Жаңа тақырыпты түсіндіру

Жарық беру электр қондырғыларының негізгі элементі – электр энергиясын жарық сәулесіне түрлендіруші шам болып табылады.

Ең кең қолданылатын шамдар – қыздыру және газ разрядты (люнинесцентті) шамдар. Бірінші жағдайда шамның бойымен өтетін электр тогымен қызады, ал екіншісіне ток металл буы және газ арқылы өтіп жарықталды. Жасанды жарық көздері көбінесе жарықтандыруға пайдаланылады.

Қыздыру шамының құрылысы және жұмысы. Қыздыру шамдарының құрылымы қолдану мақсатына байланысты болып келеді. Шыны колбаның іші газбен (аргон, азот, криптон) толтырылады. Колбаның ішіне штабиктен, күрекшеден және штангельден тұратын шамның шыныдан жасалынған аяғы бекітіледі. Штабиктен жоғарғы жағына молибден ілмектер дәнекерленеді. Ілмектерге шамның қызу денесі бекітіледі. Қызу денесі екі никель электродтардың жоғарғы ұшына пісіріліп қосылады. Электродтардың екінші ұштары күрекшенің ұштары күрекшенің ішіне пісіріліп орнатылған екі платина сымдардың екі ұштары шамның цоколіне қосылған мыс сымдарға қосылады. Шамдардың қызу денесі 2400-2800 К температураға дейін қыздырылады. Қыздыру шамының жұмыс істеу мерзімі 1000 сағат.

Газ разрядты және люминесцентті шамдар

Жалпы мағлұматтар. Газ разрядтық оптикалық сәуле шығару көздерінің қызулық ПӘК сәуле шығару көздеріне қарағанда жоғары келеді. Олардың сәуле шығару түсі және сәуле шығаруының оптикалық спектр бойынша таралуы металл буларының немесе газдың түріне және электр разрядының өту жағдайына байланысты болады.

Сәуле шығару энергиясының негізгі бөлігін шығаратын сәулелендіргіштің түріне байланысты газ разрядтық жарық көздерін мынандай түрлерге бөледі:

1. 
   Электр разряды кезіндегі газдың немесе металл буларының сәулеленуі пайдаланылатын жарық газды шамдар;
   
2. 
   Разряд кезіндегі қызған электродтар сәулеленуі пайдаланылатын электрдты шамдар;
   
3. 
   Негізгі жарық көзі газдағы немесе металл буындағы электр разрядының сәулеленуімен қозатын люминафор болатын люминесценттік шамдар.
   

Люминесценттік шамдарда электр энергиясының көрінетін сәулеге айналуы екі кезеңде өтеді:

• 
  Сынап буларындағы электр разрядына электр энергиясын ультракүлгін сәуле энергиясына айналдыру.
  
• 
  Люминафор қабатында ультракүлгін сәулені көрінетін жарық сәулеге айналдыру.