдықтардың тҥрлерін ҧтымды таңдау;
• бҧрын дамыған типтік немесе топтық технологиялық процестерді
тақырыптық іздеу жəне қарыз алу;
• бөлшектерді жобалауды жəне оларды өндірудің технологиялық
процестерін автоматтандыру.
ТБЖ-ның негізгі мақсаты еңбексыйымдылығын төмендету жəне
өндірісті технологиялық дайындау кезеңін қысқарту болып табылады.
Қазіргі уақытта индустрияда 40 жəне 50 класты «Жалпы машина
жасау қосымшасы туралы мəліметтер» технологиялық классификаторы
бөлшектерді өндірудің заманауи шарттарына толығымен сəйкес
келмейді, өйткені ол негізінен жалпы машина жасау сипатындағы
бөлшектердің шектеулі ауқымына дейін ғана жетеді.
Машинажасау
жəне
аспап
жасау
салаларының
қазіргі
технологиялық жіктеушісі оның қҧрылысының негізгі қағидаларын
ескере отырып, негізгі жəне қосалқы салалардың барлық салаларының
бөлшектерін қамтиды.
Бҧл КҚБЖ классификаторының (71, 72, 73, 74, 75, 76 кластары)
бөлшектері кластарының логикалық жалғасы жəне қосымшасы болып
табылады.
КҚБЖ классификаторы МЕМСТ 2.201 - 80 «КҚБЖ. Өнімдер мен
конструкторлық
қҧжаттарды
белгілеу»
бірыңғай
жіктелуі
идентификацияланбаған, машинажасау мен аспап жасау өнімдерінің
конструкциялық қҧжаттары жҥйесінің ақпараттық бөлімі ретінде
жасалды. Бөлімдердің кластары оңтайлы жағдайлар қҧрайды:
• автоматтандырылған басқару жҥйелері ҥшін бірыңғай ақпараттық
тілді қҧру жəне осындай ҧқсастықтың дамуын болдырмау ҥшін
мəліметтер мен олардың конструкторлық қҧжаттарын тақырыптық
іздеуді жеңілдету;
• біріздендіру жəне стандарттау объектілері мен бағыттарын
анықтау;
• басқа ҧйымдардың əзірлеген, жобалау, өндіру, пайдалану, жөндеу
кезіндегі əр тҥрлі кəсіпорындар мен ҧйымдардың жобалау
қҧжаттамасын оны қайта тіркеусіз пайдалануын қамтамасыз ету;
• жобалау жəне басқару саласында компьютерлік техниканы
кеңінен енгізу;
• компьютерлік
техниканы
қолдана
отырып
өндірісті
технологиялық дайындау мəселелерін шешу ҥшін технологиялық
кодтармен бірге бөліктердің кластары бойынша бөліктер кодтарының
қолданылуы.
Бҧл
классификаторды
пайдалану
CALS-технологиялық
кəсіпорындарында қҧрудың жəне енгізудің негізгі əдістерінің бірі
болуы керек.
Технологиялық классификатор бөлшектердің технологиялық
кодтарын белгілейді:
• қҧю арқылы шығарылатын;
• соғу жəне көлемді қалыптау арқылы дайындалатын;
• табақты қалыптау арқылы дайындалатын;
• кесу арқылы өңделетін;
• термиялық өңделетін;
• полимерлік материалдар мен резеңкеден жасалған бҧйымдар;
• қаптамалы;
• электрфизикалық-химиялық əдістермен өңделген;
• ҧнтақты металлургиясында өндірілетін.
Бөлшектердің технологиялық жіктелуінің негізін – бҧл əртҥрлі
жіктеу критерийлері бойынша топқа бөлінген фассеталық əдіс
қҧрайды.
Технологиялық
классификациялау
негізгі
жəне
қосалқы
өндірістерді машина жасау жəне аспап жасау бөлшектеріне жҥргізіледі.
Классификациялау
сипаттамалары
бөлшектердің
маңызды
технологиялық сипаттамаларын пайдаланады, олар қҧрылымдық
ерекшеліктерімен
бірге
олардың
технологиялық
ҧқсастығын
анықтайды. Жіктеу кестелері – технологиялық классификацияның
негізгі ерекшеліктері мен оның өндіріс технологиялық əдісімен
бөлшектердің тҥрін сипаттайтын сипаттамалар.
Мəліметтер əріптік-цифрлық кодпен кодталады. Бөліктердің
технологиялық кодының қҧрылымында əр атрибут ҥшін белгілі бір
санат (позиция) жəне белгілер саны белгіленеді. Кодтық белгілерді
қҧру жҥйесі компьютерлік техниканы қолдана отырып, оңтайлы
бөлшектерден тҧратын топтарды қалыптастыруды қамтамасыз етеді.
Конструкторлық-технологиялық код
ын
ың қҧрылымы өндіріс
мəселелерін шешу ҥшін тҥрлі код комбинацияларында ақпаратты
өңдеуді қамтамасыз етеді жəне шешілетін міндеттердің сипатына
байланысты кодының бөлшектерін жəне олардың комбинацияларын
пайдалануға мҥмкіндік береді.
Технологиялық классификатор – бҧл жекелеген сипаттамалардың
қҧрамдас бөлшектері мен жіктеу кестелері тҥріндегі код белгілерінің
жалпы
сипаттамаларының
атауларының
жҥйеленген
тізімі.
Классификатор формасы классификатордың басқа позицияларын
өзгертпестен жəне оны қайта шығарусыз, оның мазмҧнын жедел
өзгертуге мҥмкіндік береді.
Бөлшектің технологиялық коды 14 таңбадан тҧрады. Бҧл кодтың
белгісі екі бөліктен тҧрады: негізгі сипаттамалардың жіктеу
топтарының кодының белгісі (тҧрақты бөлік) – алты таңба; өндіріс
əдісі бойынша бөлшектің объектісін сипаттайтын сипаттамалардың
классификациялық топтарының кодының белгісі (айнымалы бөлік) -
сегіз таңба (18.13 сур.).
1 2 3 4 5 6
X X X
X X X
7 8 9 10 11 12 13 14
х х х х х х х х
Негізгі сипаттамалардың
классификациялық тобының коды
Ӛндірістің технологиялық әдісінде егжей-тегжейлі сипатталатын негізгі
белгілердің классификациялық топтарының коды
18.13 сур. Әзірлеу əдісі бойынша бөлшектің жалпы кодының
қҧрылымы
Бөлшектердің
технологиялық
жіктелуінің
келесі
негізгі
ерекшеліктері қабылданған:
• өлшемді сипаттамасы;
• материалдық топ;
• дайындаудың технологиялық əдісі бойынша бөлшек тҥрі.
Қҧрамында
кодының
қҧрылымы
мен
ҧзындығынегізгі
технологиялық ерекшеліктері бар классификациялық топтарының
кодтары 18.14 суретінде көрсетілген.
Технологиялық əдіспен бөлшек тҥрі келесі ерекшеліктермен
сипатталады:
• бастапқы дайындаманың тҥрі;
• кедір-бҧдырлық параметрі;
• квалитет;
• технологиялық талаптар сипаттамалары;
• қосымша сипаттамасы;
• жаппай сипаттамасы жəне т.б.
Бөлшек тҥрін сипаттайтын сипаттамалардың классификациялық
топтары ҥшін код таңбасының қҧрылымы тиісінше классификатордың
əрбір бөлімінде берілген.
Конструктивті
сипаттар
мен
технологиялық
кодтың
классификациялық
топтар
кодынан
қҧралатын
бөлшектің
конструкторлық-технологиялық кодының қҧрылымы 18.15 суретінде
көрсетілген тҥрде болады.
Технологиялық классификацияның жоғарыда аталған жҥйесіне
сəйкес жоғарыда аталған барлық деректердің автоматтандырылған
кодтау жҥйесі жасалды.
1 2 3
4 5
6
XXX
XX
X
Ӛлшемдік сипаттама
Материал тобы
әзірлеудіңтехнологиялық әдісіне қарай бӛлшектің тҥрі
Достарыңызбен бөлісу: |
