Шыдамдылықты дамыту үшін пайдаланылатын жаттығулар

1. 
   15 минутке дейін бірқалыпты екпінде жүгіру (шамамен: ЖСЖ минутіне 160-170 соғу болатындай ретге әр 100 м-ді 34-37 секундте).
   
2. 
   3-4x300-400 м-ді қайтапап жүгіру (шамамен: 400 м-ді ер балалар 75-90 сек; қыз балалар 90-100 сек). Қайталаудың арасыңдағыдемалу 3-5 мин.
   
3. 
   2-3x400 м-ге ауыспалы жылдамдықпен жүгіру (шамамен: 400 м-ді ер балалар 90-100 секундте; қыз балалар 120-130 секундте).
   
4. 
   Бастаушыны алмастырып 800-1000 м жүгіру (ойын түрінде орындалады). Қашықтықга жүгірушілердің біреуі (атдын ала белгіленген және алдын ала белгіленбеген) алға шыға және бастаушының орнында болып 80-100 м-ді қарқынды жүгіреді, қалған окушылар берілген екпінді сақгаулары тиіс.
   
5. 
   Көтерілулерді, ылдиға қарай жүгіруді және табиғи кедергілерден (уақытты есепгемей) өтуді орындайтын ойлы-қырлы жерлермен 3,8 км-ге дейінгі кросс.
   
6. 
   Уақытты есептемей 3,8 км-ге жүгіру [3;42].
   

Оқу бағдарламасы бойынша VII сыныптағы жүгіру дайындығындағы сабақтарда жатқан қалыптан сөреден шығу; жүгіру кезінде бір және екі аяқпен жерге түсе, таянып және таянбай екі-үш тіке және көлденең кедергілерден өтуді жетілдіріп, 3,8 км-ге жүгіру қарастырылған. Дала жарысы (кросс) дайындығының әлементтерін сабаққа енгізе отырып, мұғалім бағытты өзгерте шамалы ғана ойлы-қырлы жерлер арқылы өтетін 3,8 км-ге дейінгі қашықтық бойынша кростық жүгіріске жетінші сыныптағыларды үйретуі керек.

VII сынып оқушыларына қойылатын талаптардың арасында уақытты есептеп 60 және 2000 м және уақытты есептемей 3000 м қашықтықтағы жүгіру дайындығы ерекше орын алады.

Үйретуге әдістемелік ұсыныстар. Отырған қалыптан сөреден шығу, бәрінен бұрын, мектепте спорттық-ойындық қолданысқа ие және әскери- қолданбалы жаттығу есебінде орындалады. Ол негізінен кедергілер алабынан өте жүгіру енгізілген жарыстарда пайдаланылады. Отырған қалыптан сөреден шығу техникасын игере, жетінші сыныптағылар төмендегілерді жақсы меңгеруі тиіс:

а) «Жүгір!» командасы бойынша отырған қалыптан сөреден шыға, жүгіруге оңтайлы бастапқы қалыпты қабылдап, бірден жүгіруді бастау қажет;

ә) отырған қалыптағы сөреде итерілу үшін тірейтін (күшті) аяқты қою мен жүгірудің басталуы қолдарды жазумен бір мезгілде жүргізіледі;

б) сөреден екпін алудан қашықтық бойынша жүгіруге ауысу, жүгіру кезіңде байқалмайтындай болып, біртіндеп жүзеге асырылады.

VII сыныптағы жүгіру дайындығының сабақтарында дене тәрбиесінің мұғалімі күрделі әлементтің техникасын — сөрелік қарқыннан қашықтық бойынша жүгіріске ауысудағы дағдылар мен іскерліктерді жетілдіру жөніндегі жұмысты жетілдіруі тиіс.

7-ші сыныптағыларды отырған қалыптан сөрелік екпін алуға ауысуға және одан қашықтық бойынша жүгіруге ауысуға үйретуде бастапқыда алдыңғы сыныпта өтілген материалды - итерілуде күш жұмсауды өзгерте серпінді күшпен жүгіруді қайталау қажет. Осыдан кейін ғана сөреден шыққанда қашықгық бойынша жүгіруге ауысатын қарқын алуға ауысуға болады. Сөрелік екпін алудан қашықтык бойынша жүгіруге ауысуды оқушылардың біртіңдеп, елеусіз түрде орындауына қол жеткізу керек.

Алдыңғы сыныптағылармен салыстырғанда VII сыныпта 60 м-ге жүгірудегі оқу нормативтері өсті. Яғни, осы қашыктыкка жүгіруде ер балалар үшін «5» бағаға 8,8 сек; «4» 9,7 сек; «3» 10,5 сек; қыз балаларда - «5» 9,7 сек; «4» 10,2 сек; «3» 10,7 сек беріледі.

Жарыс барысында сөреден шығу үшін жүгіруші төменгі және жоғарғы сөре жағдайында тұрады. Қысқа қашықтыққа жүгіргенде төменгі сөре жағдайында тұрады. Орта және ұзақ қашықтыққа жүгіргенде жоғарғы сөре жағдайында тұрады.

Төменгім сөре. Атақты жүгірушілер қысқа қашықтыққа жүгіруге арналған сөрелік тірегішті қолданады, оның көлемі әр түрлі болады. Алдыңғы тірегіштің тұрақты бұрыш мөлшері 45-50^о . Жарыс тәртібі бойынша әр спортшының өз тірегішін қолдануына рұқсат етіледі, оның құрылымы бұрыштарды өзгертетіндей етіп жасалады. Артқы тірегіштің бұрышын 50-60^о дейін өзгертуге болады [4;45].