тарау. Еңбекті қорғау және техника қауіпсіздік шаралары

Құрылыс және монтаждау жұмыстарын олындау алдында, жұмыс орнында монтаждаушыға нұсқаулықтар өткізілуі тиіс. Жұмыс істеп тұрған жағдайда сәйкес жауапты жұмыстардың жетекшісі (шебермен, прорабпен) нұсқаулық өткізіледі. Жаңадан келген жұмысшылар кіргізу нұсқаулығын жеке жұмыс орнындағы нұсқаулықты өткеннен кейі ғана жұмысқа жіберіледі.

Өте қауіптілігіне байланысты жұмыс сәйкес бағдарлама бойынша оқудан өткен, емтихандарды тапсырғандарды және сәйкес куәлігі бар тұлғалар жіберілуі керек. Мұндай жұмыстарға жататындар

а) жүк көтергіш крандармен механизмдермен қызмет көрсету және жүргізу;

б) газды және электрлік дәнекерді және металлды кесуді өткізу;

в) техологиялық жабдықтарды және металлоконструкцияларды монтаждау;

г) құрылыс-монтажды тапаншамен ату;

д) телефон канализацияларындағы және жер құрылғыларындағы жұмыстар;

е) биіктіктегі жұмыстар;

ж)қысым астында болатын сауыттарға қызмет көрсетумен байланысты жұмыстар;

з) 1000 В жоғары және төмен электрқондырғыларына қызмет көрсету.

Еңбекті қорғау және техника қауіпсіздігі бойынша жұмыстарды ұйымдастыру, сонымен қатар учаскелік және басқару монтажы бойынша олардың жағдайына жауапкершілік бастықтарға, басқарудың бас инженеріне және участок бастықтарына (аға прорабтарына) жүктеледі.

Биіктіктегі жұмыстарға төсем немесе еден, жер деңгейінен 1,5 м-ден жоғарыда жұмыс жасап жатқан жұмыстар кіреді;

Биіктікте қалыпты және қауіпсіз электромонтажды жұмыс жағдайын қамтамасыз ету үшін арнайы құрылғыларды (леса, подмосттар, сатылар және т.б.) қолдану керек. Істен шыққан сатылар мен лестерді, сонымен қатар осы бағытқа арналмаған кез-келген заттарды (жәшіктер, бөшкелер және т.б.) қолдануға тиым салынады.

Жарық түсіру мен күштік жүйелерді монтаждау кезінде, кернеулікте тұрған, ашық тоқ жүретін бөліктерін адамның кездейсоқ тиісіп кетуінен сақтау үшін қоршау болуы керек.

Ілінбелі люлькада немесе мостта тұрған адамдар кранның немесе арба қозғалысының алдында ерекше бір сигналмен ескертілуі керек.

Кранның қозғалысы басталғанға дейін барлық жұмысшылар орнатылған мұнаралардан қауіпсіз орындар мен мосттарға жойылады.

Монтаждау үшін бұйымдар мен материалдарды жоғарыға көтергенде, олардың құлау мүмкінділігінен арылту үшін бекіту немесе қоймалау қажет.

Монтаждау жұмыстары кезінде қолданылатын жылжымалы төбешіктер кем дегенде екі адамның жұмысын қамтамасыз ететін, қоршалған алаңы болуы керек. Егер 4 м аса биіктікте жұмыс (қалалық операциядан басқа) жүріп жатса және қоршауы бар төсемді жасау келмейтін немесе мүмкін болмаса, онда монтаждаушылар сақтандырғыш белбеулермен жабдықталуы керек. Көрсетілген белбеулерсіз жұмысшылар жұмысқа жіберілмейді. Сақтандырғыш белбеудің карабині бекітілетін орны алдын-ала жұмысты жүргізуімен немесе шебермен көрсетілуі керек.

Жұмысшыларға берілетін сақтандырғыш белбеулерді әр 6 ай сайын 5 мин. ішінде (300 кг) статикалық жүктемеге сыналу және паспорты болуы керек. Сақтандырғыш белбеуде сынақ өткізу күні мен белбеудің нөмірі болуы керек.

Биіктіктегі жұмыстар жоғарыда өрмелеу жұмыс стажы бар арнайы оқыған монтаждаушы, үшіншіден кем емес квалификациялы разряды бар, үшіншіден немесе электроқауіпсіздігі бойынша жіберілу топқа және жоғарыда өрмелеуге жіберу туралы куәлігінде белгісі бар монтаждаушыларға жүктеле алады.

Бетонды конструкцияларында және тасты ойықтарда, ұяшықтарда, тесіктерде броздарды жасаумен айналысатын жұмысшылар сақтандырғыш көзілдіріктерде жұмыс істеулері керек. Осы кезде өтіпе бара жатқан адамдарды ұшқындармен жаралауға қарсы шаралар қолдану керек. Ақаулы қолды және механикалық құрал-саймандарды қолдануға болмайды.

Қабырғалар мен жабындыларда тесіктерді жасау, сол сияқты сымдарды тартуды қойылатын сатыларда емес, керісінше лестар мен өтпелерде өткізу қажет.

Құрылысқа арналған құрал-саймандардың ағаш қол ұстағыштары қатты және тұтқалары ағаш түптерінен жасалып (кизил, бук, граб емесе қайын) тегістеп өңделіп және менімді бекіту қажет. Ұстағыштардың бетінде бүгіршіктердің және қабыршақтардың болуына жол берілмейді.

Құрал-сайманың жұмыс бөлігінде жарықтар, ойықтар және ақаулар болмауы керек. Соққылы әрекетті қолды құрал-саймандарында жіберілмейді: жұмыс соңдарының бұзылуы; оларды қолмен қысу жерлерінде үшкір қабырғаларды; артқы бөліктерінде жарықшақтарды, қирауларды болдыру; ұзындығы 150 мм кем емес құрал-саймандар қтұтқаларын

Қазіргі уақытта электрфицирлнген құрал-сайман электромонтажды практикада өте кең қолданыс табуда, сондықтан да олармен жұмыс істеу кезінде қауіпсіздік талаптарын сақтау өте маңызды.

Электрфицирлнген құрал-сайманмен жұмыс істеуге өндірістік оқудан өткен тұлғалар жіберіледі.

Электроқұрал-саймандардағы барлық тоқ жүргізілген бөліктері толық жабылу керек, ал кезеңдік жөндеуді немесе әрдайым қарауды қажет ететін бөліктері қақпақпен жабылуы керек.

Қауіпті және аса қауіпті бөлмелерде жұмыс істеу кезінде 36 В жоғары емес кернеулікті қолды электроқұрал-саймандарды қолдану керек

Құрал-сайманды жүйеден дистанционды басқару және автоматты бір мезетте өшірілуін қамтамасыз ететін құрылғыны қорғанысты өшіретіні болған кезде (жерге қосу сымының үзілуі немесе оның корпусында қысқа тұйықталу болған жағдайда) электроқұрал-сайманды 220 В кернеулікке пайдалануға жіберіледі. .

Бөлмелердің аса қауіптілігі болмаған кезде 127 және 220 В кернеулікті электроқұрал-сайманды қолдануға болады, бірақ бұл жағдайда міндетті түрде диэлектрлі қолғаптарда, калоштарда және төсемдерде жұмыс істеу керек.

Электроқұрал-сайманының корпусы арнайы тасымалы, майысқақ мыс шлангісінен немесе көп түйінді сыммен жерленуі тиіс. Жерлендіруші түйін ерекше бояумен сырлануы тиіс.

Электроқұрал-сайманының корпусын жерлеу үшін нөлдік жұмыс сымын қолдануға тиым салынады.

Жерге қосу сымының кескіні фаздық сымынан кескіні 80% кем емес болуы керек, минималды кескіні 1,5 мм² рұқсат етіледі.

Электроқұрал-сайманының корпусына жерге қосу сымын жалғау жерге қосу винтінің немесе болтының астына жүргізіледі, ал жерге қосу құрылғысына – арнайы қосқыш контактімен (струбциналар, барашкалар немесе болттар) қысу қажет. (

Электроқұрал-сайманына қосу үшін вилканы немесе штепсельді розетканы жерге қосу сымын жалғау үшін арнайы контакттармен қолдану керек.

Электроқұрал-сайманмен жұмыс істеудің алдында жақсылап қарау қажет, өшіргіштің ақаусыздығын бірнеше рет қосып және өшіріп анықтайды.

Сымдарды термитті дәнекерлеу кезінде электромонтажды жұмыстар үшін міндетті техника қауіпсіздігінің жалпы ережесінен басқа, қосымша ережелерді қатаң сақтау қажет:

— дәнекерлеуді қолғаптарда, теріден жасалған бәтеңкелерде және бас киімдерде жүргізу; бас киімнің астынан шаштың түсіп қалмауын қадағалау;

- жұмыс жасап жатқанның көзін қорғау үшін көк әйнекті немесе ТИС әйнекті көзілдірікті қолдану;

- термитті патронмен жұмыс істегенде абай болу керек, өйткені оның жану температурасы 200⁰ С құрайды;

- термитті патрондардың суымаған ұшқындарын және жанбай қалған сіріңкені арнайы алдын-ала орнатылған жерлі алаңға немесе жанбайтын негізге тастау (бөлмеде жұмыс істеген кезде), ол жерде қандай да болмасын жеңілтұтанғыш материал болмау керек;

- жанып жатқан немесе суыған патронды қолмен түземеу және тиіспеу;

- термитті патронмен дәнекерлеу кезінде бүгіліп қарамау;

- су тиген патрондарды қолданбау, сонымен қатар жаңбыр жауғанда ашық аспан астында жұмыс істемеу; қызып тұрған патронға су тигенде жарылуы мүмкін, биіктікте дәнекерлеу жұмыстары кезінде жұмыс орнының астында тұруға және өтуге болмайды.

Дәнекерлеу тәсілімен кабельдерді және сымдарды ұштандыру және жалғау кезінде жұмысты брезентті ұзын жеңді қолғапта және сақтадырғыш көзілдірікте өткізу қажет. Дәнекрлеу шамдарымен жұмыс істеу кезінде орындау қажет:

- шамға, оларға есептелген жанармайды құю;

- құю тесігінің тығынын тоқтамағанша бұрау;

- жанармайды құймау және төкпеу, шамды бөлшектемеу;

- жанарғы арқылы бензинді беріп, дәнекерлеу шамын жақпау; жарылып кетпес үшін дәнекерлеу шамын тым аса қотармау;

- шам сөнгеннен және жанарғысы суығаннан кейін, содан соң ғана шамның резервуарындағы ауалы тығынды құю тесігі арқылы шығару.

Ақаулықтарды байқаған кезде (резервуардың тығызсыздығы, жанарғының резьбасы арқылы газдың шығуы және т.с.с.) тез арада шамды сөндіріп, оны жөндеуге беру.

Жұмыс істеп тұрған электромонтажды жұмыстарды қолданушылардың электроқондырғыларды техникалық пайдалану ережесін және қолданушылардың электроқондырғыларды кезінде техника қауіпсіздік ережесінің талаптарын сақтап орындау.

Құрылыс-монтажды тапаншаларынан жұмыс істеуге тәрбиелі және 18 жастан төмен емес техникалық білімді электромонтерлер, IV разрядтан төмен емес мамандығы бар, электромонтажды жұмыстарда 3 жылдан кем емес жұмыс істеген, арнайы оқу курсынан өткен және тапашаны қолдану құқығы бар тұлғалар жіберіледі.

Монтаждау учаскесінің жетекшісі айына 2 реттен кем емес тапаншалардың жинақталуын және жағдайын тексеру қажет және тапаншаларды беру мен қабылдауды тіркеу кітабына жазып отыруы тиіс.

Құрылыс-монтажды тапаншалармен жұмыс істеу кезінде техника қауіпсіздігі құрылыс-монтажды тапаншаларды қолдану туралы нұсқаулықтың талаптарына сәйкес болу керек.

Өрт автоматикасы өртке қарсы қорғаудағы бағыттарды маңыздылығының бірі болып табылады, ол халық шаруашылығының экономикасына белсенді әсерін тигізеді. Оның әсері мынадан білінеді, оның көмегімен туындаған өрттердің дамуы үлкен өртке айналуын алдын алады, сондықтан да экономикалық зардаптардың көмегін төмендетеді. Статистика көрсеткіштері бойынша, өрт автоматикасымен жабдықталған объектілердегі өрттен болған зардап, орташа алынған онымен жабдықталмаған объектілердегі зардаптан 25 есе төмен. Есептеулер көрсеткендей, өрт автоматикасын енгізу ондаған миллион тенге мөлшерінде жыл сайын экономикалық тиімділікті береді.

Енгізілетін автоматты өртке қарсы қорғау қондырғыларының экономикалық бағасы салыстыру базасы тәрізді құралатын негізгі және қосымша көрсеткіштердің көмегімен жүзеге асырылады.

Өрт автоматикасының қондырғысымен экономикалық тиімді нұсқауды таңдау кезінде негізгі көрсеткіштер болып табылады:

1. 
   Қондырғыларды енгізумен байланысты болатын капиталды салымдар К, АӨҚ немесе шығындардың жаңа немесе модернизациясын құру түрінде болып келеді.
   

К_СУ – қондырғы мен жабдықтың бағасын қосатын барлық жабдықтар мен қондырғылардың сметалық бағасы, транспорттау және дайындау-қоймалық жүйелері бойынша шығындар – 4,2%.

К_ПУ – өрт автоматикасын жобалауға кететін шығын;

К_ПНР – қондырғыларға қызмет көрсету үшін мамандарды дайындауға кететін шығын;

К_ОС – өрт сөндіру қондырғылары үшін ғана сөндіру заттарының құны.

Ауыстырылатын қондырғылар үшін өрт автоматикасы қондырғыларын модернизациялау немесе ауыстыру кезінде:

К_УБ – қондырғының баланстық құны;

К_У – қондырғыға немесе оның жеке тораптарына демонтаждау құны.
Енгізілетін қондырғылар үшін
К = К_Р.С + К_СУ + К_ПУ + К_ПНР + К_ПК + К_ОС, (31)
мұндағы К_РС – мешіт ғимаратын реконструкциялаудың сметалық құны, егер ол қажет етілсе.
2. Өрт автоматикасы қондырғыларына тиімді, сенімді және қауіпсіз жұмыс жасауды қамтамасыз етуге кететін шығындарға байланысты болатын пайдалану шығыны.

Өртавтоматикасы қондырғылары үшін жаңа бұйымдарды жасау кезіндегі дайындау-зауыты үшін пайдалану шығынын анықтаймыз.

Өрт автоматикасы қондырғыларын пайдалануға кететін шығынды мына формула бойынша анықтаймыз:
С = С_М + С_З.П. + С_а + С_Э, (32)
мұндағы С_М – материалдарға және дұрыс пайдалану үшін қажетті материалдарға кететін шығын;

С_ЗП – қызмет көрсетуші тұлғаларға жалақысына жұмсалатын шығын:

З_ОСН. – негізгі жалақы;

З_ДОП. – окладқа пайызбен қосымша жалақы.

О_С.С. – пайызда белгіленетеін арнайы сақтандырулар бөлінулері;

С_а – аммортизационды аударулар.

3. Өрттерден болған экономикалық зардап.

Келесі жағдайларға дейін анықталатын шығын:

а) егер салыстыру базасы ретінде АӨҚ объектілерді пайдалану жағдайында қабылдануда. Тікелей тигізетін зардаптың көлемі 0,75 сағ азат жану уақытынан шығатын жағдай ғана бөлінеді;

б) енгізілетін нұсқау үшін қажетті жану уақыты қондырғының инерциондылығына және өрт бөлімшесінің келу уақытының суммасына тең ҚР бойынша орташа 10 мин. Осы жағдайлар үшін тікелей зардап бөлінеді;

в) егер еысанда АӨҚ болмаса, автоматты өрт сөндіру қондырғылары енгізіледі, тікелей зардапқа бөлінуіні өрт сөндірудің есептелген ұзақтылығы және қондырғылардың инерциондылығының суммасына тең өрттің азат жану уақытына шығады;

г) немесе нысанда өрт сөндіру қондырғылары аз инерциондықты және сөндіру ұзақтылығы есептелген аздығымен ауыстырылады. Тікелей зардап уақыт аралығынан бөлінеді, ол мынаған тең:
_У = _ИЗ – _ИВ + (_ТЗ – _ТВ), (34)
мұндағы _ИЗ, _ТЗ – ауыстырылатын қондырғының есептелген сөндіру уақыты және инерциондығы;

_ИВ, _ТВ – қондырғының есептелген сөндіру уақыты және инерциондығы.

а) аймақтық немесе салалы масштабта өрт автоматикасын орнатуға капиталды шығындардың сатып алу мерзімін анықтау;

б) өрт автоматикасы бұйымдарының жаңа үлгілерін жасау және құру жағдайында қосымша капиталды салымдарды сатып алу мерзімін бағалау;

в) өрттен болған зардаптарды анықтау қиын болған жағдайда ауыстырылатын және енгізілетін қондырғылардың есептелген сөндіру уақытын және инерциондығын салыстыру;

г) қондырғыларды салыстырылатын нұсқаулардың қызмет мерзімін бағалау кезіндегі жеке негізгі көрсеткіші ретінде.

Екі нұсқаны салыстыру кезіндегі өрт автоматикасы қондырғыларын енгізуге капиталды салымдардың экономикалық тиімділігін салыстыру капиталды шығындардың экономиялығымен пайдалану шығындардың экономиялануын бір-біріне қою жолымен мына формула бойынша анықталады:

Е_Н – капиталды салымдардың экономикалық тиімділігінің нормативты коэффициенті, 0,15;

С₁, С₂ – салыстырмалы нұсқау бойынша тапсырушының пайдалануға кететін шығыны;

У₁, У₂ – салыстырмалы нұсқау бойынша өрттен болған шығын.

мұндағы Т – сатып алу мерзімі жылдарда, Т_Н – нормативты салалар бойынша қабылданатын нормативты сатып алу мерзімі, ал олар болмаған кезде 8,3 жылға тең.

Екі нұсқауды салыстыру кезінде өрт автоматикасы қондырғыларын енгізгеннен жылдық экономикалық тиімділік өлшемі мына формула бойынша анықтаймын:
Э_Г = [(С₁ – С₂) + Е_Н (К₂ – К₁) + (У₁ – У₂)] В_Г, (37)
мұндағы Э_Г – экономикалық тиімділік;

В_Г – В=1 бір қондырғының нысанда енгізген жағдай үшін, салаға немесе нысанға қондырғыны енгізудің жылдық көлемі.

Жылжымалы құралдармен сөндіру нұсқауы кезіндегі негізгі экономикалық көрсеткіштерді анықтау.

Жылжымалы құралдармен өрт сөндіру кезінде ол өртке қарсы бөлімшелері болып табылады, өрт сөндіру және жанудың таралуының алдын алу және жоюға, өрт оқпандарын енгізгенге дейін өрттің дамуының басталған уақыты маңызды орын алады.

_СВ = _ОБН + _СООБ + _СЛ + _БР = 2 + 1 + 7 + 6 = 16 мин.

Өрттен болған шығынды анықтаймын:

Нұсқаудың экономикалық тиімділігін анықтау Е_Н және Т_Н нормативты мәндерімен салыстыру нәтижесінде құрылған.

Шешім нұсқауының экономиялығын дәлелдеп анықтағаннан кейін, экономикалық тиімділіктің жылдық өлшемін есептеуге болады.
Э_Г = [(С₁ + Е_Н  К₁ + У₁) – (С₂ + Е_Н  К₂ + У₂)] В₂, (38)
мұндағы С₁ – бірінші нұсқаудың инженерлі-техникалық шешімді реализациялау сферасындағы күнделікті шығыны – 520 000 т.

Е_Н – капиталды салымдардың экономикалық тиімділікті салыстыру коэффициенті – 0,12;

К₁ – бірінші нұсқау бойынша капиталды шығындар – 238 000 тн.;

С₂ – екінші нұсқаудың инженерлі-техникалық шешімді реализациялау сферасындағы күнделікті шығыны – 138 000 тн.;

У₁, У₂ – өрттерден болған материалдық шығындар

У_­1 = 1502500 тн.

У₂ = 2259000 тн.

К₂ – екінші нұсқау бойынша капиталды шығындар – 98 000 тн., В_Г – жаңа инженерлі-техникалық шешімді тәжірибеге енгізудің жылдық көлемі – 1.

Диплом жоба бойынша қорытынды

Берілген дипломдық жобада мен Қызылорда қаласындағы орталық мешіт ғимаратының автоматты өртке қарсы қорғанысын қарастырдым. Автоматты өрт сөндіру дабылдамасының сараптамасы өткізілді. Белгілі бір үй-жайларды қорғау үшін жұқа шашылған сумен автоматты өрт сөндіру қондырғысы типті өрт сөндіру автоматикасы ұсынылды.

Қорғалатын объектінің өрт қауіпсіздігі анализі жасалды. Үй-жайдың өрт қаупі мен микроклиматына, өрт сөндіру затының түрі мен сөндіру тәсілін таңдауға қарап, жұқа шашылған сумен өрт сөндіретін спринклерлі қондырғыны пайдалануды ұсындым.

ТРВ жүйелерінің негізгі артықшылықтары. Жоғарыдағы аталғаннан дәстүрлі өртті сумен сөндіру жүйелерімен салыстырғанда ТРВ жүйелерінің негізгі артықшылықтарын тұжырымдайық:

1. Өрт сөндірудің анағұрлым жоғары меншікті тиімділігі, сол себепті соғұрлым қажетті ОТВ-ның төмен меншікті көлемі. Сөйтіп п.4.4 НПБ 88-01 [1] тиіс, 2 кат. үй-жай үшін әдеттегі спринклерлік қондырғылар үшін меншікті су шығыны 432 л/ш.м, «Аквамастер» типті қондырғылар үшін 144 л/ш.м (суландыру қарқындылығы 3есе кем) құрайды. Сонымен бірге төмен қысымды ТРВ үшін меншікті су шығыны 1 л/ш.м аспайды. Сол себепті ТРВ пайдалану қорғалатын үй-жайда орналасқан материалдық құндылықтардың анағұрлым төмен екінші мәрте зақымдануына әкеледі.

2. ТРВ (әсіресе газ-сұйықтықты жүйелер) «су тұманы» кезінде тұрақтылықтан және жеткізудің конвекциялық механизмін жүзеге асырудан шығатын ұзартылған өрт сөндіру белсенділік әсеріне ие. Сол себепті бықсып жану үрдістері тән (қағаз, басқа да целлюлозалы материалдар, резеңке және т.б.) өрт жүктемесін сөндіру кезінде ТРВ қолдану ерекше тиімді.

3. ТРВ жүйесі іске қосылғаннан кейін жеңіл қалпына келтіріледі. Жүйені жұмыс жағдайына келтіру үшін модульдерге қосымшалары қосылған қажетті су көлемін құю және сумен қоректендіргіштің бос газды баллондарын толы баллондарға ауыстыру жеткілікті. Қалпына келтіру операциясы жүйе элементтерін бөлшектеуді қажет етпейді және қажетті қор болса, санаулы сағаттарда орындалады.

Қосымшалар туралы. ТРВ-да су ешқашан дерлік таза түрде қолданылмайды. Газды-сұйықтықты жүйелер туралы айтатын болсақ, оларда қосымшалар әрқашан болады. Қосымшалардың мақсаты әр түрлі.

Тұрақтандырғыш қосымшалар. Бұл қосымшалар тұрақты газды-сұйықтықты қоспаны қалыптастыру үшін қызмет етеді, соның арқасында «су тұманы» әсері пайда болады.Әдетте бұл әр түрлі беттік-активті заттар.

Коррозияға қарсы қосымшалар. Бұл қосымшалардың мақсаты ОТВ ұзақ уақыт сақталатын модульдің ішкі қабырғаларының коррозиясын болдырмау. Әдетте поташ, калий бихроматы және т.б. қолданылады.

Көбіне пайдалану шарттары бойынша ТРВ қондырғылары төмен температура жағдайында болуы және қолданылуы керек. Бұл жағдайларда ТРВ жұмыс қабілеттілігін сақтау мақсатында дәстүрлі антифриздер пайдаланылады. (этиленгликоль және т.б.)

Сөйтіп бір сағатта ауданы 50 ш.м үй-жайға 21600 кг су құйылу қажет болатын спринклерлі жүйелерді қолдану көпшілік қорғалатын объектілер (қонақ үйлер, кеңсе бөлмелері, электронды техника, азық-түлік, медпрепараттар сақталатын қоймалар) үшін өрттің өзіне қарағанда анағұрлым көп зардапқа әкеп соғады. Және де залал қаупін бағалайтын болсақ, оны қорғалатын объекті астында орналасқан қабаттар санына көбейту керек. Қымбат техниканы (жер асты көлік тұрақтары) немесе электркоммуникацияларды (кабельді каналдар) сөндіру үшін ұнтақты және аэрозольді өрт сөндіру жүйелерін пайдалану осы ОТВ-ның жоғары химиялық белсендігі әсерінен мүлдем кенеттен апатқа айналуы мүмкін болатын жасырын зақымдануларға әкеледі.

Бұлай қарастырғанда ТРВ дерлік мінсіз жүйе болып табылады. Өрт сөндіру тиімділі жоғары бола тұрып, ТРВ пайдалану салдарының факторлары ең төмен болып табылады. Одан басқа ТРВ модульдік жүйелері автономиялы, электр тоғын жалғауды да, қосымша су сұйыққоймаларын да қажет етпейді. ТРВ адам үшін іс жүзінде залалсыз болуы да маңызды фактор болып табылады. Мұның барлығы осы қондырғыларды қолдану үшін кең өрісті керек қылады. ТРВ-ға бәсекелестігі жоқ кейбір пайдалану салаларын атап айтайық.

1. Тұрғын үй-жайлар (қонақ үйлер, жатақханалар, жеке үйлер). Басқа ешбір жүйе ТРВ сияқты сондай жоғары тиімділікті және интерьерді қоса алғандағы материалдық құндылықтардың сондай жоғары сақталушылығын қамтамасыз ете алмайды.

2. Көпшілік үй-жайлары (театрлар, кинотеатрлар, стадиондар, мейрамханалар). Өртті сөндірумен қатар мұнда көп адаммен жұмыс жасайтынымызды есте сақтау керек. ТРВ адамдар үшін дерлік залалсыз. Қымбат декорациялар, аппаратура және интерьерлер де зиян шекпейді.

3. Мәдениет объектілері (мұражайлар, сурет галереялары, кітапханалар). Бұл жағдайда ОТВ пайдаланудың екінші мәрте факторларынан келетін шығындар тым көп болуы мүмкін. Сондықтан мәдениет объектілерінде газды және ТРВ-дан басқа өрт сөндіру жүйелерін қолдануға тыйым салынған.

4. Мұрағаттар. Көпшілік мұрағат құжаттары қағаз тасымалдаушыда орындалған. Шамадан артық ылғал олардың елеулі бүлінуіне әкелуі мүмкін. Ерекше маңызды құжаттар үшін мінсіз өрт сөндіру жүйесі – газбен сөндіру болып табылады. Бірақ бұл жағдайда бықсып жану нәтижесінде қайта тұтану қаупі төнуі мүмкін. Сондықтан газ - ТРВ біріктірілген жүйесін пайдаланған жөн. Мұнда қайта тұтану қаупі төнгенде ТРВ қолмен іске қосылады. Маңыздылығы азырақ құжаттар үшін тек қана ТРВ қолдануға болады. Бұл жағдайда құжаттарды зақымдау қаупі туса да, жіберілетін судың болмашы мөлшеріне байланысты өте аз болады.

5. Жер асты көлік тұрақтары. ТРВ бұл типті объектілерді сөндіруде өзін өте жақсы көрсетті. Сонымен бірге ТРВ қондырғысының жұмыс аймағына түскен автокөліктер мен адамдар аман-есен қалады.

6. Көлік объектілері. ТРВ – көлік құралдарының барлық түрлері үшін: теміржол, автокөлік, судағы және әуе көліктері үшін тамаша өрт сөндіру құралы. Ең алдымен, айта кететіні ТРВ жүйелерінің автономиялығы мен төмен материал сыйымдылығы. Мұның барлығы сөндірудің жоғары тиімділігі және адам мен материалды құндылықтар үшін қауіпсіздігімен үйлеседі. ТРВ қазіргі кезде метрополитеннің (Лондон, Мадрид, Киев, Харьков)қозғалмалы құрамын қорғау үшін; жүргінші кемелерді қорғау үшін кеңінен қолданылады, алыс қашықтыққа баратын автобустар мен теміржол пойыздарын қорғау үшін бағдарлама жасау жүріп жатыр.

Мұның барлығы ТРВ жүйесін тиімді қолдануға болатын объектілер түрлерінің толық тізімдемесі емес. Бірақ көрсетілген мысалдар да ТРВ едәуір әмбебап және өте перспективалы өрт сөндіру тәсілі екенін сенімді дәлелдейді.

Қолданылған әдебиеттер тізімі

1. 
   Бубырь Н.Ф., Бабуров В.П., Мангасаров В.И. Пожарная автоматика. М., Стройиздат, 1984 ж.
   
2. 
   Бубырь Н.Ф., Воробьев Р.П., Быстров Ю.В., Зуйков В.М. Эксплуатация установок пожарной автоматики. М., Стройиздат,1986 ж.
   
3. 
   Сборник правил по пожарной автоматике в 2-бөлім. М., Стройиздат, 1988 ж.
   
4. 
   ҚР ҚНжЕ 2..02-15-1003. Ғимараттар мен имараттардың өрт автоматикасы.
   
5. 
   Бубырь Н.Ф., Бабуров В.П. Производственная и пожарная автоматика. 2-бөлім. , ВИПТШ МВД СССР 1986 ж.
   
6. 
   С.В. Собурь Справочник «Установки пожаротушения автоматические М., Спецтехника 2001 ж.
   
7. 
   ҚР ІІМ ТЖК КТИ тыңдаушыларына арналған дипломдық жобаны әзірлеу бойынша әдістемелік нұсқаулық.
   
8. 
   Экономика противопожарной защиты. Аболенцев Ю.И. М. «ВИПТШ» МВД СССР 1985 ж.
   
9. 
   ҚР ҚН 2.02.11-2002 «Бөлмелерді, ғимараттар мен имараттарды автоматты өрт дабылдағыштарымен, автоматты өрт сөндіру қондырғыларымен және адамдарға хабарлау қондырғыларымен жабдықтау нормалары».
   
10. 
    Гидравлика и противопожарное водоснабжение. Кошмаров Ю.А. М. 1986 ж.
    
11. 
    «Бөлмелерді, ғимараттар мен имараттарды автоматты өрт дабылдағыштарымен, автоматты өрт сөндіру қондырғыларымен және адамдарға хабарлау қондырғыларымен жабдықтау талаптары» Техникалық регламентін бекіту туралы 2008 жылдың 29 тамызындағы Қазақстан Республикасы Үкіметінің №796 Үкімі.
    
12. 
    С.В. Собурь Справочник «Установки пожаротушения автоматического М., Спецтехника 2001 ж.-399 бет.
    
13. 
    Справочник. Пожаро-взрывоопасность веществ и материалов и средства их тушения. Под редакцией А.Н. Баратова и А.Я. Корольченко. М. «Химия», 1990 ж.
    
14. 
    «Өрт қауіпсіздігіне қойылатын жалпы талаптар» техникалық регламенті, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 16 қаңтардағы 2009 жылғы № 14 Қаулысымен бекітілген.
    
15. 
    Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 9 қазандағы № 1077 қаулысы «Өрт қауiпсiздiгi қағидалары».
    

жүктеу 0,95 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: