а/ Иницирлену /тізбектің тууы

КАУЧУК
Каучук европалықтарға бұдан шамамен 500 жыл бұрын белгілі болған. Табиғи каучук кейбір өсімдіктердің /Гевея/ шырынынан алынады. Химиялық құрамы жағынан табиғи каучук дегеніміз изопреннің – цис – полимеріне сәйкес келсе, г у т т а п е р ч а – изопреннің транс – полимеріне сәйкес келеді:

гуттаперча

СИНТЕТИКАЛЫҚ КАУЧУК

Біздің елімізде каучукты жасанды жолмен алу С.В. Лебедевтің еңбектерінің негізінде шешілген.

Бірінші синтетикалық каучук /СК/ бутадиенді натрий катализатордың қатысуымен полимерлену арқлы алынған /1932 жылы/.

С.В. Лебедевтің еңбектері басқа да синтетикалық /жасанды/ каучуктар алуға жол ашты.

Қ азіргі кезде каучуктер мынадай мономерлерден алынады: дивинилден, изопреннен, хлорпреннен:

полихлорпрен – отқа төзімді

газ өткізбейді

Шина жасауға жұмсалатын каучукты алу үшін бутадиенді стиролмен бірлестіріп полимерлейді. /СКС/

КАУЧУКТЫ ВУЛКАНИЗАЦИЯЛАУ

Каучук – мықты, тозуға төзімді, майысқақ, температураның , еріткіштердің және химиялық реагенттердің әсеріне тұрақты болу үшін каучукты вулканизациялайды. Каучукты күкірт немесе оның қосылыстары және толтырғыштар /күйе т.б./ қосып қыздырады. Вулканизация процесінде каучукты сызықтық молекулалары бір – біріне «көктеліп», бұрынғыдан ірірек торкөз /үш өлшемдік/ молекулалар түзіледі. Оны резина дейді.

Каучуктың құрамында күкірттің мөлшері көп болса /30 –40 процент/, созылғыштығынан айырылып – эбонит түзіледі.