2.3 Технологиялық процестерді автоматтандыру жүйесінің ақпараттық функцияларын таңдау және негіздеу
Басқару жүйесінің ақпараттық функцияларяна толық процестің өтуіне көрініс беретін функциялар жатады. Біздің жоғарыда қарастыратын процесс бірнеше аппатраттардан тұрады, сондықтан барлық параметрлердің ақпараттық функцияларын қарастырамыз. Берілген аппараттарда температуралық режимді толық көру үшін температураны барық көлемінде өлшеу керек, сонымен қатар ол жерде деңгейді және қысымды өлшеу керек, себеі олар да процестің сапасына әсер етеді.
Материалдық балансты үзбеу үшін бөлуге кететін фракция мөлшерін, суландырғыштың мөлшерін өлшеу керек.
Сыйымдылықтағы температураны, қысымды және деңгейді өлшеу керек, себебі параметрлер (олар жоғарылау жағына ауытқыса) аппараттың бұзылуын және апаттық жағдай тудыруы мүмкін. Құбырлардағы газдың, ауаның және судың шығынын өлшеу керек.
Олардан өтетін сұйықтың мөлшерін (қондырғының өнімділігін білу үшін), температура және қысымды өлшеу керек (себебі құбырлар ұзын болғандықтан олрадың қысымының жоғарылауы олардың бұзылуына әкеп соғады).
Апаттық жағдай тудыратын параметрлер процестің өтуіне әсер етеді, сондықтан олар қарастырылған шектен шығып кетпес үшін сигнализация керек.
Барлық параметрлер, ол жерде реттеу жүріп жатыр ма жоқ па кезекші технолог – оператордың операторлық панелінің дисплейінде көрінеді, егер берілген шектен шығып кетсе оператор оны сигналмен сигналдау жүйесіне хабарлайды [8].
Басқаруға және бақылауға түсетін барлық параметрлер фильтрлеуден, сигналдың формасына әсер ететін кедергілерді төмендету үшін, аналитикалық градуировка өтеді. Жүйенің басты параметрлері болып оның болжау мүмкіндігі.
2.4 Технологиялық процестерді автоматтандыру жүйесінің алгоритмдік және программалық камтамассыздандыру
Мыс штейнын алудың автоматтандыру жүйесінің қондырғысы реттегіштен және оператолық панельден, оларды бағдармалармен камтамассыздандыру барлық функцияларды жүзеге асыратын бірнеше қолданбалы программалар пакетінен тұрады. Берілген программалық камтамассыздандыру жасап шығаратын – фирмамен жіберіледі және оларды пайдалану келесідей ерекшеліктері болады.
Нақты уақытта жұмыс жасау.
Уақытқа және сақтауға қатал шектеулер.
Ұзақ уақыт бойында жоғарғы сенімділік.
Өзін өзі диагностика жасау және датчиктер мен қосалқы құралдарды диагностика жасау.
Технологиялық процестерді автоматты басқару жүйесінің алгоритмдік камтамассыздандыру құрамына қолданбалы программалар пакетінен және алгоритмдерден тұрады: фильтрлеу, аналитикалық градуировка, алгоритмдер жинағы, түрлі матеметикалық операцияларды орындайтын (интегралдау, орталықтандыру және т.б.) сигнализациялар, техника – экономикалық көрсеткіштер есебі, түрлі заңдарды жүзеге асыру, реттеу, видеокадрларды форматтау, информациялардың массивтерге жиналуы және олардың белгіленуі, параметрлерді баспаға шығаруды дайындау, технологиялық процестерді автоматты басқару жүйесінің шығатын документтерді форматтау, графикасы, оператолық панельдегі дисплейде видеокадрлардың суреттелуі.
Бақылауды программалау әр параметр үшін бөлек жасалады, бір канал алгоритмін жүзеге асыру үшін реттегіштің жадына сұраныс келеді, олар жүйені жөндеген кезде жазылып қойылады.
Әр алгоритмнің жұмысы және оның мүмкіндігі программамен камтамассыздандыру документациясында нақты жазылады.
Бұл документация жасап шығаратын – фирманың программалық пакетімен бірге келеді.
2.5 Қорғау және блокирлеу параметрлері мен алгоритмдерін негіздеу
Химиялық технология объектерін қорғау үшін әр-түрлі технологиялық заттардың объектіге, берілуін қосу не тоқтату керек. Ол бірнеше әдістермен орындалады. Магистральда реттеу органы орнатылса, онда қорғау схемасы 2.4 а суреттегідей орындалу тиіс. Объектінің ішкі критикалық қысымға жеткенде, 1а позициялы реттегіш 3 ауыстырғыш релеге бірлік сигнал береді. Мембраналық узел астына ығысады, осы кезде С1 сопласы жабылады, ал С2 сопласы ашылады. Мембраналық орындауыш механизм линиясынан атмосфераға тасталады, ал 4 клапандары өзінің түріне қарап (Н3 немесе Н0) ашылып немесе жабылады. Объектінің ішінде нормальды қысымға жеткенше В камерасының ауа қысымы 3 реле нөльге теңеледі, схема бастапқы қалпына келеді.
Қорғау қондырғысының қосылғанан соң объектінің автоматты тұрақтануы, қауіп – қатер жоғалған соң нормальды жұмыс істеуін жіберу керек. Осыдан кейін линия мен 1а позициялы реттегішке және 3 реле КО қайтару клапаны орнатылады және ВИ инелі вентилі бар түтікше. Қорғау қондырғысы қосылғанан соң схеманың нормальды жұмыс режимін қалпына келтіру үшін ВИ вентилін ашып ауаны шығару қажет 2.4 б сурет.
Сурет 2.4 - Реттегіш органды қолдана отырып қарапайым объектілерді қорғау. а - өшіріп қосқыш; б – нормальды режімге келтіру қондырғысы; 1а – позициялы реттегіш; 2а – үш мембраналы элемент; 3 - өшіріп қосқыш реле; 4 – реттегіш клапан; 5 – 9 – пневматикалық жолдар
7 клапанды тек 4 – 6 клапаны ашылған соң ашуға болады. И схема шығысында 4 – 6 мембраналы клапандарға бірлік сигналдар 1,2,3 пневмотумблерден беріледі және командалық құрылғы жіберілуі, объект берілу клапандары арқылы материалды және энергетикалық ағындар басқарылуы, аппараттардың жапқышы жабылмағанша жұмыс істемейді. Приборды қосатын жапқышты толық жапқанда соңғы сөндіргішке әсер етеді.
Сурет 2.5 - Калпандардың тәуелділіктерін блокирлеу схемасы
3 АБЖ – нің ақпараттық және бағдармалалық камтамасыздан -дыруларын жобалау
3.1 Қабылданған кодтау және классификациялау жүйесінің жазбасы
Аппраттарды классификациялау және кодтау үшін технологиялық аппаратарды функционалдық тиістілігін көрсететін бір әріппен және оның реттік номері цифрлармен белгіленген кодтау жүйесі қабылданған.
Берілген дипломдық жобада заводта қабылданған технологиялық аппараттардың классификациясы сақталған.
А1 – шағылатын пеш
А2 – котел – миксер
Е1, Е2, К1, К1 – бункерлер
Т1, Т2 - оттықтар
3.2 Басқару обьектісі туралы ағымдағы ақпарат көздерін кодтау
Технологиялық басқару объектісі туралы ақпараттарды кодтау үшін ағымдағы ақпарат көздерін әріппен, өлшенетін параметрдің түрін оның реттік номерін көрсететін цифрлармен белгіленген кодтау жүйесі қабылданған
Мұн: Т – температура. Р – қысым. F – шығын. L – деңгей.
ТПАБЖ есептерін кодтау
Берілген дипломдық жобада ТПАБЖ есептерін кодтау жүйесі қабылданған, ол жерде ТПАБЖ – ның әр есебі әріптер мен цифрлардан тұратын кодтармен белгіленеді. Кодтағы әріп функционалдық есептің класы, ал цифрлар берілген кластағы оның реттік номерін көрсетеді.
U – ақпараттық – есептеу функциялары.
Y – басқару функциялары. C – арнайы функциялар.
ТПАБЖ – ның есептерін кодтау 3.1 кестеде көрсетілген.
Кесте 3.1 - ТПАБЖ – ның есептерін кодтау
Функционалдық есеп
|
Код
|
Ақпараттық – есептеу функциялар
|
|
Ақпаратты жинау, өңдеу және сақтау
|
U10
|
Параметрдің күйін сигналдау
|
U20
|
ТЭК есептері
|
U30
|
Ақпаратты тіркеу
|
U40
|
Ақпаратты оперативті бейнелеу
|
U50
|
Параметрлерді интегралдау
|
U60
|
Параметрлерді орталықтандыру
|
U70
|
Басқару функциялары
|
|
Технологиялық процестің бөлек параметрлерін реттеу
|
Y10
|
Басқаруды оптимизациялау
|
Y20
|
Арнайы функциялар
|
|
Жүйеслік функционалдауды ұйымдастыру
|
C10
|
КТС күйін диагностика жасау
|
C20
|
Басқару жүйесін функционалдауын бақылау
|
C30
|
Басқа құралдармен ақпарат алмасуды ұйымдастару
|
C40
|
3.3 Өлшенетін параметрледің паспортын жасау
Технологиялық бақылау объектісінің және ағымдағы ақпарат көздерінің қабылданаған кодтау жүйесінің негізінде өлшенетін параметрлердің паспорты құрастырылады. Ол шешім қабылдау, басқару мақсаты үшін, сигналдау мен қорғау және блокирлеу шекараларын анықтауға, датчиктердің дұрыстығын тексеру үшін қажет. Өлшенетін параметрлердің паспорты 3.2 кестеде көрсетілген.
Кесте 3.2 - Өлшенетін параметрлердің паспорты
Кодтау
|
Өлш. бірлігі
|
Дәлдік класы
|
Параметрлер
|
ТПАБЖ есебінің коды
|
ТПАБЖ құжаттары
|
Номиналды мәні
|
Алғашқы мәні
|
Апаттық мәні
|
Өзгеру жылдам дығы
|
min
|
max
|
min
|
max
|
min
|
max
|
min
|
max
|
Т1
|
0C
|
0,5
|
1100
|
1300
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Т2
|
0C
|
0,5
|
1800
|
1900
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Т3
|
0C
|
0,5
|
950
|
1000
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Т4
|
0C
|
0,5
|
1800
|
1900
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Т5
|
0C
|
0,5
|
500
|
600
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Т6
|
0C
|
0,5
|
500
|
600
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Т7
|
0C
|
0,5
|
350
|
400
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Р1
|
мПа
|
0,5
|
1
|
1,5
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Р2
|
мПа
|
0,5
|
1
|
1,5
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Р3
|
мПа
|
0,5
|
1
|
1,5
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Р4
|
мПа
|
0,5
|
30
|
40
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Р5
|
мПа
|
0,5
|
1
|
1,5
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Р6
|
мПа
|
0,5
|
1
|
1,2
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Р7
|
мПа
|
0,5
|
1
|
1,5
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Р8
|
мПа
|
0,5
|
1
|
1,5
|
|
|
|
|
|
|
|
|
F1
|
м3/сағ
|
0,5
|
2000
|
2400
|
|
|
|
|
|
|
|
|
F2
|
м3/сағ
|
0,5
|
1000
|
1500
|
|
|
|
|
|
|
|
|
F3
|
м3/сағ
|
0,5
|
1000
|
1500
|
|
|
|
|
|
|
|
|
F4
|
м3/сағ
|
0,5
|
1000
|
1500
|
|
|
|
|
|
|
|
|
F5
|
м3/сағ
|
0,5
|
400
|
500
|
|
|
|
|
|
|
|
|
F6
|
м3/сағ
|
0,5
|
200
|
250
|
|
|
|
|
|
|
|
|
F7
|
м3/сағ
|
0,5
|
200
|
250
|
|
|
|
|
|
|
|
|
F8
|
м3/сағ
|
0,5
|
2000
|
2500
|
|
|
|
|
|
|
|
|
F9
|
м3/сағ
|
0,5
|
1000
|
1200
|
|
|
|
|
|
|
|
|
F10
|
м3/сағ
|
0,5
|
1000
|
1200
|
|
|
|
|
|
|
|
|
F11
|
м3/сағ
|
0,5
|
2
|
4
|
|
|
|
|
|
|
|
|
F12
|
м3/сағ
|
0,5
|
2
|
4
|
|
|
|
|
|
|
|
|
F13
|
м3/сағ
|
0,5
|
5
|
6
|
|
|
|
|
|
|
|
|
F14
|
м3/сағ
|
0,5
|
10
|
12
|
|
|
|
|
|
|
|
|
L1
|
%
|
0,5
|
20
|
90
|
|
|
|
|
|
|
|
|
L2
|
%
|
0,5
|
20
|
90
|
|
|
|
|
|
|
|
|
L3
|
%
|
0,5
|
20
|
90
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3.4 АБЖ – нің шығыс құжаттарын және видоеграммаларынның формаларын жасау
Басқару шешімдері қабыладанатын ақпараттың үлкен бөлігі дисплей экранында алынып қоймай, баспа құрылғысының көмегімен тіркелуі мүмкін. Оперативті қызметшілердің бұйрығы бойынша режимді параметрлердің лездік ағымды мәндері, олардың технологиялық схемадағы позициясы, регламенттік мәндері және ағымды мәндердің регламенттен ауытқуы; материалды ағындар құрамы (бұл жағдайда сынамаларды сұрыптайтын құрылғылардың позициясы, сұрыптау уақыты және талдау нәтижесі жазылады ) және басқа ақпарат басылып шығуы мүмкін.
Баспа құралы есепке алу мен есеп беруді жүргізу үшін де керек. Дайын өнімнің шығарылуы, шикізатты, материалдарды және энергиялық қорларды тұтыну жөнінде өндіріс диспетчеріне есеп беру, ал кейін өткен смена, тәулік, декада және айдағы кәсіпорынның функционалды қызметіне ұсынылады.
Керек кезде осы көрсеткіштер туралы кез келген периодтың басынан (мысалы, айдың басынан) ағымды мәлімет алынуы мүмкін.
Ауысымдағы және тәуліктік технологиялық басқару объектінің өндірістік қызметі туралы есеп беру өндірістің диспетчеріне, бастығына және технологқа ұсынылады. Олар кіріс, шығыс және материалдық және энергетикалық ағындардың орта шығындарының мәліметін, шикізат жоғалуларының режимдік параметрлерінің орта мәндерін және сапалы көрсеткіштер мәндерін қосып сұрыптайды.
Технологиялық режимнің ауытқулары туралы есеп беру әр ауысым жұмысының қорытындысы бойынша құрылады, оған ауытқу уақыты және ауытқу пайда болған параметрлер туралы мәлімет кіреді.
Технологиялық регламенттің ағымды ауытқу туралы ақпарат параметрдің регламенттік мәннен шыққан кезінде аға операторға ұсынылады.
Достарыңызбен бөлісу: |