40
қысымы бар нүктеден ағыс бойымен бұлінеді. Булардың бүлінетін
көбіктерінің өте жоғары және концентрацияланған соққы күші бар, олар уақыт
өте келе беткі қабатында құмның ағысына ұқсас эффект түзеді.
Сорғы осындай режимде жұмыс істегенде сорғының кейбір
параметролеріне байланысты бүлдіру кавитациясының пайда болуы мүмкін.
Hydraulic Institute (ANSI/HI 9.6.1 - 1988) бүлдіру кавитациясының пайда
болуының ықтималдығынанықтауға арналған әдісті ұсынады.
Есептеу әдіс шекті сору энергиясын
анықтауға негізделген (Suction
Energy - SE).
S
E
= D
e
× n × S × s. g. ,
(1.21)
мұнда
𝐷
𝑒
‒ жұмыстық дөңгелек диаметрі, дюйммен;
n - сорғының айналым жиілігі, айн/мин;
S – сорудың спецификалық жылдамдығы ‒ (n × Р
г
× 0,5)/(
Т
кз
×
0,75);
Р
г
- сорғыны галлонмен беру, минутпен;
Т
кз
– қажетті кавитациялық запас, яғни, сорудың қажетті арыны,
ол сұйықты ішке тарту үшін соратын тұсына қажет;
s.g. – сұйықтың үлесті салмағы.
Стандарт Hydraulic Institute центрден тепкіш сорғы үшін қиындықты
тудыратынын анықтайды. Ол SE = 160 ×10 болғанда сору энергиясының
шамасы айтарлықтай мәнге жеткенде және сору энергиясының жол
берілмейтін үлкен шамасын басталғандағы SE = 240 × 10 болғанда сору
энергиясының шамасына шектеу қояды.
Сорғы сорудың жол берілмейтін жоғары энергиясы бар нүктеге
өткендегі Сорғы агрегатарының жұмыс режимдерінде, агрегаттың айналым
жиілігінің төмендеуі сору энергиясының квадраттық тәуелділігін тудырады,
бұны басқару жүйесін жобалау кезінде ескеру қажет.
1.7.3 Тығыздауыштар мен подшипниктердің тозуын азайту.
Сорғының
айналым
жиілігін
азайту
тығыздауыштар
мен
подшипниктердің тозуын азайтады. Бұны, сорғыны жасаушылардың
сенімділік индексін (Reliability Index) (Ri) бақылай отырып, білуге болады.
Жеке жағдайда
𝑅
і
үш шаманың көбейтіндісі ретінде
анықталады
R
i
= F
r
× F
D
× F
Q
, (1.22)
мұнда
F
r
мәні - сорғының жұмыстық айналым жиілігіне байланысты;
F
D
мәні – сорғының жұмыстық дөңгелегінің диаметріне
байланысты;
F
Q
мәні – беріліс шамасына байланысты;
Өндіруші зауыттың мәліметтері бойынша
F
r
= 0,2 мәні, сорғының
41
номиналды жылдамдықта істеген кезіне тән. Есгер сорғы номиналды
жылдамдықтан төмен жұмыс істесе, мәнді жұмыстық жылдамдықтың
пропорцииясымен 0,2 ден 1-ге дейін тең етіп қабылдайды. Егер, мысалы,
сорғы айналымның номиналды жиілігіне конструкцияланса 3000 айн/мин,
және ЖРЖ қолданғанда жылдамдықтың 50% жұмыс істейді (1500 айн/мин),
сонда
F
r
= 0,6.
Сорғының айналым жиілігіне және сорғының жұмыстық дөңгелегінің
диаметріне байланысты болады. Бұл фактор корпустағы қысымның біркелкі
таралмауы себепті подшипниктерге және тығыздауыштарға әсер ететін
күштерді және сорғының шығыс өнімділігі бар жұмыстық дөңгелегінің
қалақшаларының өзара әрекеттесуінен пайда болатын күштерді ескереді.
Сонымен, егер сорғының кесу диапазоны 250 мм ден 150 мм дейін болса, онда
𝐹
𝐷
= 1,0 мәні қабылданады, егер жұмыстық дөңгелек ұтымды диаметрден 225
мм дейін кесілсе, көрсеткіш куб заңы бойынша түседі. Толық диаметрде және
толық жылдамдықта
𝐹
𝐷
= 0,015, айналым жиілігі 50% дейін түскенде, шамасы
𝐹
𝐷
= 0,5.
F
Q
, сорғы агрегатының п.ә.к. сорғы шығысындағы беріліс шамасыныі
әсерін ескеруге арналған фактор болып табылады. Беріліс дросселдеумен
басқарылғанда п.ә.к. қисық сызығы бойынша максимумнан өзгергенде,
подшипниктер мен тығыздауыштардың діріл деңгейі артады, бұл бүкіл
агрегаттың жұмыс сенімділігін төмендетеді. Фактор шамасы
F
Q
= 0,6 дан
F
Q
=
0,45 дейін төмендейді.
Сенімділік индексінің, сорғы айналымның толық номиналды жиілігінде
жұмыс істеген кезіндегі және номиналды берілістің 50% деңгейінде
басқарылатын ысырмамен дросселденетін жағдайдағы әсерін қарастырайық,
жұмыстық дөңгелектің кесілуі стандартты диаметрден 60% (бұл КазТрансОйл
кейбір сорғы станцияларында орын алады). Бұл жағдайда сорғының п.ә.к.
62,5%, берілістің жоғарғы шегінде п.ә.к. 77%,
F
r
= 0,2,
F
D
= 0,8,
F
Q
= 0,905.
Яғни, дросселдеумен басқарғанда
сенімділік индексі
R
i
= 0,144.
Сорғы агрегатының айналым жиілігін басқару арқылы берілісті 50%
дейін төмендету үшін ЖРЖ қолданылатын жағдайда, (беріліс жылдамдыққа
пропорционал, статикалық арын жоқ).
F
r
= 0,6,
F
D
= 0,9,
F
Q
= 1,0. Сенімділік
көрсеткіші
𝑅
𝑖
= 0,54 айтарлықтай жоғары.
Яғни, жылдамдықты реттеу жағдайында сенімділік дросселдеумен
салыстырғанда 3,75 есе ұлғаяды.
Әрине,
бұнда
көрсетілген
коэффициенттер,
эксперименттерге
негізделген, Бірінің деректерін көрсетеді, және бұл жерде мысал ретінде
келтірілген. Центрден тепкіш сорғылардың реттелетін электр жетектерін
қолданғанда сорғы агрегаттарын дайындайтын зауыттың деректерін алған
жөн.
Жиілікті реттелетін электр жетекті қолдану электр жетекті басқару үшін,
тапсырыс сигналдарын беру және жетек жүйелерінің параметрлерін бақылау
үшін цифрлық байланысты қолдануға мүмкіндік береді, мұнайды тасымалдау
