299
Сөз дыбыстарын дұрыс айтқызу.
Сөйлеуде ауыз қуысы арқылы дұрыс дем алып,дем шығара білуге үйрете
отырып,дауыссыз,қатаң,ұяң дыбыстарды естілуіне қарай дұрыс,анық айтуға үйрету 3-4 сөзден
тұратын сөйлемдер құрату.
-Байланыстырып сөйлеуін дамыту.
Күнделікті сабақта естіген,білгенін ойын,серуен,кезінде көрген-түйгенін,сурет және
оқылған ертегілер мазмұнын,ұнатқан ойыншықтары жайында ауызша,сұрақ қоя
отырып,әңгімелей отырып,қысқа ертегілерді кейіптендіре білуге үйрету.
Балабақшада тәрбиелеу бағдарламасы педагогтың алдына мынадай мақсаттарды қояды.
-Балалардың көрген естіген дүниелері туралы ой қорыта отырып,көрген білгенің дұрыс
та нақты айта білуге үйрету,әрі әңгімелеу үстінде оқиғаның неден басталғанын,оның өріс
алуын,әрі қандай қортынды алғанын тізбектей,бас-аяғын ауыстырып алмай,айтып жеткізе
білуге үйрету;
-Оларды әңгімелеу кезінде дұрыс сөздер мен сөз тіркестерін табуға көмектесу,атаулар,іс-
әрекеттер мен заттық сапасы дәл айтылған уақытында баланы қошеметтеу;
-Суреттеу тілін дамыту,қызықты да еліктіре мйтуға үйрету.
-Мектеп жасына дейінгі баланың тілін дамыту әдістері.
Баламен әңгімелесу,күнделікті өмірге қажетті заттарды,айналадағы дүниені
бақылату,кейбір заттың өзін немесе суретін көрсетіп сөйлесу,көрген-білгені туралы әңгімелеп
бкруді
үйретіп
отыру,сөздік
тапсырмалар
орындату,түсіегені
туралы
оқиғаны
суреттеп,мүсіндеп көрсетуге жаттықтыру.
Мектеп жасына дейінгі баланың тағы бір ерекшілігі оларда еліктеу,қиялдау басым
болады. Сол себепті айналадағы құбылыс пен ересектердің іс-әрекеті балалардың
бақылауынан мүлт кетпейді. Бақылаған заттардың елеусіз ерекшелігінедейін бірден
байқап,тез қабылдайды.Олай болса,әрбір ата-ана баланың осындай даму ерекшелігін ескеруге
тиісті.
-Балалар сөзді, сөйлемді дұрыс айтуға үйретукерек.
1.Баланың бақылау кезінде көргендері жайлы өзіне айтқызу.
2.Оқылған ертегі,әңгіме мазмұнын сұрап,әңгіме желісін бұзбай айта білуге үйрету.
3.Белгілі
грамматикалық
формаларды
дұрыс
қолданып,сөйлей
білуге
үйрету,ішінде,үстінде,астында,жанында,артында,ортасында,шетінде деген сөздерді сөйлем
ішінде айтқызып отыру. Мектеп жасына дейінгі сәбилердің дүние танымын кеңейітіп,ойын
өрістетіп,тіл байлығын жетілдіру ісінде көркем әдебиеттің алатын орны ерекше.Көркем сөз
өрнегін балаға тыңдатып,санасына сәуле түсіру,халық қазынасының музыкалық үнінен нәр
алдыру оның ең сәби шағынан,ана әлдиінен басталады.
Балаларға оқылатын шығармалар олардың ой-өрісіне,дүние танымына әсер етерліктей
болу үшін мына мәселелер мұқият ескерілу керек:
1.Балаға әңгімелеп айтуға,оқып тыңдауға,жаттап айтуға таңдалған материалдардың
олардың даму деңгейіне,жас шамасына лайықты болуы.
2.Арнайы
жинақталған
муретті
кітапшалар,әңгіме-ертегілердің,мақал-
мәтелдердің,баланың өмірден алған әсерін,білім-дағдыларын,түрлі әдет-дағдыларын
айқындай түсіндіріп,тереңдете,кеңейте түсірелік дәрежеде болғаны жөн.
3.Айналадағы
балаға
танымал
дүние,табиғаттың
тамаша
көріністерін,жыл
маусымдарына қарай құбыла түрленетін ғажайып өзгерістерін,табиғат пен адам арасындағы
заңды байланыстарды балаға айқара ашып,көркем де түсінікті түрде суреттеп беретін,баланы
сезімталдыққа,эстетикалық талғампаздыққа баулитын,оның зейін,қабылдау,таным әрекетін
қалыптастыратындай болуы қажет.
Қорыта келгенде,баланыңтілін дамыту үшін түрткі болатын екі күш қажет.Осы
күштердің бірі болып ең алдымен ата-аналар болып табылады. Өз баласының ерекшелігін
көріп,оны дұрыс бағалай және бағыттай біліп,біліммен,тәртіппен,еңбекпен ұштастырып
отырса,бала тілінің дамуына қажетті жағдай жасаса,бұдан балаға,оның болашағына үлкен
пайда болары сөсіз.Ал екінші тылсым күш – тәрбиешілер.Демек,ұжым тәрбиешілері мен
300
отбасылары арасындағы хабар алмасу – ең маңызды міндеттердің бірі болып
саналады.Отбасында болсын,әсіресе,балабақшада бүлдіршіндердің ойлы да,өнерлі тіл
байлығы мол болып өсуіне ойынның ұшан – теңіз мүмкіндіктерін аша білуге,оларды ізгі
мақсаттар арнасында өрбітуге күш салу игі мақсатымыз.
Қолданылған әдебиеттер:
1. «Бала мен балабақша» журналы 2008жыл №6,7,8.
2. «Отбасы және балабақша» журналы. 2009жыл №17.
3. «Мектепалды даярлық» журналы. 2008жыл №3.
«ВЗАИМОДЕЙСТВИЕ ДО И СЕМЬИ В ПРОЦЕССЕ
ДУХОВНО-НРАВСТВЕННОГО ВОСПИТАНИЯ ДЕТЕЙ»
И.Н. Калинкина, воспитатель
С.С. Муканова, методист
КГКП «Детский сад «Балдырған» г. Караганды
"В вашей семье и под вашим руководством растет будущий гражданин. Все, что
совершается в стране, через вашу душу и вашу мысль должно приходить к детям", — эту
заповедь А.С. Макаренко необходимо использовать в работе воспитателя и с детьми, и с их
родителями.
Семья – колыбель духовного рождения человека. Многообразие отношений между ее
членами, непосредственность чувств, которые они питают друг к другу, обилие различных
форм проявления этих чувств, живая реакция на малейшие детали поведения ребенка – все это
создает благоприятную среду для эмоционального и нравственного формирования личности.
Духовно-нравственное воспитание является ведущим компонентом системы
всестороннего развития личности. Чувство Родины начинается с восхищения окружающим
миром. Все эти эмоции находят отклик в душе ребенка. Задача взрослых – отбирать из массы
впечатлений, получаемых ребенком, те, которые наиболее доступны ему: ближайшее
окружение, природа и мир животных родного края, труд людей, раскрывающие ребенку наш
образ жизни (коллективизм, партнерство, взаимопомощи, гуманное отношение ко всему
живому).
В наше сложное время, каждый человек пытается сохранить мир и покой в своём доме,
оградить детей от зла, жестокости, агрессии. И самая большая опасность, подстерегающая
наше общество сегодня - разрушение личности. В данное время материальные ценности
доминируют над духовными, поэтому у детей искажены понятия о добре, милосердии,
справедливости, патриотизме.
Духовно - нравственное воспитание в детском саду, является неотъемлемой частью
всестороннего развития ребёнка, необходимой предпосылкой возрождения отечественной
культуры. В своем педагогическом творчестве, воспитателям необходимо опираться на
принципы гуманизма, единства развивающих и обучающих целей. Эмоциональному детскому
восприятию способствует общение педагогов с родителями своих воспитанников. Каждое
тематическое мероприятие сопровождается большой предварительной работой педагогов с
детьми и родителями (подготовка декораций к утреннику, создание подарков к празднику для
друзей, родителей, самостоятельная творческая деятельность, беседы, обсуждения) которая
направлены на формирование у детей чувства значимости, радости от общения с прекрасным,
интересным.
