Дипломдық жобада құрастырма электр жабдықтыру (ҚЭЖ) жүйенің автоматтандырылған басқару жүйесін жасалды

40

 

 

 

 

2.1 сурет – ҚЭЖ жүйесінің басқару сұлбасы 

 

2.2  Құрастырма  электр  жабдықтыру  жүйесінің  басқару  алгоритмін 

құру 

 

Функционалды  сұлба  автоматты  басқару  жүйесін  құруда  ең  маңызды 

болып табылады [15]. 

Шылқыған сызыққа осы функционалдық схемада күш беретін сызықтар 

белгі  қойылған,  пунктир  -  сигналдың  берілулері  ақпараттық  сызықтары.  Күн 

батареясының  және  жел  генераторының,  аккумуляторлық  батареяның, 

инвертордың  параметрлерін  есептеп  алып  техникалық  құрылғылардың 

комплексінің құрылымын анықтай аламыз. 

 

41

 

 

 

 

2.1 сурет – ҚЭЖ жүйесінің функционалдық сұлбасы 

 

 

 

2.3 сурет – ҚЭЖ жүйесін басқару алгоритмі 

42

 

 

Басқару жүйесінде қолданылатын механизмдер:  

C1 – стартерді қосу  

D1 – дизель генераторының қозғалтқышын қосу  

KRAS – авариялық жағдай индикаторы 

Podsos – дизель генераторының подсос қалпағын іске қосу 

SB – күн батареясы 

T1 – қосу таймері 

T2 – күту таймері 

VG – жел генераторы 

Z1 – дизель генераторының оталдырғышын қосу 

ZEL – жұмыс істеу кезіндегі индикаторы 

 

ЭҚҚ жүйесін басқару қадамдық алгоритмі: 



 

Күн батареясы(SB) мен Жел генераторынан(VG) алынатын мәндердің 

қосындысын аламыз 

L 

“SB” 

L 

“VG” 

+R 

T  

MD  20 

 



 

Алынған  мәнді  берілетін  мәнмен  салыстырамыз(біздің  жағдайда  ол 

2000), егер қосындысы 2000-нан көп болса, met1 меткасына өтеді 

L 

MD  20 

L 

2000 

>=R 

JC 

met1 

 

43

 

 



 

Егер қосындысы 2000-нан аз болса, подсос(Podsos) қалпағы ашылады 

S 

“Podsos” 

S 

“Z1” 

S 

M 

10.2 

 



 

Таймер 2 секундқа(Т1) қосылады 

A 

M 

10.2 

FR 

“T1” 

L 

S5T#2S 

SP 

“T1” 

S 

M 

10.3 

 



 

Стартер(C1) қосылады 

A 

M 

10.3 

A 

“T1” 

FR 

“T2” 

L 

S5T#5S 

SP 

“T2” 

S 

C 

1 

S 

C 

10.4 

44

 

 

 



 

Таймер 5 секундқа(Т2) қосылады, стартер(С1) сөнеді

 

A 

M 

10.4 

AN  “T1” 

A 

“T2” 

R 

C 

1 

S 

M 

10.5 

 



 

Таймер 2 секундқа(Т1) қосылады, стартер(C1) қосылады 

A 

M 

10.5 

AN  “T2” 

A 

“T1” 

S 

C 

1 

S 

M 

10.6 

 



 

Таймер 5 секундқа(Т2) қосылады, стартер(С1) сөнеді

 

A 

M 

10.6 

45

 

 

AN  “T1” 

A 

“T2” 

R 

C 

1 

S 

M 

10.7

 

 



 

Таймер 5 секундқа(Т2) қосылады, стартер(С1) сөнеді

 

A 

M 

10.7 

AN  “T2” 

A 

“T1” 

S 

C 

1 

S 

M 

11.0 

 



 

Егер 

генератор 

қозғалтқышы(D1) 

қосылса: 

онда 

жасыл 

индикатор(ZEL)  жанады(генератор  қозғалтқышының  қосулы  күйі, 

электр энергиясының қайта қалпына келу режимі) 

A 

M 

11.0 

A 

“D1” 

S 

“ZEL” 

 

46

 

 



 

Егер стартер(C1) жұмысынан кейін қозғалтқыш(D1) қосылмаса:  онда 

қызыл 

индикатор(KRAS) 

жанады(генератор 

қозғалтқышының 

сөндірілген күйі) 

AN  “D1” 

S 

“KRAS” 

 

met1  меткасы:  алынған  мәнді  берілетін  мәнмен  салыстырамыз(біздің 

жағдайда ол 2000), егер қосындысы 2000-нан көп болса 

met1:  

R 

“D1” 

 

47

 

 

 

 

2.4 сурет – ҚЭЖ жүйесінің басқару алгоритмінің блок-схемасы 

ҚЭЖ  жүйесінің  принципиалды  сұлбасын  құрастыруда  сызбаны  үш 

бөлікке  бөліп  қарастырылады.  Олар:  генераторлар,  түрлендіргіштер  және 

жинақтағыштар.  Осы  үш  жүйенің  өзара  қосылу  сұлбасы  жүйенің  басқару 

алгоритміне  тікелей  байланысты  болады.  Құрастырылған  принципиалды 

сұлбада  жел  генераторы  мен  дизель  генераторы  тұтынушыға  тікелей 

қосылған,  себебі  жел  генераторы  мен  дизель  генераторы  айнымалы  ток 

өндіреді.  Сондықтан  осы  генераторлардың  шығысында  50  Гц  жиілік 

сақталынып  отыру  керек.  Фотоэлектрлік  панельдер  тұрақты  ток 

өндіретіндіктен,  тұтынушымен  қуаттандыру  бақылауышы  мен  инвертор 

арқылы  қосылған.  Генераторлар  арқылы  өндірілетін  электр  энергиясының