67
Қоғамның жаңарып өзгеруіне байланысты өзекті проблемалардың бірі – жастардың
шығармашылық қабілеттерін қалыптастыруда жаңа дидактикалық әдістер мен жолдар
іздестіру. Осы ізденістердің нәтижелері қазіргі заманғы педагогикалық технологиялардың
маңыздылығын айқындайды.
Қазіргі заманғы педагогикалық технологияларды білім беру саласында пайдаланудың
әдіс-тәсілдері, шарттары, дидактикалық-әдістемелік негіздері В.П.Беспалько, Г.К.Селевко,
В.Ф.Шаталов, П.М.Эрдниев, Ж.А.Қараев, Ш.Т.Таубаева, М.М.Жампеисова, Б.Т.Барсай,
Д.М.Жүсібалиева, М.В.Кларин, Қ.Ө.Қариева, С.А.Көшімбетова, Қ.Қабдықайырұлы,
А.А.Саипов, Б.К.Төлбасова, А.Қ.Мынбаева, Л.А.Шкутина және т.б. ғалымдардың зерттеу
еңбектерінің арқауы болды.
Қазіргі Республика оқу орындары, педагогикалық ұжымдары ұсынылып отырған
көпнұсқалыққа байланысты өздерінің қалауына сәйкес кез келген үлгі бойынша қызмет
етуіне мүмкіндік алды. Бұл бағытта білім берудің әртүрлі нұсқадағы мазмұны, құрылымы,
ғылымға және тәжірибеге негізделген жаңа идеялар, жаңа технологиялар бар. Сондықтан
әртүрлі оқыту технологияларын оқу мазмұны мен білімгерлердің психологиялық
ерекшеліктеріне орай таңдап, тәжірибеде сынап қараудың маңызы зор. Қазіргі білім беру
саласындағы оқытудың қазіргі заманғы педагогикалық технологияларын меңгермейінше
сауатты, жан-жақты маман болу мүмкін емес. Жаңак технологияны меңгеру оқытушының
интеллектуалдық, кәсіптік, адамгершілік, рухани азаматтық және басқа көптеген адами
қабілетінің қалыптасуына игі әсерін тигізеді, өзін-өзі дамытып, оқу-тәрбие үрдісін тиімді
ұйымдастыруына көмектеседі.
Жаңа педагогикалық технологиялар білімгерлердің шығармашылық қабілеттерін
арттыруғка өз үлесін қосады.
Қазіргі заманғы педагогикалық технологияларды қолдану төмендегідей кезеңдер
арқылы іске асады: І кезең: оқып үйрену; ІІ кезең: меңгеру; ІІІ кезең: өмірге ендіру; IV кезең:
дамыту [1].
Қазіргі заманғы педагогикалық технологияларды оқу-тәрбие үдерісінде пайдалану
үшін төмендегідей алғы шарттар қажет: оқу үрдісін интенсивтендіруді жаппай қолға алу;
білімгерлердің сабақтастылығын болдырмау шараларын кешенді түрде қарастыру. Оның
ғылыми-әдістемелік, оқыту, әдістемелік, ұйымдастырушылық себептеріне үнемі талдау
жасап, назарда ұстау; жаңа буын оқулықтарының мазмұнын зерттеп білу, пәндік білім
стандартымен жете танысу, білімді деңгейлеп беру технологиясын игеру арқылы
білімгерлерге білімді мемлекеттік стандарт деңгейінде игертуге қол жеткізу; оқыту үрдісін
ізгілендіру мен демократияландыруды үнемі басшылыққа алу. Өйткені оқыту – тәрбиенің
негізі.
Қазіргі заманғы педагогикалық технологияларды оқу-тәрбие үрдісінде пайдаланудың
әдістемелік талаптарын, салаларын, құрылымын, қолдану деңгейлері мен кезеңдерін саралай
отырып, ЖОО бастауыш білім беру педагогикасы мен әдістемесі мамандығы білімгерлерін
оқытуда қазіргі заманғы педагогикалық технологияларды пайдаланудың педагогикалық
шарттарының мәнін, әдістерін, іс-әрекеттерінің өзара жүйелік бірлігінің моделін жасап, сурет
арқылы өрнектейік (сурет 1). [1]
68
Сурет 1 - Оқу-тәрбие үрдісінде қазіргі заманғы педагогикалық технологияларды
пайдаланудың педагогикалық шарттарының өзара жүйелік бірлігінің моделі
Жаңаша оқытудыңм негізгі түрлері: оқытудың дербес және топтық түрлері болып
табылады. Бұл жерде алға қойылатын басты мақсат – оқушыға деген сенім, оның өз ісіне
жауап беру мүмкіндігіне сүйеніп, беделі мен қадір-қасиет сезімін дамыту.Сондықтан біз
оқытушылардың қазіргі заманғы педагогикалық технологияларды меңгеруінің өлшем
көрсеткіштерін анықтадық (сурет 2)
Оқу-тәрбие үрдісінде
қазіргі заманғы
педагогикалық
технологияларды оқу-
тәрбие үдерісінде
пайдаланудың
педагогикалық
шарттары
Қазіргі заманғы
педагогикалық
технологиялар жайлы
білім
Қазіргі заманғы
педагогикалық
технологиялар туралы
ізденіс қажеттілігі
Қазіргі заманғы
педагогикалық
технологияларды
меңгеру
Қазіргі заманғы
педагогикалық
технологияларды
пайдалану және білім
беруді ұйымдастыру
формалары
Қазіргі заманғы
педагогикалық
технологияларды
пайдалану бойынша
педагог - ғалымдардың
озық тәжірибелерін
пайдалану
Қазіргі заманғы
педагогикалық
технологияларды
пайдаланудың
нәтижесінің болуы
Қазіргі заманғы
педагогикалық
технологияларды
пайдаланудың
тиімді жолдарын
қарастыру
Жаңалықтың өмір сүру
сатыларын меңгеру
69
Сурет 2 - Оқытушылардың қазіргі заманғы педагогикалық технологияларды
меңгеруінің өлшем көрсеткіштері
Оқу-тәрбие үрдісінде қолданып, айтарлықтай нәтиже беріп жүрген жаңа
педагогикалық технологиялар: дамыта отырып оқыту әдістемесі (Л.В.Занков, Д.Б.Эльконин,
В.В.Давыдов, В.В.Репин, В.А.Левин); оза отырып оқыту (С.Н.Лысенкова); іс-әрекетті
бағалау (Ш.А.Аманашвили, И.П.Волков); тірек және тірек конспектілері (В.Ф.Шаталов); сын
тұрғысынан ойлауды дамыту технологиясы; модульдік оқыту технологиясы; саралап оқыту;
шоғырландырып қарқындап оқыту жүйесі; деңгейлік тапсырмалар арқылы дамыта оқыту;
жобалап оқыту технологиясы т.б [1,2].
Қазіргі заманғы педагогикалық технологиялардың педагогикалық негізгі қағидалары:
білім алушыға ізгілік тұрғысынан қарау; оқыту мен тәрбиенің бірлігі; білім алушының
танымдық күшін қалыптастыру және дамыту; білім алушының өз бетімен әрекеттену
әдістерін меңгерту; білім алушының танымдылық және шығармашылық икемділігін дамыту;
•Оқу-тәрбие үрдісінде қазіргі заманғы
педагогикалық технологияларды меңгеруге
ұмтылуы;
•Оқу-тәрбие үрдісінде қазіргі заманғы
педагогикалық технологияларды пайдаланудың
қажеттілігін түсінуі;
•Оқу-тәрбие үрдісінде қазіргі заманғы
педагогикалық технологияларды пайдаланудың
көбіне нәтижелі болатындығын сезінуі.
Репродуктивті
(төмен)
•Оқу-тәрбие үрдісінде қазіргі заманғы педагогикалық
технологиялардың тиімдісін таңдай алуы;
•Оқу-тәрбие үрдісінде қазіргі заманғы педагогикалық
технологияларды мақсатты, тұрақты, саналы
пайдалана білу;
•Педагогикалық міндеттерді шешудің инновациялық
тәсілдерін іздестіре алуы.
Эвристикалық
(орта)
• Қазіргі заманғы педагогикалық технологияларды
меңгеруде жаңа идеяның пайда болуы;
• Қазіргі заманғы педагогикалық технологияларды
қолдануда өзіндік (авторлық) жаңалықтар енгізе алуы;
• Қазіргі заманғы педагогикалық технологияларды анықтап,
талдау жасай білу;
• Қазіргі заманғы педагогикалық технологияларды нәтижелі
пайдалануы.
Шығармашылық
(жоғары
КОМПОНЕНТТЕР
Танымдық
Ішкі құрылымдық
Іс-әрекеттк
Көрсеткіштер
Д
Е
Ң
Г
Е
Й
Л
Е
Р
Жаңаны қолдануға шешім қабылдау;
Жаңаны енгізуге қолайлы жағдайлар жасау;
Кездесетін қиыншылықтарды анықтау, оны шешудің жолдарын анықтау;
Жаңалықты шығармашылықпен қолдану.
Қазіргі заманғы педагогикалық
технологияларды пайдалану іс-әрекеті
Достарыңызбен бөлісу: |
