Кесте 15.1. Cache постреляциялық ДҚБЖ-сінің архитектурасы (Сәулеті)

Кесте 15.1. Cache постреляциялық ДҚБЖ-сінің архитектурасы (Сәулеті) 
Direct 
Objects 
SQL 
WEB 
Cache Object Script 
MD 
Objects 
SQL 
MDS 
Платформалар 
 
•  деректердің көп өлшемді сервері; 
•  деректерге апарар жолдың ҥш мҥмкіндігі; 
 
•  Cache' ObjectScript бизнес-логикасының сипаттама тілі; 
•  жобалау 
қҧралдарына 
арналған 
интерфейстер 
жəне 
қосымшалардың  өңдеулері  жəне    Cache'  Server  Pages  Web-
технологиясы. 
Cache  —  көп  платформалы  жҥйе.  Cache  келесі  операциялық 
жҥйелерді  қолдайды:  ОС  Windows-тың  барлық  гаммаларын,  Linux, 
Unix  жəне  Open  VMS  негізгі  орындауларын.  Unix-тің  жаңа 
орындауларын 
қолдау 
жоспарланып 
жатыр. 
Itanium 
жаңа 
платформасына баса назар аударылуда. 
Жалпы  деректер  Cache-те  деректердің  (MDS)  көпөлшемді 
серверінің  басқаруымен  сақталып  отырады.    Cache  негізінде 
деректердің  қаншалықты  көп  мөлшерде  қолданылатынын  көрсететін 
жəне  оларды  сақтауға  мҥмкіндік  беретін  деректердің  транзакционды 
көпөлшемді  моделі  жатыр.    Деректердің  көпөлшемді  сервері  оларды 
тек  екі  өлшемді  кестеде  ғана  сақтауға  мҥмкіндік  беретін  реляциялық 
ДҚБЖ-ның қойған көптеген шектеулерін жоя алады.  Бəрімізге белгілі 
ДҚ  реляциялық  моделі  деректердің  кҥрделі  қҧрылымымен  жҧмыс 
жасағанда қажетті болып келетін көптеген кестелерден тҧрады. Бҧл, өз 
кезегінде 
кҥрделі 
транзакцияларды 
орындауда 
айтарлықтай 
қиындықтар  туғызып,  қажетсіз  информациялардың  сақталуына  əкеліп 
соғады.  Cache  барлық  деректерді  көп  өлшемді  кесілген  массивтер 
тҥрінде сақтайды.  
Деректердің  бірегей  транзакционды  көп  өлшемді  моделі 
реляциялық  ДҚБЖ-ға  лайықты  кейбір  проблемаларды  болдырмауға 
жол беріп, сол деректерді сақтау деңгейіне дейін оңтайландырады.  
Cache  деректерінің  көп  өлшемді  сервері  ҥлкен  жəне  өте  ҥлкен 
деректер  қорының  (жҥздеген  гигабайт,  терабайттар)  жҥйесіндегі 
транзакцияларды  өңдеуге  жəне  бір  мезетте  жҧмыс  істейтін  көп 
мөлшердегі қолданушыларға арналған. Cache деректердің көп өлшемді 
сервері  артық  деректер  мен  кестелерді  сақтаудан  бас  тарта  отырып, 
жоғары өндірушілікті алуға мҥмкіндік береді.  
Cache деректер  транзакционды моделі  деректерді сақтау  деңгейіне 
дейін оңтайландырып, деректердің объекті моделі мен кҥрделі тҥрлерін 

қолдауға  мҥмкіндік  береді.  Осы аталған барлық  мҥмкіндіктер  кҥрделі 
жҥйелерді жасауда атарлықтай жеңілдік туғызады.  
Cachе-те  деректердің  біркелкі  архитектурасының  концепциясы 
жҥзеге асқан, яғни сол баяғы  Cache деректер көп өлшемді серверінің 
басқаруымен  сақталған  деректерге  апарар  ҥш  мҥмкіндік  бар:  тікелей, 
реляциялық жəне объектілі. 
Деректерге  апарар  тікелей  жол  (Cache  Direct  Access)    жоғары 
өндірушілік  пен  программисттер  тарапынан  толық  бақылаумен 
қамтамасыз  етеді.    Қосымшаны  өңдеушілер  тікелей  сақтау 
қҧрылымымен  жҧмыс  жасау  мҥмкіндігіне  йе  болады.  Бҧл  жолды 
қолдану  өңдеушілер  квалификациясына  белгілі  бір  талаптар  қояды, 
қосымша  деректерін  сақтауды  оңтайландыруға  жəне  деректерді 
өңдейтін өте тез алгоритмді жасауға жол береді  
Деректерге  апарар  реляциялық  жол  (Cache  SQL)  орнатылған  SQL 
тілін  қолдана  отырып  реляциялық  қосымшаларды  максималды  тҥрде 
өндірушілікті  қамтамасыз  етеді.  Cache  SQL  SQL  92  стандартына  сай 
келеді.  Бҧдан  басқа  өңдеуші  триггерлердің  əртҥрлі  тҥрлері  мен 
сақталатын рəсімдерін қолдана алады.  
Деректерге  апаратын  объектілі  жəне  тікелей жолдарды қолданбай-
ақ Cache-тегі қосымшалар деректердің көп өлшемді серверінің жоғары 
өндірушілігінің есебінде тез жҧмыс жасайды.   
Деректерге апарар объектілі жол (Cache Objects) Java, Visual C++, 
VB  жəне  басқа  ActiveX-біріккен  өңдеу  қҧралдары,  PowerBuilder  жəне 
Delphi  сияқты  жобалаулардың  объектілі-бағытталған  тілдерін  қолдану 
барысында  жҥзеге  асады.    Бҧл  ҥшін  Cache-те  еншілік  (оның  ішінде 
көптік),    инкапсуляция  жəне  полиморфизмдер  толықтай  қамтылған 
деректер қорын  басқаратын  объекті  модель жҥзеге  асқан.  Өңдеушілер 
информациялық  жҥйені  жасау  барысында  деректер  (класс  өзгешелігі) 
мен  класс  тəлімі  (класс  əдістері)  сақталған    объектілер  класының 
жиынтығы  тҥріндегі  пəндік  саланы  модельдей  отырып,  өңдеулерге 
деген объектілі-бағытталған дҥниелер ала алады.  
Cache,  деректердің  объекті  моделін  қолдай  отырып,  пəндік 
аумақтарды  жобалау  кезінде  обекті-бағытталған  тəсілдерді  табиғи 
тҥрде  қолдануға  қалай  жол  берсе  өңдеу  (Java,  C++,  Delphi,  VB) 
қҧралдарымен қосымшаларды жҥзеге асыруда да солай жол береді.  
Объектілер  класы  анықтала  салысымен,  Cache  автоматты  тҥрде 
SQL  қолдана  отырып  қарауға  мҥмкіндік  беретін  осы  деректердің 
реляциялық сипаттамаларын  тҥрлендіреді.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Дəл  осы  жолмен  деректерді  Сөздікке  (деректердің  реляциялық 
қорын  сипаттау)  импорттау  барысында  Cache  автоматты  тҥрде 
объектілерге  сияқты  деректерге  де  апарар  жолды  аша  отырып 
деректердің  объекті  жəне  реляциялық  сипаттамаларын  тҥрлендіреді. 
Осы  сəтте  деректердің  барлық  сипаттамалары  келісілген  тҥрде 
жҥргізіледі,  барлық  операциялар  тҥзетулер  бойынша  тек  бір  ғана 
деректің ҥлгісі арқылы өткізіледі.  
Бҧдан  басқа  бағдарламаушы  сол  деректерге  тікелей  жол  арқылы 
шыға алады.