Табиғатты қорғау бойынша іс-шаралар

Автотранспорт кәсіпорнының қоршаған ортаға зиянды әсерін төмендету үшін табиғатты қорғау бойынша іс-шаралар жүргізілу керек. Кәсіпорын айналасында ені 50 м-ден кем емес санитарлық қорғаныс аймағы болуы тиіс. Осы аймақты ағаштармен, бұталармен көгалдандыру керек, бұл ауаны оттегімен байытуға, көмірқышқыл газының жұтылуына, ауаның шаңнан тазаруына, шуды төмендетуге және микроклиматты реттеуге мүмкіндік береді.

Автомобильдерге ТҚК мен АЖ орындау кезінде атмосфераға тасталатын зиянды зат мөлшері көп жағдайда технологиялық процестің жетілдіру деңгейінен және жоғары технологиялық жабдықты қолданудан байланысты болады. Сондықтан да зиянды заттардың тасталуын төмендетудің ең маңызды бағыттарының бірі автомобильдердің ТҚК мен АЖ технологиясы мен ұйымдастырылуын экологиялық қауіпсіз және қалдықсыз технологияны қолдану арқылы жетілдіру болып табылады.

АТК-да бензинді қозғалтқышы бар автомобильдерді пайдаланылған газдарындағы СО мен СН мөлшері бойынша экологиялық бақылаудан өткізеді. Осы мақсатта газоанализаторлар кеңінен қолданылуда. Автомобильдермен тасталатын зиянды заттардың мөлшерін комплекстік бағалау үшін автомобильдің нақты қозғалыс жағдайын ұқсататын жүрістік циклдер жасалған. Сынақтар жүгіртпе барабандары бар стендте жүргізіледі.

Санитарлық нормалармен өндірістік бөлмелердегі ауаның құрамындағы зиянды заттардың шектік- мүмкін концентрациясы тағайындалған. Осы талаптар орындалу үшін ТҚК мен жөндеу аймақтарын құйылып-сорылатын вентиляциямен қамтамасыз етеді, КҚК және ТҚК толассыз желілерінде конвейерлерді пайдаланады.

Бір автомобильді жуу кезінде ағын суларға 5-10г май мен отын және 10-15 кг лай түседі. Мұнай өнімдерінің ағын сулармен бірге табиғи су бөгендеріне түспеуі үшін жуу орындарын лай тұндырғыштармен және май мен бензин ұстағыштармен жабдықтайды. Бұдан басқа, автомобильдердің жууы суды қайталап қолданумен ұйымдастырылады және топырақтың беткі қабатына ластанған суларды жібермейтін іс-шаралар қарастырылады.

Топырақтың өндіріс қалдықтарымен ластануын төмендету үшін оларды арнайы кәсіпорындарда қайта өңдеп, әрі қарай пайдаға жарату керек.

8. ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ
8.1.Күрделі салымдарды есептеу
Қосынды күрделі салымдар [2]:

К = С_об + С_дм + С_тр + С_стр (8.1)

мұндағы С_об – сатып алынатын жабдықтың құны, тенге;

С_дм – жабдықты орнатуға кететін шығындар, тенге (жабдықтың

құнынан 5-15% алынады);

С_тр – жабдықты тасымалдауға жұмсалатын шығындар (жабдықтың құнынан 5% алынады), тенге;

С_стр – құрылыстық жұмыстардың құны, тенге.

Құрылыстық жұмыстар жобамен қарастырылмаған, сондықтан олардың құны нөлге тең. Жобаланған стендтің құны шамамен 54000 теңгені құрайды.

Жабдықты сатып алуға, жет.кізуге және орнатуға жұмсалатын күрделі салымдарды арнайы смета (кесте 8.1.) бойынша анықтаймыз.

Кесте 8.1

К = 301300 + 30130 + 15065 = 346495 тенге.

Негізгі еңбек ақы қоры [2]:

З₀ = С_ч × Р_т × Ф_т × К_пд, (8.2)

мұндағы С_ч – орташа тарифтік ставка , тенге;

Ф_т – жұмыс уақытының жылдық қоры, сағ;

Р_т – учаскедегі жұмысшылардың саны;

К_пд = 1,1 – премия мен қосымша ақыны ескеретін коэффициент.
З₀ = 90 × 2 × 2070 × 1,1 = 409860 тенге.

Қосымша еңбек ақы қорын келесі өрнекпен анықтайды [2]:

З_дп = З₀ × П_дп /100, (8.3)

мұндағы П_дп – қосымша еңбекақы пайызы (АТК мәліметтері бойынша 7%).

З_дп = 409860 × 7 /100 = 28690,2 тенге.

Әлеуметтік салық бойынша еңбекақыға қосымша сома:

Н_З = З_общ. × 0,26 , (8.4)

мұндағы З_общ. – еңбекақының жылдық қоры, тенге.

З_общ. = З₀ + З_дп. (8.5)

З_общ = 409860 + 28690,2 = 438550,2 тенге,

Н_З = 438550,2 × 0,26 = 114023 тенге.

1 жұмысшының айлық орташа еңбекақысы:

К₁ – пайдалану жағдайының категориясын ескеретін коэффициент.

Н_м = 7,6 ×1,2 = 9,12 тенге /1000 км;

Материалдар мен қосалқы бөлшектердің құнын мына формуламен анықтайды [2]: