208
процестерін ескере отырып, жарасымды жетілген ұрпақты тәрбиелеу.Сондықтан
отбасындағы тәрбие төмендегі міндеттерді шешеді.
1. Отбасында баланың өсуіне, денсаулығына қамқорлық жасау, тазалықты
қалыптастыру.
2.Еңбексүйгіштікке баулу, тұрмыстағы, үй шаруасындағы еңбекке құлшынысын
арттыру, өзіне - өзі қызмет етуге үйрету.
3.Отбасы мүшелерімен тіл табысып, дұрыс қарым - қатынас жасауға, үлкенге құрмет,
кішіге ізет көрсетуге үйрету .
4.Әдебиетке, мәдениетке, өнерге тәрбиелеу. Бұл міндеттер жүзеге асу үшін бала дүниеге
келген күннен бастап отбасында, қоғамдық орындарда,балабақшада тәлім - тәрбие беріледі.
«Баланы жастан », « Ұяда не көрсең, ұшқанда соны ілесің» деген даналық сөздердің
мағынасы өте терең. Себебі, есейіп кеткен соң баланың теріс мінезін, қалыптасқан қате
көзқарасын өзгерту өте қиын. Осы кезде « Балаңыздың тәрбиесін бастамас бұрын, өзіңіздің
мінез - құлқыңызды, өмірге көзқарасыңызды ой елегінен өткізіп, бақыладыңыз ба ? » деген
сауал туады.Ата-ана – бала тәрбиесіндегі басты тұлға. Сондықтан әке де, шеше де
балаларының жан- дүниесіне үңіліп, мінез-құлқындағы ерекшеліктерді жете білгені жөн.
Балалармен әңгімелескенде, олардың пікірімен де санасып отырған орынды. Өз баласымен
ашық сөйлесе, сырласа білмейтін ата- аналар «Екеуміз де жұмыстамыз, кешкісін үй
шаруасынан қол тимейді, баламен сөйлесуге уақыт жоқ» дегенді айтады.
Отбасы - барлығының басы, жан - жақты даумуының негізі болатын тәрбие институты.
Отбасындағы ата - ана мен баланың қарым - қатынас нәтижесінде, адамгершілік, эстетикалық,
дене тәрбиесінің алғашқы үлгілері қалыптасады. Ал әке мен шеше - баланың алғашқы
тәрбиешілері.
Ата - аналар бала бақытының шынайы бағбаны болуы тиіс .
Бүгінгі таңда болып жатқан өміріміздегі өзгерістерге байланысты тәрбиешілер мен ата
- аналардың бала тәрбиелеудегі жауапкершілігі арта түсуде. Балаларды оқыту мен тәрбиелеуде
отбасының басым ролін мойындай отырып бірлесе жұмыс жасау керек. Әрбір тәрбиеші ата -
аналармен қарым - қатынас жасауда түрлі тәсілдерді, қазіргі жаңа технологияларды пайдалана
отырып, ата - ананың қызығушылығын арттыру мақсатында жұмыс жасаса, ата - ананың
балабақшаға, тәрбиешіге деген көзқарасы өзгерер еді.
Ата - аналармен жұмысты ұйымдастырудың негізгі мақсаты:
* Ата - ананың өмірге деген көзқарасын өзгерту;
* Баланың бүгінгі жасаған қадамы ертеңгі тұлға қалыптасуына үлкен әсер ететінін атап
өту;
* Ата — аналармен жұмыс жасаған кезде бірізділік қағидасын басшылыққа алу;
Ал міндеттері:
* Бала өміріне қолдау жасау, келешекте өз жемісін береді.
* Қоғам тарапынан көрсетілген қолдау, ата - ананың өміріндегі тұрақтылық пен
болашаққа деген сенімін нығайтады.
Отбасы тәрбиесіндегі кездесетін сәтсіздіктер ата - аналардың пеадгогикалық
сауатсыздығынан және оларда тәрбие жұмысын жүргізуге қажетті тәржірибенің жоқтығынан
болады. Балаларды тәрбиелеудің дұрыс жолын табу үшін ата - аналарға көмектесу
тәрбиешілердің міндеті .
Ата - аналармен жүргізілетін жұмыс түрлерін қалай ұйымдастыруға болады?
Ол үшін біз ата - аналармен жақынырақ танысып, отбасының әлеуметтік жағдайын,
отбасы мүшелерінің бала тәрбиелеудегі ролін анықтау үшін, ата - аналардың ұсыныс -
пікірлерін, ойын бөлісу мақсатында сауалнамалар, анкеталық сұрақтар алуымызға болады.
Сонымен бірге жыл бойғы жүргізілетін жұмыс түрлерін ата - аналармен бірлесе отырып
жасаған тиімді. Себебі, ата - аналар заман талабына сай өзекті мәселелерді, отбасы тәрбиесіне
байланысты тақырыптарды өздері ұсына алады. Сонымен қатар ата - аналардың ұсыныс -
пікірлермен санаса отырып ата - аналарға арналған әңгімелер мен лекциялар,
консультациялар, сұрақ - жауап кештері, тәрбие жұмысын алмасу жөніндегі конференциялар,
209
ата - аналарды педагогикалық әдебиеттермен таныстыру әдіс - тәсілдері қарастырылады.
Отбасы мен балабақша арасындағы байланысты күшейтіп, бағытты жұмыс жүргізу,
ұйымдастырылатын мерекелік іс - шараларға, ата - аналар және топ жиналыстарына ата -
аналарды тартудың қажеттілігі:
* Балаларда іс - әрекетті таңдаудың үлкен мүмкіндігі болады;
* Балалар маңызды жетістіктерге жете алады;
* Балалар еліктеудің жаңа үлгісін алады;
* Ересектер тәрбиешінің жұмысымен жақын танысып, оны бағалай біледі;
* Ата – аналар және отбасы мүшелері өздерінің бала тәрбиелеуге, оқытуға қатысы бар
екендігін сезінеді,
Тәрбиешілер ата - аналарға ақыл - кеңес беріп, ұсынылатын тыңдау барысында
төмендегідей қарым - қатынас ережелерін есте сақтауы керек;
•Бір–біріне көңіл бөлу
• Тыңдау
• Сыйлау
• Көзбе – көз қарау
• Тиімді орынды таңдау
• Әзілді сезіну
• Ұрыс – керістен сақтану сияқты
Сонымен қатар ата - аналарға тәрбиеші сөзі әсерлі, отбасы қажеттіліктеріне байланысты
екендігін түсіндіріп толық тыңдату үшін;
• Сиқырлы сөздер айту;
• Баласының жетістігін айту
• Сенімді болу
• Көңіл - күйіне қарау
• Намысына тимеу
• Қарапайымдылық
• Пікірін сыйлау
Ата - аналармен жұмыс жүргізудің негізгі алғы шарттары
* Әрбір отбасының мықты жақтары болады, әр адам жақсы ата - ана болғысы келеді
* Барлық отбасы көмекті қажет етеді, көмек түрі отбасының нақты қажеттіліктеріне
байланысты болады;
* Ата – анамен жұмысты ұйымдастыру барысында ата - ананы, яғни отбасын тәуелді ету
емес, оның қиыншылықтарды жеңу мүмкіндігін нығайтуды көздеу;
* Баланың дамуы туралы ақпарат ата - аналарға бала тәрбиелеуде өз ролін жүзеге асыруға
ықпал етеді;
* Әрбір отбасы көрсетілген көмектің тиімділігіне көзі жеткенде ғана, қоғамдық
жұмыстарға белсене араласады;
* Тәрбиеші мен баланың оқуға деген қызығушылығын арттыру жолдарын түсіндіреді;
* Ата - анамен баланың ортақ қарым - қатынастары жөнінде кеңес беру;
Ата – аналар клубы
« Балабақшадағы, отбасындағы топтағы кездесетін қайшылықты жағдайларды шешуге
арналады»
Тақырыптық кеңес
« ата – аналарды психологиялық педагогикалық білім және тәжірибе жаңалықтарымен
таныстыру, кеңес беру, ой қозғау, ой қорыту »
Педагогикалық семинар
« Отбасылық тәрбиенің әдіс - тәсілдеріне арналады. Семинарға тәрбиешілер де, ата –
аналар да жан жақты дайындықпен қатысуы қажет»
Шығармашылық кештер
« Балабақшаішілік және топішілік болып, озық қабілетті, танымал ата - аналарды үлгі
тұту, насихаттау мақсатында ұйымдастырылады»
