олардың сҿздік мағыналарын бір мезгілде меңгереді.Мысалы,маталардан ҽр түрлі
дҿңгелек қиындылар:үлкен,орташа,кіші,оларды ретімен орналасуын да үйренеді.Сол
сияқты басқа да материалдардан: ермексаздан үлкен,орташа,кішірек үй илеп жасауға
болатынын үйренеді.
Еңбекке баулу сабағын оқыту кҿмекші мектеп оқушыларының ой-
ҿрісін,түсінігін,ұғымын,сҿйлеу тілін дамытады.Сабақ барысында оқушылар еңбек ету
дағдыларын меңгереді.Сабақтағы барлық жұмыстар белгілі бір мақсатта,бағытта
жүргізілуі керек,мектеп шеберханасының негізінде оларды қоғамдық еңбекке
дайындау.Орындалатын жұмыс оқушының шама-шарқына лайық болуы керек.
Бағдарламада мынадай еңбек түрлері қаралған:
-түрлі материалдарды қолдана отырып,құрастыру жҽне нұсқаны ҽзірлеу жұмыстарын
жүргізу;
-сазбен жҽне ермексазбен жұмыс;
- қағаз жҽне қатырма қағазбен жұмыс;
-тоқыма материалдарымен жұмыс;
- сыммен жҽне металлоконструктормен жұмыс.
Қазақстан Республикасында арнайы мектептің жаңа оқу жоспары бойынша
балаларды дайындық сыныбынан бастап оқыту енгізілді.Дайындық сыныбының
бағдарламасының ерекшелігі балалар құралдарды пайдаланбай,тек негізінен саз, ермексаз
сияқты материалдармен жұмыс істеуді жоспарланған.Бұлармен жұмыс саусақ қимылының
ырғағы
мен
дҽлдігін
тиімді
дамытып,қарапайым
формалардың
үлгілерін(кҿкҿніс,жеміс,ойыншық жҽне т.б) олардың табиғи түрлерін нақтылауға
кҿмектеседі.Бармақтардың ұсақ қимылдарын түзетуге ҿруді,есуді орындауда қажетті
күрделі қимылдарды қалыптастыруға бағытталғансозылмалы материалдар мен қағаздан
басқаматамен жұмыс та қарастырылады.Ҽрбір тоқсанның бір сабағын оқушылардың ҿз
бетімен жұмыс істеуіне арнайды.Оқушылардың мүмкіншіліктерін ескере отырып,жұмыс
тҽсілдерін(В.В.Воронова бойынша) бҿледі
1-топқа оқыту үрдісіне бағдарлама материалын табысты меңгерген оқушылар
жатады.Барлық тапсырмаларды ҿз бетімен орындайды.Жалпы еңбек дағдыларын
меңгеруде елеулі қиындықтар тумайды. Олар технологиялық карта жҽне кҿрнекілік заттар
кҿмегімен жоспарды тез жҽне жеңіл құруға үйренеді.
2-топ оқушылары да сыныпта оқу үрдісінде белгілі бір табыстарға жете алады.
Олар мұғалімнің жалпы түсінігін қабылдап,оқытылған материалды есте сақтайды,бірақ
оларды
ҿз
бетімен
тұжырымдап,жинақтай
алмайды.Мұғалім
оларды
ұйымдастырып,ынталандырмай,олар берілген жұмыс түрін орындай алмайды.2-ші топ
оқушылары ҿз жұмыс қаракетін үстіртін түсіндіріп, толық тұжырымдап,жинақтай
алмайды.Жұмысты ұйымдастыру барысында, қажетті затты дайындай алмай мұғалімнен
кҿмек сұрайды.
3-топ оқушылары бағдарлама материалын қиындықпен қабылдайтын,ҽр түрлі
кҿмек түрлерін(сҿзбен,кҿрнекілік құралмен,заттық,тҽжірибелік)қажет ететін оқушылар
жатады.Оларға сабақ барысында жалпы оқу материалын түсіну ҿте қиын.Оларға қосымша
түсіндіру
қажет.Олардың
басты
ерекшеліктері,ҿз
бетімен
жұмыс
істей
алмауларында.Оқушылардың тапсырманы дұрыс жоспарлай білмегендіктерінен,олардың
жаңа затты жасағанда кҿлемі жҽне құрамы жағынан қателіктер кетеді.
4-топ оқушылары оқу материалдарын ҿте тҿмен деңгейде меңгере алатын
оқушылар кіреді.Олар жұмысты орындау кезінде дайындық жаттығуларын кҿп
орындауды,оқытудың қосымша тҽсілдерін енгізуді жҽне үнемі бақылау мен кҿмекті қажет
етеді.Ҿз бетімен қорытындылауға,ҿткен тҽжірибені іс жүзінде қолдануға шамалары
келмейді.Мұндай оқушылар жіберген қателіктерін байқамайды,сондықтан оларды нақты
кҿрсетіп,түзетуге үйретеді.Ҽрбір келесі тапсырма жаңа сияқты қабылданады.Берілген
білім тез қабылданып, тез ұмытылады.Жоспарды мұғалім кҿмегімен талдай отырып, оны
жұмыста қолдана алмайды.Сонымен 4-ші топ оқушылары бағдарлама материалын толық
меңгере алмайды.Еңбек сабағы бойынша оқушының білімі мен икемін бағалағанда,
жұмыс тҽсілінің дұрыстығын,тапсырманы ҿз бетімен орындау деңгейін ескеру керек.
Әр түрлі материалдармен жұмыс жасау әдістемесі
Жоспар:
1. Балаларды қауіпсіздік ережесін сақтауға үйрету.
2. Оқушыларға құрастыру жҽне нұсқа жасау жұмыстарын меңгерту.
3. Құрастырудың түрлері.
Ҽр түрлі материалдармен жұмыс оқушылардың жан-жақты дамуы мен тҽрбиесінде
алатын орны үлкен.
Құрастыру үдерісінде балалар қағазды,қатырма қағазды,сым темірді, ҽр түрлі ағаш
конструкторды,пластик материалдарын,жіпті,металл түйреуіштерін жҽне тағы басқа
пайдаланылады.
Жұмыс үдерісінде ҽр түрлі құрал-саймандар (қайшы,біз,желім,жіп,ине жҽне
т.б.)қолданылады.
Балаларды жұмыс тҽсіліне,құралдармен пайдалануға,қауіпсіздік жҽне жеке бас
гигиенасы ережесін дұрыс орындаға үйрету ҿте маңызды.
Балалар дайындық кезеңінде дайын формадан құрастырады.
Кейіннен құрастыру жұмыстарында ҽртүрлі материалдар (қағаз,қатырма қағаз, сіреңке
қорабы ) пайдаланылады.
Құрастыру,нұсқалау жұмыстары барысында балалардың ой-қиялы дамиды.Ҽр түрлі бос
қорапшалардан,пластик құтылардан,мата мен қолда бар материалдардан түрлі бұйымдар
мен композицияларды жасау.Бұйымдарды жасауда балалар олардың құрылысымен,негізгі
бҿліктерімен,күнделікті тұрмыста қолданулармен ғана танысып қоймай,бұйымдардың
сапасының жақсаруына арналған тиімді ҽдістерді қолдану талаптарын дамыту.Оқушылар
нұсқаны ҽзірлеу барысында бұйым құрылымын,пішінін,түсін анықтауға үйренеді.
Қарапайым сызба жҽне оның таңбалануымен таныстыру.Балаларда оқушы циркулімен
жұмыс істеу дағдысы қалыптасады.
Оқушылар құрастыру жҽне нұсқа жасау жұмыстарында білуге тиісті:
-жазықтық бетінде,қоршаған жерде,геометриялық фигураларды қарапайым сызбаларды
оқу жҽне орындауды;
-ҽр түрлі пішіндегі бҿліктерді қиып алуды;
Берілген бағдарлама бойынша құрастырудың негізгі үш түрі қолданылады:
- үлгі бойынша (немесе зат бойынша)
-нұсқа бойынша
- берілген тақырып бойынша құрастыру ( жақсы оқитын оқушылар үшін)
Үлгі бойынша құрастыруда балалардың міндеті мұғалімнің кҿрсеткен үлгісін дҽл
орындауға тырысу.
Жұмыстың бұл түрі педагогикалық дұрыс ұйымдастырылған жағдайда ҿте тиімді болады.
Біріншіден оқушылардың затты мақсатты түрде қарауталдау (негізгі бҿлҽктері мен
бҿлшектерін табу ,салыстыру, ұқсастығы мен айырмашылығын табу) қабілеттерін
қалыптастыру.Екіншіден,оқушылар үлгіні жасау үдерісінде тҽсілдерді меңгеріп,олардың
дҽйтектілігін (жоспарлау) анықтауға үйренеді,үшіншіден,сабақта оқушылардың
жұмыстарын қатаң бақылап,бағалауға мүмкіншілік туады.
Бұл кезең балаларды заттарды жинақтау тҽсілімен заттарды (негізгі кезеңдер)
талдауға үйретуге пайдаланылады:
1)
Затты бүтіндей алып оның қолданылуын анықтау;жалпылама мінездеме («неге
ұқсас» );
2)
Негізгі бҿліктерін (олардың санына,атауын,пішінін материалын) анықтау.
3)
Бҿліктердің кеңістікте орналысуынтабу.
4)
Бҿліктердегі негізгі бҿлшектерді (саны,атауы,пішіні,материалы)анықтау;
