Демина Н. Ф., Омарова Ж. М. Физикадан олимпиадалық есептерді шығару әдістемесі

жүктеу 1,08 Mb.

бет	19/39
Дата	20.05.2020
өлшемі	1,08 Mb.
	#30541

1 ... 15 16 17 18 19 20 21 22 ... 39

Демина Н. Ф., Омарова Ж. М. Физикадан олимпиадалы? есептерді шы?

у₂=Н₂+

(2)

Денелердің соқтығысуы кезінде у₁=у₂.

Соқтығысу қозғалыс басталғаннан кейін τ с өткенде жүзеге ассын. Онда

Н₁ -

Бұл теңдеуден τ-ны анықтаймыз:

(3)

(1) және (2) теңдеуіне τ-ның мәнін қойып, алатынымыз:

немесе

Осыдан

(4)

(4)-ке, бұдан кейін (3)-ке сандық мәндерді қойып,υ₀= 3,9 м/с, τ=1,28 с аламыз. Екі дененің қозғалысы 28, а суретінде көрсетілген.

Сурет 28

2. Бірінші дененің қозғалысын екінші дененің қозғалысына байланысты санақ жүйесінде қарастырайық.

Жылдамдықтарды қосу теоремасы бойынша

_абс=,

Бұндағы _абс =– Жерге байланысты бірінші дененің жылдамдығы: =υ₀+– екінші денеге байланысты санақ жүйесінің жылдамдығы. Онда

Осыдан

Осылайша, бірінші дене екінші денеге байланысты бірқалыпты төмен қозғалады.

Бірінші дененің қозғалыс заңын жоғары бағытталған у' осінің екінші денесімен байланыстырып, скаляр түрде жазайық

у'=у₀ –v⁰t.

у₀=Н₁ – Н₂болғандықтан

у'=( Н₁ – Н₂)- v⁰t.

t - τуақыт мезеті кезінде денелер соқтығысады, яғни у'=0.

Осыдан

0=( Н₁ – Н₂)- v⁰τ

және

Бірінші дененің қозғалыс графигі 28, б суретінде көрсетілген.

2 есеп.Тау етегінде орналасқан қарудан L қашықтықта, тау баурайында орналасқан объект атқыланды.Егер таудың көкжиекке еңкею бұрышы β, ал атқылау көкжиекке α=2β бұрышпен жасалса, нысанаға тигізу үшін снарядтың υ₀жылдамдығы қандай болуы тиіс?

Шешуі:

Снарядтың қозғалысы шамасы мен бағыты тұрақты болатын еркін түсу үдеуімен жүзеге асады.

Снарядтың қозғалыс заңын векторлық түрде жазайық

Егер координат басын қару тұрған нүктеге орналастырса, онда r₀=0 және теңдеу келесі түрге ие болады:

(1)

Векторлардың қосындысы 29 суретінде көрсетілген.

Сурет 29

(1) теңдеуінің скаляр түрге ауысуы үшін координат осьтерін тау баурайын жағалай және оған перпендикуляр бағыттайық.Бұндай осьтер міндетті болмаса да, олар орынды болады (ол есептің шешімін жеңілдетеді).

(1) теңдеу келесі түрде болады

(2)

Бұл теңдеулер х және у осьтері бойынша қозғалыс сәйкес айнымалы үдеулі екенін көрсетеді

жүктеу 1,08 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 15 16 17 18 19 20 21 22 ... 39