Дєрістер (ќысќаша конспект)

1. 
   Дәрілік заттардың стерилді түрін дайындау үшін қандай шарттар қойылады? Өндірістік ғимараттардың тазалық кластарын атаңыз.
   
2. 
   Инъекцияға арналған бастапқы дәрілік заттарға қойлатын талаптар қандай?
   
3. 
   Ампуланы толтыруға дайындауға қандай операциялар жатады?
   
4. 
   Оңай гидролиздеуші дәрілік заттардың ерітінділерін тұрақтандыру үшін қандай шаралар қолданылады?
   
5. 
   Фильтраттағы және ампуладағы механикалық қоспалардың барлығын тексеру үшін анықтаудың қандай әдістері қолданылады?
   
6. 
   Ампулаларды толтырудың және дәнекерлеудің тәсілдерін атаңыз. Олардың орындалуын қалай бағалайды?
   
7. 
   Инъекциялық ерітінділер технологиясында стерилдеудің қандай тәсілдері қолданылады?
   
8. 
   Ампулирленген ерітінділердің стерилдігі қалай тексеріледі?
   

1. 
   Краснюк И.И. Фармацевтическая технология: Технология лекарственных форм / Под ред. И.И. Краснюка. – М.: Академия, 2004. С. 187-226
   
2. 
   Технология лекарственных форм /Под ред. Т.С. Кондратьевой.- М.: Медицина, 1991. С. 362-416
   

Бастапқы білім деңгейін келесі сұрақтарды фронтальды талдау арқылы бақылау:

1. 
   Жақпа майлардың міндеті мен сипаттамасы
   
2. 
   Жақпа майлардың жіктелуі
   
3. 
   Жақпа майлардың негізі, оларға қойлатын талаптар және олардың жіктелуі
   
4. 
   Жақпа майларды дайындаудың жалпы ережесі
   
5. 
   Жақпа майлар технологиясы
   
6. 
   Жақпа майларды қаптау және сақтау
   

1. 
   Практикалық сабақтарға арналған журналға жақпа майлар мен жақпа майлы негіздердің жіктелуін келтіріңіз.
   
2. 
   Жақпа майлар технологиясын жақпа майларды дайындаудың технологиялық сатыларын жоғарыда көрсетілген сұрақтар бойынша теориялық талдау.
   
3. 
   Жақпа майлар өндірісінің технологиялық схемасын сызыңыз.
   

4. 
   Жақпа майлар өндірісінің аппараттық схемасын және сызыңыз және технологиялық сатылардың реттілігін түсіндіріңіз.
   

5. 
   Тесттік сұрақтарға жауап беріңіз:
   

1. 
   Жақпа май –бұл:
   

В. Жұмсақ дәрілік форма

С. Теріге, жараға немесе шырышты қабықшаға жағуға арналған жұмсақ дәрілік форма

D. Қатты дәрілік форма

E. Сұйық дәрілік форма

2. Жақпай майлы негіздерде компоненттердің балқу реті қалай жүзеге асады

А. балқу температурасы өсу ретімен

В. балқу температурасы кему ретімен

С. Алдымен –көмірсутекті негіздер, сосын-май

D. алдымен –май, сосын-көмірсутекті негіздер

E. май және минералды майлардағы қыздыру негізіндегі компоненттердің еруімен

3. Дәрілік затты негізге еңгізу үшін және зауыттық өндірісте жақпа майларды гомогенизациялауда қолданады

А. булы змеевик

В. Магнитоқұрылымдық сәулелендіру

С. РПА реактор

D. жерновые диірмендер

E. білікті мазетерки

4. Жақпа май негіздеріне келесі талаптар қойылады:

А. балқу температурасының төмендігі

В. дәрілік заттармен сәйкестілігі

С. мөлдірлігі

D. беріктігі

E. тазалығы

5. Жақпа майларды ГФ XI сәйкес бағалау келесі көрсеткіштер бойынша жүзеге асады

А. дәрілік заттардың сандық мөлшері

В. судан ажыратудың (извлечения )рН мәні

С. Суспензиялық жақпа майлардың бөлшектерінің мөлшері

D. аққыштығы

E. біркелкілігі

6. Дәрілік заттарды диспергирлеу және жақпа майларды гомогенизациялау үшін

А. пропеллерлік араластырғыш

В. дезинтеграторлар

С. РПА-сы бар қондырғы

D. дисмемраторлар

E. эксцельсиор

7. Құрамында сұйық гидрофильді дисперсті фазасы бар жақпа майлар, негізде ерімейтін және негізбен араласпайтын –бұл:

А. гельдер

В. линименттер

С. «судағы май» типіндегі эмульсиялық

D. «майдағы су» типіндегі эмульсиялық

E. экстракциялық

8. Жақпа майлардың сапасын бақылау келесі көрсеткіш бойынша жүзеге асырылады:

А. дәрілік заттардың сандық мөлшері

В. рН мәні

С. суспензиялық жақпа майлардың бөлшектерінің өлшемі

D. құрылымдық-механикалық көрсеткіштері

E. біркелкілігі

9. Балқу сатысынан кейін келесі саты өтеді

А. эмульгирлеу

В. еру

D. араластыру

E. қаптау

Бақылау сұрақтары:

1.ГФ дәрілік форма ретінде жақпа майларға қандай анықтама береді?

2. Жақпа майларды қолданылуы және дисперсті жүйе ретінде қалай жіктейді?

3. Жақпа майларға арналған негіздерге қандай талаптар қойылады?

4. Дәрілік заттарды жақпа майларға қандай принцп бойынша еңгізеді?

5. Жақпа майларды дайындау қандай технологиялық сатылардан тұрады?

6. Гомогенді жақпа май деген не және оларды дайындау технологиясы қандай?

7. Қандай майлар суспензиялық деп аталады?

8. Жақпа май массасының 5% көп және аз бөлігін қатты фаза құрайтын жақпа майларды дайындау технологиясының айырмашылығы неде?

9. Паста деген не және оларды дайындаудың ережесі қандай?

10. Эмульсиялық жақпа майлар деген не және олар қалай дайындалады? Мысал келтіріңдер

11. Қандай жақпа майлар комбинирленген деп аталады және олар қалай дайындалады?

12. ГФ IX, Х қандай эмульсиялық жақпа майлар еңгізілген?

13. Қандай жақпа майлар официальный болып табылады?

14. ГФ X қандай эмульсиялық жақпа майлар еңгізілген?

15. Липофильді (гидрофобты) негіздер үшін қандай қасиеттер тән?

16. Гидрофильділерге қандай негіздер жатады және олардың сипаттамалық ерекшеліктері қандай?

17. Липофильды-гидрофильді негіздер деген не және олардың қасиеті қандай?

18. Жақпа майларды шығаруға және қаптауға рәсімдеу ережелері қандай?

19. Жақпа майларды бағалауда қандай көрсеткіштерге сүйенеді?

1. 
   Краснюк И.И. Фармацевтическая технология: Технология лекарственных форм / Под ред. И.И. Краснюка. – М.: Академия, 2004. С. 304-350
   
2. 
   Технология лекарственных форм /Под ред. Т.С. Кондратьевой.- М.: Медицина, 1991. С. 277-312
   

СӨЖ бойынша әдістемелік нұсқаулықтар

Студенттердің өздік жұмысы (СӨЖ) – біліктіліктің басым түрі, студенттен өздігінен білімалуға және өздігінен дамуға, еркін сыни ойлау қабілетін дамытуға мүмкіндік береді. СӨЖ дәрістерге алдын ала дайындалуға, оқу материалын кітапхана, компьютерлік сынып жағдайларында, интернет арқылы жетілдіруге, зертханалық жұмыстарға, коллоквиумдарға дайындық, зертханалық жұмыстар бойынша есеп құруға химия бойынша тапсырмаларды орындауға бағытталатын аудиториядан тыс жұмыстарды құрайды.

СӨЖ тақырыптарына, оқытушы көрсеткен уақыты мен формасына сәйкес болуы тиіс.

Әрбір студент семестр бойына 4 жазбаша СӨЖ орындауы тиіс.
№ 1 СӨЖ - Дәрілік заттарды масса бойынша дозалау

Келесі есептерді шешіңіз:

Өлшеменің массасы бойынша дозалаудың қатысты қателігін есептеңіз:

1. ВР-1-де папаверин гидрохлоридің 0,2 г

2. ВР-20-да кальция глюконатының 5,0 г

3. ВР-5-те ацетилсалицил қышқылының 0,3 г

4. тарирлы килограммдық таразыда (Т-1000) вазелиннің 30,0 г

5. тарирлы килограммдық таразыда (ВКТ-1000) сары өрік майының 100,0 г

6. Т-1000 таразысында глицериннің 5,0 г

7. ВР-20 –да бор қышқылының 15,0 г

8. ВР-1-де димедролдың 0,04 г

9. ВР-5-те атропина сульфатының 0,08 г

10. ВР-100-де натрий сульфатының 17,0 г

Оқиғалық есептерді шығарыңыз:

Тапсырманың шарты бойынша таразылардың сезімталдығын анықтау қажет? Өлшеудің қатысты қателігін?Дәрілік заттың көрсетілген көлемін дозалау үшін белгілі бір максимальды күші (нагрузкой) бар таразыларды қолдану мүмкіндігін.

1.Егер тарирлы таразылардың сезімталдығын тексеру кезінде стрелка нөлдік жағдайынан жүкелмеген таразылар үшін сәйкесінше максимальды жүкетемесі 1\10 және 8,6 и 5 мм; 4,4 и 3 мм 12,9 и 8 мм; 6,4 и 4 мм; 7,7 и 6 мм күшке максималды жүктеу кезінде ауытқитыны белгілі болса онда таразылар сезімтал ма?

2. Өлшеу мүмкін бе?

А) ВР-1-де атропина сульфатының 0,03 г

Б) ВР-20-да натрия гидрокарбонатының 21,0 г

В) ВКТ-1000-да натрия хлоридінің 40,0 г

Г) ВР -100-де магния сульфатының 110,0 г

Д) ВР-20-да бор қышқылының 12,0 г

3. ВКТ-1000-да өрік майының 300 г өлшенді. Масса бойынша дозалаудың қатысты қателігі ±2% құрады. Бұл мүмкін бе?

4. ВКТ-1000-да өрік майының 500 г өлшенді. Масса бойынша дозалаудың қатысты қателігі ±6% құрады. Бұл мүмкін бе?

5. жырмаграмдық қол таразысында кальций карбонатының 10,0 г өлшенді. Масса бойынша дозалаудың қатысты қателігі ±1% құрады. Бұл мүмкін бе?

6. ВКТ-1000-да какао майының 200,0 г өлшенді. Масса бойынша дозалаудың қатысты қателігі ±1% құрады. Бұл мүмкін бе?

7. ВР-1-де пилокарпин гидрохлоридінің 0,02 г өлшенді. Масса бойынша дозалаудың қатысты қателігі ±7% құрады. Бұл мүмкін бе?

№1 СӨЖ-ді өткізу мерзімі– 3-апта

Есептерді шешіңіз:

1. 1,0 ментол

2,0 натрий гидрокарбонаты

5,0 натрий хлориді

Дистилденген су 200мл алыңыз.

Араластырыңыз. Беріңіз. Белгілеңіз. Тамақты күніне 3 рет шайқаңыз.

Рецепт бойынша суспензияның 200 мл дайындау қажет болды. Тексеру кезінде көлемі 196 мл болды, көлемінде ауытқу болуы мүмкін бе?

2. Натрий бромидінің 20% 60 мл алыңыз.

Беріңіз. Белгілеңіз. Күніне 3 рет 1 ас қасықпен.

Рецепт бойынша натрий бромиді ерітіндісінің 60 мл ерітіндісі дайындалу қажет болды.Тексеру кезінде көлем 62 мл болды, көлемінде ауытқу болуы мүмкін бе?

3. 
   Хлорсутек қышқылының 3% 100 мл алыңыз.
   

Рецепт бойынша хлорсутек қышқылының 100 мл 3% ерітіндісін дайындау қажет болды. Тексеру кезінде көлем 104 мл болды, көлемінде ауытқу болуы мүмкін бе?

4. Дикаиннің 0,5% 10 мл ерітіндісін алыңыз.

Адреналин гидрохлоридінің (1:1000) 30 тамшы.

Араластырыңыз. Беріңіз. Белгілеңіз. Күніне 2 рет 5 тамшыдан танауға.

Рецепт бойынша адреналин гидрохлоридінің 30 тамшысы жазылған. Этикеткасында: 1 стандартты тамшы 0,8 стандартты емеске сәйкес келеді; 0,1 мл- 6,7 тамшы деп көрсетілген. Өлшегенде 37 тамшы болды. Дозалаудың дұрыстығын тексеру.

5. Кодеин фосфаты 0,15

Адонизид 10 мл

Араластырыңыз. Беріңіз. Белгілеңіз. Күніне 20 тамшыдан 2 рет.

Рецептіде 0,5 мл валериан тұндырмасы деп аталған. Этикеткада: 1 стандартты тамшы 0,9 стандартты емеске сәйкес келеді; 0,1 мл -4,6 тамшы деп көрсетілген. Өлшегенде 23 тамшы болды. Дозалаудың дұрыстығын тексеру.

6. Валериан тұндырмасын

Ландыш тұндырмасын тура 10 мл ден

Валидол 0,7 мл

Араластырыңыз. Беріңіз. Белгілеңіз. Жүректегі ауру кезінде 10-15 тамшыдан

Рецептіде валидол тұндырмасының 0,7 мл деп жазылған. Этикеткада: 1 стандартты тамшы 0,8 стандартты емеске сәйкес келеді; 0,1мл-3,8 тамшы деп көрсетілген.Валидолдың 29 тамшысы өлшенді. Дозалаудың дұрыстығын тексеру.

№2 СӨЖ-ді өткізу мерзімі – 5-апта

Жоспар:

1. 
   Антибиотиктер сипаттамасы
   
2. 
   Антибиотиктерге қойылатын талаптар, және олардың жіктелуі.
   
3. 
   Антибиотиктері бар дәрілік формалардың технологиясы.
   
4. 
   Антибиотиктері бар дәрілік формалардың сапасын бағалау.
   

Жоспар:

2. Инъекциялық ерітінділер өндірісін асептикалық жағдайлармен қамтамасыз ету

№4 СӨЖ-ді өткізу мерзімі - 13-апта
Реферат жазуға әдістемелік нұсқаулар

Реферат, студенттің білім алуының формасы ретінде, -- берілген тақырып бойынша барлық публикациялардың , материал мәлметтерінің жүйелі анализі элементтері және қорытындысы бар, қысқаша шолуы.

Реферат мазмұнына қойлатын талаптар:

• 
  рефератта қолданылатын материал берілген тақырыпқа міндетті түрде сәйкес болуы керек;
  
• 
  мәселенің негізгі аспектілерін сауатты ғана емес, белгілі бір логикаға (хронологиялық, тематикалық, оқиғалық және т.б.) сәйкес құрастыру керек;
  
• 
  жазу барысында әр түрлі авторлардың идеясын көз қарастарының біркелкіліг бойынша немесе ғылыми мектептер бойынша топтастыру қажет;
  
• 
  реферат зерттеу жұмысының келтірілген қорытындырымен аяқталуы керек: қарастырылатын сұрақ бойынша сіз келіскен көзқарастардың артықшылықтарының анализіне негізделген қысқаша мазмұны.
  

1. 
   Реферат титулдық беттен басталады.
   
2. 
   Титулдық беттен кейін Мазмұны. Мазмұны –бұл, әрбір бөлімге өзі тұрған бет нөмірі сәйкес келетін, рефераттың жоспары.
   
3. 
   Рефераттың тексті. Ол 3 бөлімге бөлінеді. кіріспе, негізгі бөлім және қорытынды.
   

б) Негізгі бөлім – бұл таңдалған тақырып арықарай толықтырып айтылатын жұмыстың негізгі бөлігі. Негізгі бөлім толық текст ретінде де бөлімдерге бөлінген ретінде де болуы мүмкін. Қажетті жағдайда реферат тексті иллюстрациялармен, кестелермен, графиктермен толықтырылуы мүмкін, бірақ онымен тексті күрделендіру қажет емес.

в) Қорытынды –бұл, дайындалған тексттің негізіне қорытынды түрінде берілуі керек рефераттың бөлімі. Қорытындылар қысқа және анық болуы керек. Сонымен қатар, қорытынды да реферат барысында шыққан бірақ толық ашылмаған мәселелерде қарастырылуы мүмкін.

4. Әдебиттер мен мәлімет көздерінің тізімі. Бұл тізімде рефератты дайындау кезінде студент пайдаланған көздерді де және дайындық барысында қарастырылған әдебиеттерді де қарастырылады. Әдебиеттер тізімі библиографиялық стандартарға сәйкес болуы керек.

Рефераты орындау барысында қойылатын техникалық талаптар мен көлемі.

Жұмыс бірлік интервал арқылы 12 шрифтпен орындалуы керек, қалдырылатын сыртқы жолдар размері: сол жақ -25мм, оң жақ -15мм, жоғарғы – 20 мм, төмен -20мм. Беттер нөмірленген болуы керек. Рефераттың көлемі –5 беттен көп емес машиналық текстпен.

• 
  алынған тақырыпқа мазмұнының сәйкес келуі;
  
• 
  текстте тақырыптан ауытқушылықтың жоқтығы;
  
• 
  жұмыстың құрылымының нақтылығына;
  
• 
  ғылыми әдебиетпен жұмыс істей білуіне;
  
• 
  логикалық ойлау қабілетіне;
  
• 
  жазбаша жазу мәдениетіне;
  
• 
  ғылыми текстті рәсімдей білуіне (сілетемелерді дұрыс қолдану және рәсімдеу, библиография құрау)
  
• 
  рефератты жазу барысында қолданылған жұмыстың авторының бағытын дұрыс ұға білу;
  
• 
  қолданылған авторлық жұмыстық дұрыс жеткізе білу;
  
• 
  жұмыс көлемін сақтау;
  
• 
  рәсімдеудің дұрыстығы және реттілігі, сонымен қоса жұмыстың техникалық орындалуының;
  

1. 
   Презентацияның барлық слайдтары Microsoft Power Point бағдарламасының кез келген нұсқасы бойынша біріңғай стильде дайындалған болуы керек.
   
2. 
   Файлдың мөлшері 2Мб көп емес болуы керек, слайдтардың саны 15-20 шт.
   
3. 
   Титулдық, ақпараттық және қорытынды беттер міндетті түрде болуы керек.
   
4. 
   Титулдық слайд презентацияның тақырыбын және кім орындағанын (тегі, аты тобы, курс )көрсетуі керек. Қорытынды слайда қолданылған әдебиеттер тізімі (автор, жыққан жылы және т.б.)
   
5. 
   Презентацияның форматы
   

• 
  слайдтың размері –экран;
  
• 
  ориентация-альбомдық;
  
• 
  ені – 24 с;
  
• 
  биіктігі – 18 см
  
• 
  бетті нөмірлеу «1» беттен бастап.
  

6. 
   слайдтарды рәсімдеу:
   

• 
  қолданылатын шрифттер: Times New Roman, Arial, Arial Narrow.Бір презентацияда шрифтердің әр түрлі типін араластыруға болмайды.
  
• 
  Жазулар: қалыпты, курсив, жартылау майлы.
  
• 
  Шривтің түсі мен мөлшерін барлық жазулар слайдтың берілген бөлігінде нақты оқылатындай етіп таңдау керек;
  

7. 
   Титулдық және қорытынды слайдта анимациялық бейнелер қолданылмайды.
   
8. 
   Бір слайды үлкен көлемдік бір ақпаратпен толтыруға болмайды.
   
9. 
   Қысқа сөздерді және сөйлемдерді қолдану қажет.
   
10. 
    Негізгі маңызды ақпарат экранның центрінде болуы керек.
    
11. 
    Ақпаратқа қойылатын талаптар: нақтылығы, толықтығы, ақпарат көздерінің заманауи түрлерінің қолданылуы, аяқталғандығы;
    
12. 
    Текстке қойылатын талаптар: ғылымилығы, логикалығы, қол жетімділігі, біркелкілігі, аяқталғандығы.
    
13. 
    Граматикалық және басқада қателіктердің жоқтығы.
    
14. 
    Кестелік ақпарат материалға MS Word текстік процесорының немесе MS Excel кестелік ппоцесорының кстесі ретінде қойылады.
    
15. 
    Диаграммалар MS Excel кестелік процесорының диаграммалар шеберін қолдана отырып дайындалады.
    
16. 
    Презентация порталға тексерілу үшін берілген уақытқа дейін жіберілуі қажет.