Дәріс №15 Қызмет және бейкоммерциялық әрекеттің маркетингі

2. Қызмет саласындағы маркетинг стратегиялары

3. Бейкоммерциялық маркетинг
1.сұрақ.Қазіргі дәуірдің даму бағытында қызмет саласының дамуы ерекше орын алады. Қазақстанда соңғы жылдары қызмет саласы даму бағытын алған. Олардың қатарына мыналар жатады:

1. 
   Мемлекеттік сектор (сот, жұмыспен қамту бөлімдері, емханалар, полиция, пошта, мектеп)
   
2. 
   Жеке меншік бейкоммерциялық маркетинг сектор (шіркеулер, мешіттер, музейлер)
   
3. 
   Коммерциялық сектор (әуе жолдары, банктер, қонақ үйлер,құқық және кеңес беру фирмалары)
   

Қызметтің тауарға қарағанда мынадай ерекшеліктері арқылы ұсынады:

1.Қызметтің сезілмейтіндігі

2.Сапаның тұрақсыздығы

3.Қызметтің сақталмайтындығы

4.Қызмет оны орындайтын адамнан бөлінбейді

5.Қызмет көрсету кезінде меншік құқығы ауыспайды

6.Қызмет көрсетуші мен клиент арасында тікелей қатынас орнайды

1)Қызмет көзіне қарай:

а.адам атқаратын қызмет

б.машина арқылы атқаратын қызмет

2)Қызмет көрсету кезінде клиенттің қатысуына қарай:

а.к лиенттің қатысуы қажет (шаштараз,емхана)

б.клиенттің қатысуы қажет емес (СТО)

3.)Қызметті сатып алу уәждемесіне қарай:

а.жеке қызмет (жеке басқа көрсетілетін қызмет)

б.іскерлік қызмет

Сыпайылық, қайырымдылық,ынталылық, шешім қабылдау қабілеттілігі, жоғары біліктілігі.

Компаниялар өздерінің қызмет көрсету сапасын материалды куәліктермен дәлелдеуі қажет.Мыс:отель клиенттің өзіне құндылығы екенін тазалық арқылы, қызмет көрсету жылдамдығы, персоналдың сыпайылығы арқылы дәлелдеуі мүмкін. Компаниялар қызметі әр түрлі тәсілдер қолдануы арқылы ұсынылады. Мыс:ресторан тұтынушыларына швед столы, буфет, шам жағып, кешкі тамақ ұсынуы мүмкін.

Ұсынысты саралау – дегеніміз бәсекелестер ұсынысына қарағанда ерекше көрінетін жаңа қызметтерді дайындау болады. Лаготип және сауда таңбасы арқылы компания өзінің бейнесін оңтайлы өзгертуге мүмкіндік алады.

Қызмет сапасы 5 фактормен анықталады:

1.Сенімділік

2.Қайырымдылық

3.Біліктік, жауапкершілік

4.Ниет білдіру, яғни қамқорлық көрсету

5.Материалдық құралдардың, персоналдың қызметі көзбен көру мүмкіндіктерінің, ақпараттың болуы.

Қызмет саласындағы үлгілі компаниялар стратегиялық жоспарлар жүйесімен, бамшылары қызмет сапасын көтерумен айналысатыны, қызмет көрсетудің жоғары стандартымен, қызмет көрсетеді. Бақылау жүйесімен, тұтынушылардың арыздарын қанағаттандыру жүйесімен көзге түседі. Ондай компаниялар персоналдың жұмыс сапасына және тұтынушылардың қанағаттануына көп көңіл бөледі

Қызмет саласында өнімділікті басқару

Қызмет саласындағы компания басшылары шығындардың төмен деңгейін сақтап, еңбек өнімділігін көтеруге тырысады. Қызмет саласындағы компания әректтерінің тиімділігін жақсарту үшін мына әдістер қолданылады:

1.Мамандардың кәсіптік деңгейін көтеру, қызметкерлерді таңдау және дайындау жүйесін дамыту және жетілдіру

2.Ұсынатын қызмет түрлерін көбейту және толықтыру

3.Қызмет көрсету үдерісін стандарттау және техникалық қамтамасыздандыру

4.Қызмет қажеттілігін толығымен қамтитын иновацияларды (жаңалықтарды) енгізу

5.Қызметті орындау уақытын үнемдейтін және шығындарды азайтатын жаңа технологияларды қолдану.

1969 жылы маркетолог Ф. Потлер қызмет көрсету маркетингі тіс шаятын паста, сабын, т.б тауарларды сатудан да кең ауқымды қамтитын қоғамдық қызметтің білдіруі. Депутаттарды сайлау кезіндегі саями науқан маркетинг қызметін қажет екендігін дәлелдеді.

Бейкоммерциялық маркетинг қоғамда маңызды рөл атқаратын мекемлер жатады. Оның қатарынан халықаралық, ұлттық, қоғамдық ұйымдар жатады жәнеқоғамның маңызды қажеттерін қамтамасыз ететін мемлекеттік, аймақтық және муниципалдық мекемелер жатады. Мыс: полиция, тегін емханалар, мәдени және ғылыми ұйымдар, мектептер.