Бір жағынан, Н. Окино объективті бағдарлы көзқарастың пайда
болуын кҥтіп, объективті операциялық дуализм негізінде ақпараттық
əлемде болып жатқан барлық нəрселерді қарауды ҧсынды.
Н. Окино əзірлеген идеялардың мəні мынадай:
Физикалық əлемнің кез-келген субъектісі деректердің белгілі бір
жиынтығы болып табылатын ақпараттық объектіге сəйкес келеді. Жеке
тҧлғаның кез-келген тҥрін пайдалану, оны басқа ҧйымға (немесе сол
субъектіге, бірақ параметрлердің əртҥрлі мəндерінде) қайта өңдеу –
өңдеу, өндіру, өлшеу, жобалау – ақпараттық əлемдегі операциялар
(топ, бағдарлама жəне т.б.) арқылы ҧсынылған.
Ақпараттық технологияларды одан əрі дамыту объектілі-
бағытталғантəсілдің пайда болуына əкелді, бҧл кəсіпорында орын
алған көптеген процестерді виртуалды ақпараттық кеңістікте аударуға
мҥмкіндік
бере
отырып,
CALS-технологияларын
қолдануға
байланысты мəселелерді тудырды.
Жоғарыда айтылғандар, əсіресе, əртҥрлі ақпарат пен кең көлемді
ақпаратпен айналысуға тура келетін барлық деңгейдегі өндіріс пен
кəсіпкерлікті басқару процестеріне əртҥрлі типтегі жəне
мақсаттардағы техникалық қҧжаттама жасалатын өндірісті жобалау
жəне технологиялық дайындау процестеріне қатысты. Бҥгінде бҧл
процестер негізінен интеграцияланған ақпараттық ортада ақпараттық
объектілерді қҧру, трансформациялау, тасымалдау жəне сақтау
бойынша операциялардан тҧрады.
17.2.
Кәсіпорынның интеграцияланған ақпараттық
ортасының қҧрылымы мен қҧрамы
ИАО – бҧл өндірістік қызметтің барысында өнімнің өміршеңдік
кезеңінің қатысушылары – кəсіпорынның барлық бөлімшелері мен
қызметтерінде пайдаланылатын барлық ақпаратты қамтитын деректер
қоймасы. Бҧл қойма сыртқы жəне ішкі сілтемелерді көрсететін кҥрделі
қҧрылымға ие. ИАО кем дегенде екі негізгі дерекқорды қамтуы керек:
• Бҧйым (бҧйымдар) туралы жалпы деректер қоры (БЖДҚ);
• Кəсіпорын туралы жалпы деректер қоры (КЖДҚ).
17.2 суретінен ИАО қҧрылымы өнімнің бҥкіл өмірлік циклінде
орын алатын процестермен өзара əрекеттесетінің, бҧл процестерде
ИАО-да қамтылған ақпарат пайдаланылғанын көруге болады.
Жоғарыда аталған қосымшалар бірыңғай дерекқорға жҥгінеді, онда
қажетті ақпараттық объектілерді табады, процестер кезінде жасалатын
нысандар ИАО-ға сақтау жəне кейіннен басқа процестерде пайдалану
ҥшін қайтарылады.
Өнімнің жалпы деректер қорымен процестер оның өміршеңдік
кезеңінің барлық кезеңдерінде біріктіріледі. Кəсіпорынның жалпы
деректер қоры өндірістің технологиялық жəне ҧйымдастырушылық
экономикалық дайындығына жəне нақты өндіріспен (дайын өнімдерді
жөнелту жəне тасымалдау процестерін қоса алғанда) байланысты.
Жаңа бҧйымды жасағанда жəне оны АЖЖ-сінің (CAE/CAD/CAM)
конструкторлық жəне технологиялық қҧралдарының көмегімен
технологиялық тҧрғыда өндіріске даярлау кезінде ИАО-да бҧйымның
қҧрылымын, оның қҧрамы мен барлық қҧрамдас бөліктерін:
бөлшектер, тҥйіндер, агрегаттар, қҧрамдас бөлшектер, материалдар
жəне т.б. сипаттайтын ақпараттық объектілер қҧрылады. Әр
ақпараттық объект физикалық объект ерекшеліктерін сипаттайтын
атрибуттарды қамтиды, оларға келесілер жатады: техникалық талаптар
мен шарттар, геометриялық (өлшемдік) параметрлік, массагабариттік
көрсеткіштер, төзімділік, беріктік жəне ресурс сипаттамалары жəне
бҧйым мен оның компоненттерінің өзге де сипаттамалары.
Жалпы деректер қорындағы ақпараттық объектілер кəсіпорын
шығаратын барлық өнімдер ҥшін өндірістік процестің барлық
кезеңдерінде қажетті техникалық қҧжаттаманы беруге жəне сақтауға
қажетті ақпаратты еркін форматта қамтиды. Әрбір ақпараттық объект
бірегей кодпен анықталады жəне онымен əрекеттерді орындау ҥшін
дерекқордан еркін алынуы мҥмкін. Өнімнің жалпы мəліметтер қоры
ақпараттық қызметтер мен қолдау қызметтерін ҧсынады:
• өнімге тапсырыс берушілер (иелері);
• өндірушілердің (қҧрастырушылардың), технологтардың, өндіруші
кəсіпорынның басқарушы жəне өндірістік қызметкерлерінің;
• тапсырыс
беруші
мен
мамандандырылған
қызметтердің
пайдалану жəне жөндеу қызметкерлерінің.
БЖДҚ қҧрамына енетін АО қҧрамы туралы толығырақ 17.3
суретінде көрсетілген, оған сəйкес БЖДҚ қҧрамындағы ҥш бөлімді
шартты тҥрде бөліп шығаруға болады:
• нормативтік-анықтамалық;
• ҧзақ мерзімді;
• өзекті.
БЖДҚ
нормативтік-анықтамалық
бӛлімінің
мазмҧны
жаңартылып, жаңа жəне қабылданған нормативтік қҧжаттар
қабылданады.
Ұзақ мерзімді бӛлімде компанияның өз тəжірибесін жинақтайтын
деректерді қамтитын АО сақталуы керек.
БЖДҚ ҧзақ мерзімді бөлімі жаңа техникалық шешімдер ретінде
қабылданады жəне оларды болашақта пайдалану ҥшін жарамды болып
табылады.
17.3 сур. Жалпы дерекқорының ақпараттық
объектілерінің қҧрамы
Ӛзекті бӛлімде (мҥмкін, көлемі бойынша ең ҥлкен жəне ең кҥрделі
қҧрылым), өміршеңдікциклдің тҥрлі кезеңдеріндегі өнімдер туралы
деректерді қамтитын АО сақталуы керек.
Бҧл бөлімнің қҧрылымы өте ҧқсас жəне қосымша ішкі бөлімдерге
(классификация деңгейлері) ауытқуларды қоса алғанда, өңдеу мен
нақтылауды талап етеді.
Жоғарыда айтылғандай, өнімге қатысты (тікелей немесе жанама)
ақпараттық объектілерден басқа, кəсіпорын туралы ақпарат ақпараттық
жҥйеге кіреді: өндіріс жəне басқару қҧрылымы туралы, технологиялық
жəне қосалқы жабдықтар, қызметкерлер, қаржы жəне т.б. Бҧл
деректердің бҥкіл жиынтығы бірнеше секциядан тҧрады: экономика
жəне қаржы, кəсіпорынның сыртқы байланыстары, кəсіпорынның
өндірістік жəне технологиялық ортасы, сапа жҥйесі.
Экономика жəне қаржы бөлімінде ақпаратты қамтитын ақпараттық
объектілер сақталуы керек:
• кəсіпорын бағасының конъюнктурасы, оның ішінде бағалары мен
олардың қарқыны;
• кəсіпорынның қаржы ресурстарының жағдайы;
• қор жəне қаржы нарықтарындағы жағдайы (компания
акцияларының
бағасы,
акциялардың
индексі,
пайыздық
мөлшерлемелер, айырбастау бағамы жəне т.б.);
• нақты жəне болжамды тапсырыс кітапшасы;
• сондай-ақ басқа қаржылық, экономикалық жəне бухгалтерлік
ақпарат.
Кəсіпорынның сыртқы байланыстарына арналған бөлімде АО
нақты жəне ықтимал жеткізушілер мен тҧтынушылар (тапсырыс
берушілер) туралы ақпаратты қамтитын АО сақталуы тиіс. Бҧл бөлім
маркетингтік зерттеулер барысында қҧрылады жəне пайдаланылады.
Кəсіпорынның
өндірістік-технологиялық
ортасына
арналған
бөлімде төмендегідей мəліметтерді қамтитын ақпараттық объектілер
сақталуы керек:
• кəсіпорынның өндірістік қҧрылымы туралы;
• технологиялық, қосалқы жəне бақылау жабдықтары;
• кəсіпорынның көлік-қойма жҥйесі;
• кəсiпорынның энергиямен жарақтандырылуы;
• кадрлар;
• сондай-ақ кəсіпорын туралы басқа да деректер.
Сапа жҥйесіне арналған бөлімде төмендегідей мəліметтер сақталуы
керек:
• кəсіпорындағы сапа жҥйесінің қҧрылымы туралы;
• кəсіпорындағы ағымдағы сапа стандарттары туралы;
• халықаралық жəне ресейлік сапа стандарттары туралы;
• сапа саласындағы қызметтік сипаттама туралы;
• сондай-ақ сапа жҥйесі туралы басқа да ақпараттар.
Достарыңызбен бөлісу: |
