ИАО-дан кəсіпорынның жҧмыс істеуі ҥшін қажетті көптеген
қҧжаттар алынуы мҥмкін. Қҧжаттар электронды жəне дəстҥрлі, қағаз
тҥрінде ҧсынылуы мҥмкін.
CAE/ CAD/CAM жҥйелерін электронды тҥрде жобалағанда, БАҚ
10303-203 стандарты талаптарына сай, конфигурацияны басқарудың
электрондық қҧралдары қолданылуы керек.
17.3.
Кәсіпорынның интеграцияланған ақпараттық ортасын
басқару
Кəсіпорынның біріктірілген ақпараттық ортасын басқару ИАО-
дағы барлық процестер басқарылатын, яғни уəкілетті тҧлғалардың
(əкімшілердің) жəне тиісті бағдарламалық қамтамасыз етудің əсеріне
ҧшырайтындығын болжайды. Осындай қҧралдардың жиынтығы əдетте
деректер қорын басқару жҥйесі деп аталады. ДҚБЖ функциясы
мыналарды қамтиды:
• ақпаратты дерекқорға енгізу;
• резервтік көшірумен бірге ақпаратты сақтау;
• деректерді жаңарту (өзектілігін жоғалтқан деректердің орнына
жаңа деректерді енгізу);
• деректердің сенімділігі мен тҧтастығын қамтамасыз ету;
• əртҥрлі негізде деректерді іздеу;
• есептер жасау;
• пайдаланушының деректерге қатынау қҧқықтарын белгілеу
(өзгерту) жəне оперативті тҥрде тексеру жəне т.б.
ИАО-ның дəстҥрлі деректер қорынан айырмашылығы, өнімдердің
өміршеңдік кезеңінің барлық мҥдделі қатысушылары арасында
деректерді жинақтауды, сақтауды жəне беруді қамтамасыз ететін
арнайы инфрақҧрылымды қҧруды талап етеді. Мҧндай инфрақҧрылым
жоғарыда
аталған
міндеттерді
шешуге
мҥмкіндік
беретін
бағдарламалық жəне аппараттық кешен сипатында болуы керек.
Бірыңғай (жəне жалғыз) өндіріс орнында орналасқан дəстҥрлі
кəсіпорынның
аясында
осындай
инфрақҧрылым
жергілікті
компьютерлік желі жəне тиісті жҥйе мен қолданбалы бағдарламалық
қамтамасыз ету негізінде қҧрылады.
Географиялық бөлінген өндірістік қҧрылымы бар кəсіпорындар
ҥшін, əсіресе, виртуалды кəсіпорындар ҥшін бҧл мəселе аса маңызды.
Телекоммуникация қҧралдарының жəне жҥйелерінің қазіргі жай-
кҥйін талдау виртуалды кəсіпорын инфрақҧрылымының негізін,
сондай-ақ географиялық жағынан таралған қҧрылымы бар кəсіпорын
деректерінің TCP / IP хаттамасының көмегімен берілетін ғаламдық
Интернет желісі бола алатынын айтуға толық негіз бар.
Интернеттің сыртқы қарапайымдылығы мен қолжетімділігіне
қарамастан, оны қҧрылымдау қҧралы ретінде қолдану бірқатар нақты
мəселелерге тіреледі.
Бірінші мәселе, БАҚ технологиясына сəйкес ақпарат алмасудың
барлық қатысушыларының деректерін тиімді жинақтау, сақтау жəне
пайдалану ҥшін, дерекқор логикалық тҥрде портал ретінде Интернет
технологиясында жиі аталатын объект бойынша логикалық тҥрде
локализациялануы керек. Басқаша айтқанда, кəсіпорынның, виртуалды
кəсіпорынның немесе кəсіпорынның ақпараттық қызметі ҥшін арнайы
Интернет тҥйінін жасау керек.
Екінші мәселе бҧл тҥйін жəне сəйкесінше ақпарат алмасу
қатысушылары бҧл алмасуға өзге бөгде тҧлғалар мен ҧйымдардың
араласуынан қорғалуы керек, тіпті ол тҧлғалар мен ҧйымдардың жаман
ойы мен қастық мҥдделері болмаса да.
Үшінші мәселе – бҧл ақпараттың дҧшпандық мақсаттарда
(мемлекеттік жəне (немесе) коммерциялық қҧпияны қҧрайтын
мəліметтерді ҧрлау мақсатында) қатысушылар мен тҧлғалардың
жіберген деректерінің тҧтастығын жəне (немесе) сенімділігін бҧзу
мақсатында пайдалану қҧқығынсыз жеке тҧлғалардың жəне
ҧйымдардың ақпарат алмасуын қорғауға негізделеді.
17.4.
Сапаны басқару
Өнімнің сапасын басқару жҥйесі кəсіпорынның басқару қызметінің
элементі болып табылады. ISO 9000: 2000 халықаралық стандартына
сəйкес сапа менеджменті (СБ) өнімнің автоматтандырылған өңдеуіне
жəне өнімнің өміршеңдік кезеңдерінің барлығында сапаны қамтамасыз
ету рəсімдерінің қҧжаттамасына, осы процестерді, деректер мен
қҧжаттаманы автоматтандырылған басқаруды қолдайтын ақпараттық
жҥйеге
негізделуі
керек.
Бҧл
тҧрғыда
сапа
менеджменті
кəсіпорынының АБЖ-сінің ажырамас бөлігі болып табылады жəне ол
CALS-технологияларына жатқызылуы мҥмкін. Бҧл сапа менеджменті
жҥйесі туралы ақпарат CALS-технологияларының стандарттарымен
реттелетін форматтарда ҧсынылуы керек жəне кəсіпорнынның ИАО-
сына кіретін ақпараттық объектілердің жиынтығынан тҧруы керек
дегенді білдіреді.
Сапаны басқару жҥйесінің кеңейтілген қҧрылымы 17.4 суретінде
көрсетілген, онда жҥйенің бақылау объектісімен (өнімнің ӨК
процестерін), сондай-ақ қарастырылып отырған жҥйеге сыртқы
ортамен байланысын көрсетеді.
288
17.4 сур. Сапаны басқару жҥйесінің қҧрылымы
К процессам
ЖЦ
Қҧрылымдағы фактілерге негізделген мақсаттар мен шешімдерді
əзірлеу жəне тҥзету блоктары ИАО 9000: 2000 стандарты бойынша
басқару мен жоспарлау жауапкершілігі (осы тҧрғыда стратегиялық)
деп аталатын стандартқа ортақ болып табылады. Тҧтынушылардан
деректерді жинау жəне талдау, процестер туралы ақпаратты блокта
өлшеу жəне талдау ретінде стандартта айтылған процестер
бейнеленеді. Шешімдерді орындау (қорларды бөлу жəне қайта бөлу,
мақсаттарға қол жеткізуге бағытталған іс-əрекеттер мен əрекеттер
жөніндегі нҧсқаулықтар) байланысты блоктар тобы ресурстарды
басқару, жоспарлау (осы тҧрғыда, операциялық) жəне жетілдіру деп
аталатын барлық сатынықамтиды.
Жаңа бҧйымды конструкторлық жəне технологиялық АЖЖ
(CAD/CAM) қҧралдарымен жасау жəне өндіріс технологияларын
даярлау барысында аталып өткендей, ИАО-да да АО қҧрылады, олар
бҧйымның қҧрылымын, оның қҧрамы мен барлық компоненттерін:
бөлшектер, тҥйіндер, агрегаттар, қҧрамдас бөліктер, материалдар жəне
т.б. бейнейлейді. əр АО объектінің нақты ерекшеліктерін сипаттайтын
сипаттамалар (атрибуттар) жиынтығы болып табылады. Мҧндай
сипаттамаларға нақты объектінің қанағаттандыруы тиіс техникалық
талаптар мен техникалық шарттар жатады. Бҧйым туралы ақпараттан
бөлек ИАО-да кəсіпорынның өндірістік ортасы жөніндегі ақпарат та
қамтылады.
17.5.
Жҧмыс ағынын басқару
«Жҧмыс ағыны» ҧғымы – БАҚ (бҧйымдарды ақпараттық қолдау)
саласындағыжəне
жалпы
алғанда
қазіргі
заманғы
басқару
тəжірибесіндегі негізгі тҧжырымдамалардың бірі. Бҧл ҧғым
кəсіпорынның бизнес-процестерін формализациялау мен басқару
тəсілдерін, сондай-ақ осы тəсілдерді іске асыратын бағдарламалық
қамтамасыз етуді біріктіреді. Жҧмыс технологиясын енгізудің
танымалдылығы мен алуан тҥрлілігі 1990-шы жылдардың ортасында
пайда болды. Жҧмыс процесі жҥйелеріне қойылатын талаптарды
реттейтін стандарттарға жəне оларды жҥзеге асыру қҧралдарына
қатысты Wf MC (Workflow Management Coalition) халықаралық
ассоциациясының (WfMC) қҧрылуына алып келді.
WfMC сөздігіне сҥйенсек, бизнес-процесс – бизнес мақсатын
немесе кəсіпорынның саяси мақсатын бірлесіп жҥзеге асыратын бір
немесе бірнеше өзара байланысты рəсімдер немесе функциялар (əдетте
функционалдық рөлдер мен қарым-қатынастарды сипаттайтын
ҧйымдық шеңберде) болып табылады.
Достарыңызбен бөлісу: |
