4.1. Жалпы бөлімі
Себебi енгiзу және өрт автоматикасының құралдарын пайдалану елеулi шығындар, оның қолданылу қажеттiлiктiң сұрағы көпшiлiгiнде талап етеді, әсiресе экономикалық сұрақпен болады және оның шешiмi үшiн үлкен ұйымдастыру жүргiзiлуге болып келсiн және зерттеу жұмысының тиімділігі.
«Автоматты өрт дабылы және өрт сөндіру қондырғыларының қолданылу аймағы» Ұсыныстарын қолдана отырып, қолдану қажеттілігін есепті-графикалық әдіспен жүзеге асырамыз.
Нақты нысан үшін өрт автоматикасын (ӨА) қолдану қажеттілігін түсіндіру кезінде, екі факторды ескеру қажет:
- өртте адамдардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету;
- өрттен болатын шығынды төмендетуді қамтамасыз ету.
Адамдардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында өрт автоматикасының қолданылу аймағын анықтау үшін, сандық мәндердің әрбіреуінде қарастырылатын «нүктелік» әдіс қолданылады.
Өрттен болатын шығынды төмендетуді қамтамасыз ету үшін ӨА түрі мен қолдану қажеттілігін анықтау «нүктелік» әдіспен А топты нысандар үшін өткізіледі. А тобына материалдық шығындармен қоса әлеуметтік, саяси мағыналы шығын әкелетін нысандар жатқызылады. Оған шығармашылық және тарихи-архитектуралық құндылықтары бар имараттар (архитектура ескерткіштерін күзету бойынша Мемлекеттік инспекцияның бақылауындағы ғимараттар, мұражайлар, көрме залдары, сурет галереялары, мұрағаттар); аса маңызды нысандар; халық шаруашылығы басқа буындарының дестабилизациясы нәтижесінде өрттен мүмкін болатын шығын нысадары кіреді.
Адамдардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуді ескере отырып, ӨА қолданылу аймағын анықтау.
«Нүктелік» әдіспен ӨА қолданылу аймағын анықтау үшін, үш көрсеткіш қолданылады:
- қарастырылатын бөлме типі – Е.
Адамдардың келуіне тағайындалмаған бөлмелер, жұмыс орындарының саы 10 аспайтын В қауіптілік категориялы өндірістік тағайындаулы бөлмелер; Е=1,5.
- нысанның өрт қауіптілігі – F
Нысанда қатты жанғыш заттар мен материалдар бар (өрт қауіптілігі бойынша В категориялы өндірістік бөлмелер; тұрғы бөлмелер, жұмыс кабинеттері және т.б.); F = 1,1.
- өрт туралы хабарлау және анықтау мүмкіндігі – М.
Нысанда өрттің уақытында анықталуын және оның пайда болуы туралы хабарлауды қамтамасыз ететін тиімді ұйымдастырушылық-техникалық шаралар жүйесі өңделген (қызмет көрсетуші тұлғалардың тәуліктік кезекшілігі, өрт туралы адамдарға хабарлау жүйелерінің бар болуы); М = 0,9.
Адамдар үшін қауіптілік коэффициенті Ар мына мәннен анықталады
Ар = ЕМ / F = 1,5*0,9 / 1,1 = 1,2 (11)
Ар 1,1-ден үлкен болған кезде нысанды ӨА қамтамасыз ету қажет
Егер нысанды ӨА қамтамасыз ету қажеттілігі анықталса, оның түрі теңсіздіктің орындалуына байланысты анықталады:
 - өрттің пайда болу сәтінен көшіруді аяқтағағанға дейінгі уақыт, мин
 - адамдарды көшіруге қажетті уақыт (5 мин).
Егер адамдарды көшіру өрт бөлімшелерінің келуіне дейін өткізілсе, онда τэв көрсеткішін аламыз:
τэв = τин + τоп + τнэ + τр = 0,5(түт.хаб.) + 1 + ,05 +3 = 5 мин. (12)
τин – ӨДБ инерциялығы;
τоп - ӨДБ өртті анықтау сәтінен хабарлау жүйесін қолданумен адамдарға хабарлауға дейінгі уақыт (1 мин);
τнэ - көшіру дайындығына шығындалған уақыт (0,5 мин);
τр - адамдарды көшірудің есептік уақыты (3 мин).
τэв = τнб - нысан ӨДБ жабдықталуына жатады.
Өрттен болатын материалдық шығындарды төмендетуді ескере отырып, ӨА қолданылу аймағын анықтау.
«Нүктелік» әдіс кезінде 3 көрсеткіш қолданылады:
- негізгі қорлар мен тауар-материалдық құндылықтардың бағасы – W. А топты нысандар үшін коэффициент мәні W = 1,5.
- өртті анықтау, оның пайда болуы туралы хабарлау және сөндіруді ұйымдастыру мүмкіндігі– В.
В = 0,9
- нысанның өрт қауіптілігі – F
F = 1,1
Материалдық шығындардың күтілетін өлшемдерін сипаттайтын коэффициент Аs анықталады:
Аs= WВ / F = 1,5*0,9 / 1,1 = 1,2 (13)
ӨА түрі τнт < τкр байланысты анықталады.
τкр – сөндіру қолайсыз болғанда өрт дамуының критикалық уақыты, мин
τнт = τин + τт + τсб + τслед + τбр = 0,5 + 0 + 0,5 +5,3 + 4 = 10,3 мин. (14)
τт - өртті анықтау сәтінен ӨБ дыбысты беруге дейінгі уақыт.
τсб - ӨБ дыбыстың келу сәтінен бөлімшенің өртке шығуына дейінгі уақыт
τслед = 60 L / V = 60*3/34=5,3 мин
τбр –жауынгерлік қанат жаю уақыты
τкр = 10 мин
τнт > τкр
Нысан АӨҚ жабдықталуына жатады.
Достарыңызбен бөлісу: | 
