Көздің уақыттық сипаттамалары
Сипаттама
|
Сандық мәні
|
Бақылау шарттары
|
Жылтыңдаудағы субъективті қабылданатын жарық
|
200
100
50
|
Жылтыңдау жиілігі (Гц)
8..10
16..20
24..28
|
Жылтыңдауды бөлек қабылдаудың шекті жиілігі, Гц
|
15
25
50
|
Объектінің жарықтылығы
0,1
1
100
|
Анықтау жылдамдығы
|
<3
<30
<7
<60
|
Қарапайым конфигурациялы объектілер үшін
Сол, бірақ нашар бақылау шарттарында
Адамға таныс бейнелер (әріп, сан) үшін
Сол, бірақ кедергі шарттарында
|
Бұл әдіс таңбалы жүйелердің төрт түрінің ішінен біреуін қодануға негізделеді:
әріпті;
пиктографиялық;
сандық;
геометриялық.
Таңбалы жүйені таңдағанда ескеру керек:
белгілердің оңай анықталуы мен декодталуы;
пайдаланушының қатесіз жұмыстың қажетті ұзақтығы, соның ішінде депрессия жағдайында да;
жүйенің кедергіге төзімділігінің деңгейі;
пайдаланушының оперативті және ұзақ уақытты жадысында әліпби-таңбалы жүйенің есте сақталу ұзақтығы.
Таңбалы жүйенің интегралды сипаттамасы ретінде кодтың жеделділік коэффициентін Кжед қолдануға болады. Ол символды (белгіні) анықтау уақытының оны декодтау уақытына қатынасын көрсетеді. Жоғарыда аталған таңбалы жүйелер үшін бұл көрсеткіштің мәндері 1-ші кестеде келтірілген.
1-ші кесте. Кодтың жеделділік коэффициентінің мәндері
Таңбалы жүйе
|
Кжед мәні
|
Әріптік (бір сөз үшін)
|
0,9
|
Пиктографиялық (пиктограмма үшін)
|
0,8
|
Сандық (төрт разраядтан жоғары емес, бір сан үшін)
|
0,6
|
Геометриялық (бір фигура үшін)
|
0,6
|
Жоғарыда келтірілген деректерден қорытынды жасауға болады: шекті жағдайларда үшразрядқа дейінгі сандарды экранда мәтіндік түрде (яғни сөздермен) беру орынды. Сонымен қатар объектінің негізгі қасиеттерін немесе қажетті іс-әрекеттерді баяндау пиктограмма түрінде көрсету тиімді. Мысалы, “хабарды адресатқа жіберу” сөз тіркесін сәйкес пиктограммамен ауыстырған ыңғайлы. Тәжірибе жүзінде дәлелденген, объектінің ең маңызды сипаттамалары оның контурымен кодталуы (айқындалуы) қажет, ал ішкі детальдарымен – қосымша, жанама. Мұнда объектінің кейбір сипаттамалары үшін таңдалған, белгі пішіні айқындалған көрсеткіштері бар жүйе, таңбалы жүйенің барлық әліпбиіне қолданылуы тиіс.
Пиктограмманың геометриялық контурының, тану тиімділігіне әсерінің сандық бағалануы 2-ші кестеде келтірілген.
Таңбалы жүйені құру кезінде, симметриялы символдарды адам оңай қабылдайтынын және қысқа және ұзақ уақытты жадыда, есте сақталатынын ескеру қажет.
Белгілердің ажырату көрсеткіштері ретінде бір алфавит шеңберінде келесілерді қолдану дұрыс болмауы мүмкін:
- белгідегі элементтер саны;
- белгінің геометриялық өлшемдері (ең кемінде екі нұсқадан аса);
белгілердің “позитив – негатив” және “тура – айна кескіні” принципі бойынша ажыратылуы.
2-ші кесте. Белгінің геометриялық күрделілігінің оны декодтауға әсері
Көрсеткіш
|
Көрсеткіштің мәні
|
|
Қарапайым белгілер
|
Орташа күрделілікті белгілер
|
Күрделі белгілер
|
Ең кіші экспозиция уақыты, с
|
0,03
|
0,03
|
0,05
|
Экспозиция кезінде декодтаудың орташа уақыты 0,03 с
|
3,06
|
2,55
|
2,76
|
Дұрыс декодтау ықтималдығы
|
0,80
|
0,97
|
0,98
|
Жоғарыда аталған тағы бір фактор – экранда бірдей кескінделетін интерактивті элементтердің саны. Әрине, олармен тиімді жұмыс істеуге пайдаланушының көру сипаттамалары мен қолданылатын таңбалы жүйе сапасы әсер етеді. Соған қарамастан керекті элементті таңдауда пайдаланушының тағы бір сипаттамасы әсер етеді – ол сенсомоторлы сипаттама. Мысал ретінде 3-ші кестеде, экранда көрсетілген сандарға байланысты қажетті элементтің қатесіздік РВ пен таңдау уақытының ТВ орташаланған мәндері келтірілген.
3-ші кесте. Пайдаланушының сенсомоторлы сипаттамасының жалпыланған көрсеткіштері
Экрандағы интерактивті элементтердің саны (белсенді терезеде)
|
РВ
|
ТВ, с
|
3
|
0,999
|
1,5
|
7
|
0,997
|
3,0
|
10
|
0,995
|
4,0
|
15
|
0,97
|
5,0
|
20
|
0,94
|
7,0
|
60
|
0,92
|
10,0
|
Жоғарыда келтірілген сандық көрсеткіштер орташаланған болып табылады. Шынайы өмірде оларға бірде бір адам сәйкес келе алмайды. Бұған қарамастан олар кейбір пайдаланушы топтары (санаттар) үшін ақиқат болып табылады. Әрбір осындай топ адамдары басқа топтан кейбір факторлар арқылы ерекшеленуі мүмкін: физиологиялық параметрлер бойынша, компьютерлік сауаттылық деңгейі бойынша, нақты қосымшалармен жұмыс істей тәжірбиесімен және т.б. Осыған орай интерактивті қосымшаны құру барысында, ең бірінші, ол арналған мүмкін пайдаланушылардың санатын анықтау (ең болмағанда жуықтап) қажет.
Әдебиет: 8нег.[25-37], 4нег.[32-36], 7қос.[88-100].
Достарыңызбен бөлісу: |
