Дипломдық жұмысты орындауға тапсырма № Студент

Бір құралмен кететін судың шығыны былай анықталады:

Жану және өртті сөндіру кезінде өндірістік және мәдени-тұрмыстық мекемелердегі басты мақсат адамдарды және материалдық құндылықтарды өрт аймағынан нәтижелі эвакуациялау болып табылады. Эвакуациялаудың мүмкін болатын ұзақтығы адамға жағдай жасалу уақытына, критикалық t⁰-сі (60⁰С), мекемедегі оттегі концентрациясын төмендету, улы заттардың пайда болу уақытына байланысты.

Адамдардың қорғаныс жылдамдығы V ішкі эвакуациялауда 16 м/мин, текпешек бойымен төменге қарай қозғалысы – 10 м/мин, жоғары қарай – 8 м/мин.

I, II дәрежелі өртке төзімді мекемелерден адамдарды шығарудың мүмкін болатын уақыты – 6 мин, III және IV дәрежелі – 4 мин, V дәрежелі – 3 мин, балалар мекемелері үшін шығару уақытын 20% азайтады.

Табиғатты қорғау мемлекеттік, халықаралық және қоғамдық шаралардың жоспарлық жүйесі болып табылады. Олар табиғи ресурстарды рационалды қолдануға, қорғауға және қалпына келтіруге, қоршаған ортаны ластанудан және адам қоғамының бұзылуынан қорғауға бағытталған.

Табиғатты қорғаудың негізгі қазіргі мақсаттары – табиғи ресурстарды рационалды және жоспарлы қолдану, қоршаған ортаны ластанудан қорғау.

Табиғи ресурстар – бұл табиғаттан табылатын адамдардың өмір сүруінің әр түрлі құралдары: топырақтаңы өнімділігі; әр түрлі мақсаттарда қолданылатын су; бұлақтар, орман, тас көмір, мұнай; қосымша азық ретінде қолданылатын жабайы өсімдіктер мен жануарлар.

Сонымен, табиғи ресурстар – бұл берілген деңгейде өндірістік күштердің дамуы жеткілікті мөлшерде зерттеліп, адам қоғамын материалдық қажеттіліктермен қамтамасыз етуге қолданылатын табиғи денелер.

Табиғи ресурстар классификациялануына қарай таусылатын және таусылмайтынболып, ол бірінші кезекте қалпына келетін және қалпына келмейтін болып бөлінеді. Таусылатынға климаттың пайдалы элементтері жатады: күн радиациясы, жауын-шашындар, жел энергиясы. Су ресурстары таусылмайды, бірақ олар қажетті кезде қажетті жерде тапшы болуы мүмкін. Оларды дұрыс қолдану экономикалық шығынға, кеңістікті орнатуға және уақытқа әсерін тигізеді.

Таусылатын табиғи ресурстар қалпына келуі және келмеуі мүмкін. Қалпына келетін ресурстарға жер қойнауының байлықтары (пайдалы қазбалар) жатады, олардыкөптеп қолдана берсе таусылады. Қалпына келетіндерге топырақ, өсімдік және фауналық ресурстар жатады, олар қолдануға қарай қайта қалпына келеді. Топырақ табиғи дене ретінде жойылмайды.

6.2 Қазақстанда табиғатты қорғау бойынша негізгі шаралар

Еңбек етушілердің жаппай демалысын жоспарлы ұйымдастыруға байланысты табиғатты қорғау облысындағы жаңа мақсаттар орман суларының алдында туындайды. Қазақстанда демалыс үшін табиғи ландшафттар қолданылады. Табиғаттағы демалыс адамдардың денсаулығын жақсартып, олардың еңбекке қабілеттігін қайта қалпына келтіреді.

Қазақстанда табиғатты қорғау мемлекеттің басты мақсаты болады.

Қазақстанның табиғатты қорғау бойынша шаралардың тиімділігін арттыру, қалдығы аз және қалдықсыз технологиянық процестерді кеңінен ендіру керектігі айтылған. Соған қоса елдің су ресурстарын қорғауды жақсарту керек. Тазалау құралдары мен қондырғыларының жұмыстарының тиімділігін арттыру. Халық шаруашылығын егін егуге және басқа қажеттіліктеріне тазаланған қалдық және бұлақ суларын қолдануды кеңейту.

Жер қойнауын қорғауды жақсарту және минералды ресурстарды кешенді қолдану. Пайдалы қазбаларды қазу барысында, байытуда және өңдеуде шығымдарды азайту. Қазақстанның экономикалық аймағының табиғи ортасын және Қазақстанның континентальді шельфтарының сақталуын қамсыздандыру. Табиғи ортаның жағдайын және ластану көздерін мемлекеттік бақылау жұмыстарын жоғарлату, осы қызметтердің техникалық қамсыздануын тиімді автоматты құралдар мен қондырғылармен жақсарту. Елдегі табиғатты қорғау жұмыстарын басқаруды жоғарлату
Қазақстандағы табиғатты қорғау бойынша негізгі шаралар

1. 
   Қазақстанның қызыл кітап шығарылған, оған өсімдіктер мен жануарлардың жойылып бара жатқан түрлері енгізілген.
   
2. 
   Қазақстанда Ата заңында табиғатты қорғау туралы үш баб (№18,64,647) қарастырылған.
   
3. 
   Қазақстанда жойылып бара жатқан өсімдіктердің өсіпір көбейту үшін ботаникалық бақша құрылған. Қазақстанда қоршаған ортаны, жануарларды, атмосфералық ауаны және суды қорғау туралы бірнеше заңдар қаулылар қабылданған.
   

1. Жерлер мыналардан қорғалады:

а) Жел эрозиясынан – ол өсімдік аз орналасқан кез келген егіс аумағында, сонымен қатар жаңадан дәндер өнген жерлерде пайда болуы мүмкін.

Жел эрозиясымен күрес келесілерді қарастырады:

− біріншіден, егіс далаларын желден қорғау;

− екіншіден, топырақтағы ылғалдылықты сақтау, өйткені ол желдің әсеріне кедергі береді.

б) су эрозиясынан – су эрозиясы кеңінен таралған және ол көбірек бұзады. Су эрозиясының бір түрі ирригациялық эрозия болып табылады, ол шамадан тыс суарғанда пайда болады. Топырақтағы су эрозиясымен күрес су ағысын қысқарту арқылы жүреді, яғни терең қазу. Бұл жағдайда топырақ суды өзіне көбірек сіңіріп оны өз бойында көбірек ұстайды. Беттік ағысты әлсіретудің және өнімді жоғарылатудың қарапайым және мүмкін болатын әдісі – топырақты өңдеу болып табылады. Соқалаудың тереңдігін, ұзындығын, учаскеге байланысты кететін су мөлшерінің шығынын, топырақтың су өткізгіштігі және басқа да факторларын орнату.

Ұйымдық – шаруашылық, агротехникалық, орман жаңартушылық және гидротехникалық шаралардың кешені қолданылады.

Су – суарылатын жерлердегі өнім факторларының бірі, барлығын,а қажетті, оны қорғау және тиімді пайдалану қажет, өзендер мен су қоймаларын таза сақтау керек. Суарылатын суды экономдаудағы басты резерв ауыл шаруашылығындағы мәдениеттердің өнімділігін жоғарлату, өсімдік салмағының бірлігіне кететін суды азайту, суакруды механизациялау болып табылады.

Ауыл шаруашылығында дұрыс қолданылмаған инсекцидтер мен гербицидтер өзенге және каналдарға түскен жағдайда суға кері әсерін тигізеді.

Тұрғындардың ішуіне арналған су адамдардың денсаулығына қауіпсіз сапаларға ие болуы керек. Сондықтан сумен қамсыздандырудың қайнар көзінің биологиялық және бактериологиялық жағдайы әрдайым қолданылып тұруы керек.

Өндірістік қалдықтар ауылшаруашылығы мәдениеттерінің және орманның өсуіне үлкен зиян келтіреді.

Ластанған атмосферада көбірек тараған және өсімдік үшін улы болатын газ – бұл күкіртті газ болып табылады (күкірттің қос тотығы). Сонымен қатар фтордың қосылыстары, хлорлы көміртек және т.с.с. Оның өсімдікке кері әсер беретіндігі туралы көптеген зерттеулер бар.

Дизельдік двигательдері бар тракторлар мен комбайндар атмосфераны зиянды компоненттермен ластайды.

Атомосфералық ауаны қорғау үшін ормандарды көбейту керек, орман өрттерімен күрес жүргізу керек, өсімдіктің жеке түрлеріңн зиянкестерден және аурулардан қорғау қажет.

Табиғатта жануарлар мен өсімдіктер тығыз байланыста болады. Жануарлар өсімдіктермен қоректеніп қана қоймай, оларға пайда әкеледі, атмосфераны көмір қышқыл газымен байытады, топырақты көңмен тыңайтады және т.с.с.

Тасымалдау кезінде жануарларды қорғау оларды қорғаудың негізгі формасы болып табылады. Эксплуатациялау бұл тек қана жануарларды ет үшін, тері, жүн және басқа өнімдер алу үшін ғана емес. Тіпті ең аз таралған жануарды да генетикалық форма ретінде тасымалдауға болады. Сондықтан жануарларды ақылмен эксплуатациялау әдісімен және аз таралған өсімдіктерді қорғаудың табиғатты қорғауда маңызы зор
Ескерту шараларына келесілер жатады:

1. 
   Бар технологиялық процестерді жақсарту және жаңалық енгізу.
   
2. 
   Тазалағыш құралдардың көмегімен атмосфераға тастандыларды тастамау немесе азайту, отынның, аппараттың құрамын жақсарту
   
3. 
   Зиянды тастандылар көздерін рационалды орналастыру және жасыл егістіктің аудандарын кеңейту әдісімен атмосфералық ауаның ластануын болдырмау
   

Пайдаланған әдебиеттер

1. Асилов Т.Г. Влияние удобрений на рис на луговых почвах подверженных засолению. Автореф.дисс. на соискание уч.степени канд.с/х наук. Ташкент. 1977. с. 24.

2. Бекниязова У.Б. Засоление и его влияние на продуктивные органы риса. В кн. Труды ККНИИЗ, вып.3.

3. Гаричкин А.И. Культура риса на засоленных почвах южной Мугани. Автореф. Дисс. На соиск.уч.степени канд. с/х наук. Баку, 1953, с.10.

4. Жовтонг И.С. Борьба с засолением, заболоченных почв при орошении риса. В кн. Оршение земледелия на Украина. Киев, Урожай, 1971. с. 110-119.

5. Ерыгин П.С. Физиология риса. М.Изд. Колос. 1982.

6. Ерыгие П.С. Биохимические процессы предществующие диффенциации конуса на растения у риса. Тезисы совещ. По морфогенезу растений. МГУ. 1960.

7. Алешин Е.П., Конохова В.П. Краткий справочник рисовода. М. агропромиздат. 1988.

8. Смирнова Н.Н. Удобрение риса. М. Россельхозиздат. 1978.

9. Хабибурахман. Влияние засоления почв и минеральных удобрений на урожайность и качество зерна риса. Автореф.дисс. на соиск. Уч. Степен. Канд. с/х наук., с 23. Краснодар. 1982.

10. Луковников А.В. Охрана труда. М. Колос. 1980.

11. Калюшин А.М. Озрана труда. М., Колос. 1984.

12. Астанин Л.И., Благосклонов К.Н. Охрана природы. М. Колос. 1980.

13. Позднухова Н.И. Промежуточные культуры – дополнительный источник кормов. –М.: Колос. -1974.

14. Полевое кормопроизводство. –М.: Колос. – 1981.

15. Проскура И.П. и др. Производство и рациональное использование кормового проеина. –Киев : Урожай. – 1989.

16. Резервы увелечения производства растительного белка. –М.: Колос. -1982.

17. Сергеев П.А. и др. Культура клевера на корм и семена. –М.: Колос. -1973.

18. Справочник по кормопроизводству. –М.: Колос. -1973

19. Третьяков Н.Н. Кукуруза в Нечерноземной зоне. –М.: Колос. -1974.

20. Черкасова В.А. Освоение склонов на пастбища и сенокосы. –М.: Колос. -1976.

21. Балябо Н.К. Повышение плодородия орошаемых почв Средней Азии. М.: Сельхозиздат. -1974.

22. Белоусов М.А. Влияние длительного применения удобрений на плодородие почвы и продуктивность севооборотов. Изд. МСХ СССР. М.: -1960.

23. Беседин П.Н., Булатова Т.В. Влияние длительного воздействия удобрений на некоторые свойства типичных сероземов. Тр. Союз НИХИ. Вып. 16. Ташкент. -1969.

24. Березовский В.Г. Разработка приемов увелечения производства кормов в севооборотах с короткой ротацией. Тр. Союз НИХИ. Вып. 15. Ташкент.-1979.

25. Братчева М.И., Чумаченко И.Н. Агрохимические своиства почв. Монография Хлопчатник. Т. 2. АН УзССР. Ташкент. -1987.

26 Беспалов Н.Ф. Особенности водопотребления и режима орошения культур хлопкового севооборота. Орашение хлопчатника и других культур хлопкового комплекса. Тр. СоюзНИХИ. Вып.34. Ташкент. 1976.

27 Дашевский Л.И. Динамика водно-растворимых питательных веществ в почве в связи с поливами. Тр. Союз НИХИ. Вып.24. Ташкент. 1932.

28 Жориков Е.А. Влияние удобрений на режим питательных веществ в почве. Ср. Средаз. Ст. Удобрений. Ташкент. – 1970.

29 Жориков Е.А., Савко З.С. К вопросу об агрохимических свойствах почв западного Узбекистана. ДАН УзССР. -1979. стр.10.

30 Зеленин Н.Н. Эффективность форм фосфорных удобрений на хлопчатнике. В кн. Минеральные удобрения и гербециды. М.: -1993.

31 Захаров П.И. Сроки и способы внесения фосфорных удобрений на засоленных почвах. Тр. Хорезмской оп. Станции. Вып. 1, Ташкент. -1983.

32 Кошкаров А.К. О полноценном использовании пласта люцерны культурой хлопчатника. Ташкент. – 1992.

33 Курочкина Е.Е. Изучение различных способов и сроков внесения азотных удобрений в почву, подверженную промывка. Сб.научных работ аспирантов Союз НИХИ. Вып.3, Ташкент. -1982.

34 Камалов М. Условия эффективного использования пахотных удобрений тонковолокнистым хлопчатником. Тр. Тадж. НИИЗ. Т.2. Душанбе. – 1971.

35 Лазерев Н.М. Экологическая микробиология и изучение почвенного плодородия. Тр. Всесоюзного института сельскохозяйственной микробиологии за 1941-1945 г вып. 1. Сельхозгиз. –М.: -1989.

36 Мадраимов И.И. Корневая система и химический сстав многолетных трав. АКЦАС. Союз НИХИ. Изд. САГУ. Ташкент. -1985.

37 Мухамеджанов М.В., Закиров А., Пирахунов Т. Интенсификация и химизация орошаемого хлопководства. Ташкент.- 1985.

38 Нешина А.Н., Халилева А.Ш., Сандумарова Д. Использование хлопчатником повышенных доз азотных удобрений, 6 изд. Тр. Союз НИХИ. Ташкент. -1986. вып.10.

39 Петров Е.Г. Плодородие почвы и значение глубокой вспашки и обработки пласта. Тр. НИХИ. Вып.49. -1971.

40 Парватов Е.Н. Материалы шестой конференции молодых ученых по сельскому хозяйству Узбекистана. Агрохимия и применение удобрений в хлопководстве. – 1970.

41 Ракицкая А.И. Микрофлора в почвах Голодной степи Самаркандской области. Известия научно-мелиоративного институт. Т.1. Л.: -1987.

42 Розанов А.И., Лебедев Ю.П. Влияние орошения на глубину залегания и химический состав грунтовых вод Голодной степи. М.: Л.: -1978.

43 Соколов А.В. Агрохимия фосфора. Изд. АН СССР. – 1970.

44 Семергей К.М. О системе удобрений в хлопково- люцерновом севообороте. Изд. Ан Турк. ССР. Т. 4. Ашхабад. -1973.

45 Тюрин И.В. Органическое вещество почвы и его роль в почвообразовании и плодородии. М.:-1957.

46 Яровенко Г.И. Минеральные удобрения важный фактор под хлопчатник. Брошюра. Изд. ЦК КПУз. -1963.

47 Яровенко Г.И. Физиолого агрохимическое исследования по формам азотных удобрений в питании хлопчатника. Изд. ФАН. Ташкент. – 1978.

48 Торопкина А.Л., Белоусов М.А., Манченко А.Я. О балансе минерального и биологического азота в почве. Применение удобрений в хлопководстве. Изд. ФАН. Ташкент. -1980.