Рет саны Материалдың мазмұны

Жануарларға арналған эксперименттер одан да көп уақытты қажет етеді. Жазғы тапсырмалар кезінде оқушылар алған білімдерін бекітуге және көрнекі құралдар мен табиғи заттарды пайдалануға мүмкіндік алады. Рәсімдер тақырыбындағы сыныптан тыс сабақтар сабақтың мазмұнымен танысқаннан кейін өткізіледі, кейбір тақырыптар бойынша жұмыс алдын-ала беріледі, бақылаулар мен эксперименттердің нәтижелері сабақта талқыланады. Мысалы: тыныштықта, белгілі бір физикалық белсенділіктен кейін жүрек соғу санын анықтау. Жабайы аңдарға арналған кафеде және биология кабинетінде сабақтан тыс жұмыстар көбінесе күзде, қыста, ерте көктемде және қалған уақыт жаттығу алаңында өткізіледі. Көп жұмыс істеу керек, әсіресе ботаника. Сіз бағдарламаның әр тақырыбы бойынша жұмысты жібере аласыз. Мысалы: сабаққа арналған тұқымдар, жапырақтар, тамырлар.

7 ші класта өсімдіктердің негізі топтары тақырыбында споралы өсімдкетерді өсіру сабақтан тыс орындалады және бақыланады.

Гүлді өсімдіктердің биологиялық сипаттамаларын бақылайды. Зоологияда сабақтан тыс жұмыстар көп. Жануарлар әлемінде протозоа микроскоппен қаралады. Тамақтану, қозғалу, гүлдеу, ішек жолындағы гидраның тітіркенуін бақылайды. Ол құрттар мен моллюскаларды зерттейді. Табиғатта адам үшін және оның денсаулығы үшін аз нәрсе істеу керек.

Үш түрлі жұмыстар түрінде өтіледі:

1. Жануарларда шартты рефлекстің пайда болуы, экология - физиологиялық тәжірибелер қою. Температурада, жарық, қорек, гормондардың жануарлар организміне әсері.

2. Эргографпен жұмыс істеу, динамометрмен пульсті санау, адамның қан-қысымын өлшеу

3. Микроскоппен жұмыс т.б.

Шартты рефлексті қалыптастыру табиғатта балық, құс және гвинея шошқалары арқылы жүзеге асырылады. Жалпы биологиядан тыс сабақтар өсімдіктер мен жануарлар объектілерімен өткізіледі. Оның мақсаты - органикалық тіршілік заңдылықтарын сақтау; Келесі тәжірибелер берілген.

1. Картоптың өсуіне күн сәулесінің әсері.

2. Электр сәулесінің картоптың өркендерінің өсуіне әсері.

3. Традесканцияның суда өсуі.

4. Қытай примуласының күлтелеріне жоғары температураның әсері.

5. Дрозфиланың будандауы т.б.

Ағзалардың әртүрлі ортаға бейімделуі жабық өсімдіктерде анық байқалады. Какти, лигуструм, папирус, аспидистра, пеларгония, тресканция, бегония және басқалар.Жабық өсімдіктер.

Жеңіл камералық тәжірибелер өте қызықты.

Мысалы: күннің ұзақтығының өсімдіктердің дамуына әсері? Қысқа күндік өсімдіктер - бұл хризантема, астер, қызанақ, тары т.б. жұмысыңызды суреттеңіз. Табиғаттағы сыныптан тыс жұмыстар жазғы тапсырмалар деп аталады. Бұл мектепте морфология, экология және жүйелеу тұрғысынан табиғатта көптеген жұмыстар атқарылғандығына байланысты, гербарийлер мен коллекциялар жасау қажет.

Мысалы, алтыншы сынып оқушыларына әртүрлі сабақтарымен, әртүрлі жапырақ пішіндерімен және әр түрлі тамырлары бар өсімдіктерді жинауға кеңес беріледі. 7-сынып оқушыларынан мәдени және жабайы өсімдіктердің гербариясын жинау сұралады. 10-сынып оқушыларына өсімдіктер мен жануарлардың алуан түрлілігін көрсететін материалдар жинағы беріледі. Биоценозды бейнелейтін материал болуы керек: шабындық, орман, дала, сулы өсімдіктер. Өсімдік үлгілерін жинайды. Жазғы каникул кезінде әртүрлі елдерге демалыста жүрген студенттерге мұғалімдерге тапсырмалар беріп, түрлі материалдар жинауға болады. Жазғы тапсырмалар белгілі бір мақсатпен орындалады. Бұл тапсырмалар жыл барысында оқушыларға бағдарламаның мазұнына сай бөліп беріледі. Мысалы— «Тұқым» тақырыбында оқушыларға егістіктің 1 м² жердегі арам шөптерді анықтау; жемістердің табиғатта таралуға бейімделуі, арам шөптердің гербарийлерін жасау т.б. тапсырмалар беріледі. Фенологиялық бақылаулар жүргізу өте тиімді болғандықтан, оқушылардың бір тобына, осы тақырып бойынша тапсырмалар беріледі. Оқушылар сабақтан тыс орындалатын жұмыстарды, орындау барысында, өздігінен алуан түрлі әдебиеттерді ақтарып білім алады. Әсіресе өсімдіктер мен жануарлар тіршілігіне арналған әдебиеттерді көп пайдаланады. Оқушының жан - жақты дамуын қамтамасыз етеді. Методикалық тұрғыдан дұрыс берілген тапсырмалар сабақтың жалғасы болып табылады.