ҚЕҰ басқару Тəжірибелі мамандарға

19б

19б

6

6

1

КЕҰ ең жоғарғы кəсіби жəне  этикалық стандарттарды 

КЕҰ ең жоғарғы кəсіби жəне  этикалық стандарттарды 

насихаттайды

насихаттайды

жағдайды немесе кері əсерді түзету үшін шара қолдануы тиіс («КЕҰ басшысы-

«КЕҰ басшысы-

ның күдіктері (2-бөлім) қараңыз»

ның күдіктері (2-бөлім) қараңыз»

). Дұрыс белгіленбеген басты бағдардың өзі 

де заң бұзғандай, ұйымға деген сенімді кетіруі мүмкін.

Басқарма мүшелері əдеттегідей пайдаланатын байланыс арналары қызметкер-

лер пайдаланатын арналардан өзгеше болады. Басқарма мүшелері КЕҰ туралы 

қауымдастықта  не  айтатынын  мұқият  тыңдап,  сонымен  бірге,  үздік  жүріс-тұрыс 

үлгісін беруі тиіс. КЕҰ басқарма мүшелерінен басқарма отырыстарында ғана емес, 

мамандық өмірінде де терең ой мен үздік жүріс-тұрысты күтеді. Кейбір ұйымдарда 

басқарма мүшелерін елеулі заң бұзғандары үшін жұмыстан шығарады

КЕҰ басшысының күдігі: «Басқарма маған не 

КЕҰ басшысының күдігі: «Басқарма маған не 

үшін керек?» (2-бөлім)

үшін керек?» (2-бөлім)

Вышеград тобындағы елдердің бірінде ұлттық 

деңгейдегі ұйым басшысына сөз берейік:

«Еліміздегі алдыңғы қатардағы КЕҰ-ң бірінің 

директоры ретінде мен азаматтық қоғамды 

қолдайтын негізгі шетелдік донорлармен жақсы 

қарым-қатынас орнаттым. Бірақ менде бір кезде 

донорлардың біреуімен қиындық пайда болды. 

Олардың өкілі біздің ұйымымызға əділ болған жоқ 

жəне қолдауды салмақты негізсіз тоқтатты. 

Мен онымен дауласпадым, өйткені бұл менің 

өз жалақым туралы ғана ойлайтындай, дұрыс 

түсінілмеуі мүмкін еді. Сондықтан, мен сол қордың 

өкілдерін жеке танитын басқарма мүшелерінің 

бірінен көмек сұрадым. Ол солармен сөйлесіп, 

донор бізден этикаға қайшы істермен айналысады 

деп күдіктенгенін анықтады. Құдайға шүкір, ол бəрін 

анықтап, бұның бəрі жай ғана түсініспеушілік болып 

шығып, біз осы жағдайдан жақсы құтылдық. 

Басқарма мүшесінің араласуы өте дер кезінде 

болды. Əрине, біз үміттенген қолдауда оның өз 

мүддесі жоқ болды. Ақырында, донор жағынан 

қолдау қайта басталды»

Ескертпелер

20а

20а

6

6

2

КЕҰ ең жоғарғы кəсіби жəне  этикалық стандарттарды 

КЕҰ ең жоғарғы кəсіби жəне  этикалық стандарттарды 

насихаттайды

насихаттайды

Басқарма мүшелері өз жұмысына ақы алмайды 

Басқарма мүшелері өз жұмысына ақы алмайды 

Корпоративтік  ортада  басқарма  мүшелері  өз  жұмысы  үшін  ақша  алуы  ақылға 

сиымды, бірақ коммерциялық емес аяда бұл жағымсыз болып табылады. Неге? 

Ең алдымен, басқарма мүшесінің ерікті түрде жұмыс істеу себептері оның ұйым-

ды қолдауы жеке мүдделеріне қатысты емес  екендіктен. 

Сондықтан, басқарма мүшелері басқармадағы жұмысынан ешқандай тікелей не 

жанама пайда  алмауы (ондай күдік те туғызбауы) өте маңызды. Егер басқарма 

мүшелері гонорар, еңбекақы не басқа да шынайы игілікке ие болса, мүдделер 

қайшылығы пайда болады, өйткені, бұл жағдайда өз мүдделері ұйымның неме-

се игілік алушылардың мүдделерінен басым болуы мүмкін (немесе бұл солай 

бағалануы мүмкін). Жайлы жол жүру, отбасы мүшесін лауазым тағайындау жəне 

басқа да ұнамды сыйлықтар (қаншалықты аз болғанымен) ұйымдағы этика үлгі-

лері əлсіз, ал ресурстар мақсаттарына жұмсалмайды деген ой туғызады. Бас-

қарма мүшелері ғана емес, олардың отбасы мүшелері де сол ұйымнан еш пайда 

алмауы тиіс (6.3-бөлімін қараңыз).

Өкінішке орай, ОШЕ елдерінде жиі жағдайда адамдар басқармада тек қаржы-

лық мүдделері бар болғанда ғана істеуге келіседі деп саналады. Бірақ жоғары 

этикалық  жəне  мамандық  үлгілеріне  берілген  ұйым  ынтасы  қаржылық  пай-

ынтасы  қаржылық  пай-

да болған адамдар басқарма мүшелеріне жақсы үміткер емес деп шешуі 

да болған адамдар басқарма мүшелеріне жақсы үміткер емес деп шешуі 

мүмкін. 

мүмкін. Шын мəнінде, адамдар ұйымның немен айналысатынын жақсы түсінсе, 

оның басқармасына мүше болу себептері көп болады («Неге адамдар КЕҰ-ң 

«Неге адамдар КЕҰ-ң 

басқарма мүшесі болады?»

басқарма мүшесі болады?»

 қараңыз). Осы себептердің арасында игі іске қа-

тысты болу сезімі, өз мүдделері аясында көбірек білім алу немесе басқаларға 

көмектесу үшін өз дағдыларын пайдалану бар. 

Адамдар неге КЕҰ басқарма мүшелері 

Адамдар неге КЕҰ басқарма мүшелері 

болады?

болады?

Біз ОШЕ елдерінде сауалдарымызға мынадай 

жауап алдық:

«Сенуге қиын, бірақ біздің басқарма мүшелері 

ынтасымен ғана жұмыс істейді. Біз жұмысымызға 

бір тын да алмаймыз» (Венгрия).

«Мамангерлік жəне ұйым қызметтерінің жоғары 

деңгейі менің басқармаға мүше болуымның басты 

себебі» (Украина).

«Мен халықаралық басқармада əр 

елдердің адамдары ортақ құндылықтарды 

ұстанатындарына қатты сүйсінемін. Жəне де, 

маған басқарма мүшелерін үйреншікті шектен 

тыс шығуға ынталандыратын оқиға рухы 

қызықтырады» (Чехия).

«Мен басқармада жұмыс істеп, ұйым мен жалпы 

қоғамның өміріне жағымды əсер ету мүмкіндігіне 

ие болам деп сенемін. Мен өзгерістерге қатысқым 

келеді» (Латвия).

«Менің басқармадағы қызметім – бұл өзім жақсы 

көретін қауымдастыққа қайтарар жақсылықтың ең 

азы» (Польша).