Country report цифрлық медиалар картасы


 5 « А Ш Ы Қ   Қ О Ғ А М »   Қ О Р Ы Н Ы Ң   Е С Е П Т Е М Е С І           2 0 1 3



жүктеу 169,95 Kb.
Pdf просмотр
бет43/54
Дата13.02.2018
өлшемі169,95 Kb.
#9467
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   54

9 5
« А Ш Ы Қ   Қ О Ғ А М »   Қ О Р Ы Н Ы Ң   Е С Е П Т Е М Е С І           2 0 1 3
бойынша  жұмыс  істей  бастағанын,  бірақ  экономикалық  дағдарыс  ол  үдерістің  жолын  бастала 
салғанда-ақ кескенін атап көрсетті. Нəтижесінде, көптеген басылымдар банкроттыққа ұшырады, 
ал қалғандары өздерінің  бəсекеге қабілеттілігі мен тəуелсіздіктеріне залал келтіре отырып, жан 
сақтауды үйренді.
Біріншіден, маркетинг пен жарнама бөлімдері көп қысқартылды. Бүгінгі күні жарнамадан түсетін 
табыстар БАҚ-тардың жалпы бюджетінің 15 проценттен 40 процентке дейінгі көлемін құрайды.
233
 
2009  жылы 60 республикалық  жəне  аймақтық  басылымның  бас  редакторларының  пікірлеріне 
жасалған  шолу  БАҚ  иелерінің  маркетинг  бөлімдері  қызметкерлерінің 50 процентке  жуығын, 
ал  жарнама  бөлімдерінің  қызметкерлерін 70 процентке  дейін  қысқартқандарын  мəлімдеді.
234
 
Бұл қысқартулар бизнес-үлгілердегі өзгерістерді дəлелдейді. Жарнамадан түсетін табыс азайып 
кеткендіктен,  БАҚ-тар  қаржыландырудың  басқадай,  орнықтырақ  көздеріне – мемлекеттік 
тапсырыстарға  немесе  ірі  мемлекеттік  жəне  жеке  ірі  компанияларға,  сондай-ақ  БАҚ-тардың 
аттары аталмайтын  жасырын иеленушілеріне жүгіне бастады. 
Ақысы  төленген  материалдарға  тəуелді  болудың  артуы – қазақстандық  БАҚ-тардың  бизнес-
үлгілеріндегі екінші бір елеулі өзгеріс. Көбінесе жарнама материалдарының үлкен бөлігі БАҚ-
тарға  орналастырылғанда  жарнама  ретінде  көрсетілмейді.  Қарауылова  ханым    БАҚ-тардың 
жарнамаларды  орналастырған  кезде  демеушілік  материалдар  мен  басқа  контент  арасындағы 
айырмашылықты ескермейтініне алаңдаушылық танытады:
«Ақысы төленген, ерекше ескерту белгілері жоқ жарияланымдар тəжірибесі БАҚ-тардың 
негізгі активіне, яғни олардың беделіне нұқсан келтіреді. Əрі бұл ақпарат тұтынушыларды 
жаңылыстырады. Мемлекеттік тапсырыстар негізінде орналастырылған материалдар 
редакциялық  материалдар  ретінде  емес,  арнаулы  таңба-белгілерімен  жариялануға 
тиіс».
235
6.4.  Қорытынды
Соңғы жылдары орын алған өзгерістердің екі маңызды бағыты – үлкен активтердің саяси шағын 
топпен біріккен азғантай иеленушілердің қолдарында шоғырлануы жəне БАҚ-тардың мемлекеттік 
тапсырыстарға  тəуелділігінің  артуы  болып  отыр.  БАҚ-тарға    меншік  құқықтарының  сақталып 
отырған  ашық  айқынсыздығымен  бірге,  бұл  еркін  нарықтың  қаржы  дағдарысына  дейін  əбден  
айқын көрінген дамуын тежеді.
Бүгінгі күні медиа-нарықта үкімет немесе билікке жақын топтар басымдық алып отыр. Көпшілік 
БАҚ-тар  қаржыландыруды мемлекеттік тапсырыс түрінде алады. Мемлекеттік тапсырыс алудың 
233  Қазақстан Баспасөз клубының президенті Ə-Қарауыловамен сұхбат, Алматы қ., 2011 жылғы қаңтардың 21-і. 
234  Қазақстанның  медиа  нарығын  дамытудың  «Медиа  құрылтай-2009»  деп  аталатын 2-конференциясының  материалдары, 2009 
жылғы қарашаның 25-і, Алматы қ., 2010, 9-бет.
235  Қазақстан Баспасөз клубының президенті Ə-Қарауыловамен сұхбат, Алматы қ., 2011 жылғы қаңтардың 21-і.


Ц И Ф Р Л Ы Қ   М Е Д И А Л А Р   К А Р Т А С Ы         Қ А З А Қ С Т А Н
9 6
шарты – ол  мемлекеттік  саясатты  қолдау  болып  саналады,  ал  бұл  журналистердің  зерттеулер 
жүргізуге жəне «өткір» тақырыптарды көтеруге деген кəсіби  ынтасын жояды. Қоғамдық ұйымдар 
мемлекеттік  тапсырысты  бірауыздан  бұқаралық  ақпарат  құралдарындағы  тəуелсіздікті  жəне 
плюрализмді құртушы деп санайды.
Зерттеу  жүргізілген  кезеңде  Қазақстанның  медиа-нарығында    сапалы  жаңалықтар  контенті 
өндірісін ынталандыратын жаңа бизнес-үлгілер пайда бола қойған жоқ.
БАҚ-тарды интернетке көшіру – БАҚ-тар мен олардың меншік иелерінің арасындағы өзара қарым-
қатынастар өзгешелігінің айтарлықтай өзгерістеріне келтірмеді. Дəстүрлі БАҚ-пен салыстырғанда, 
онлайн-БАҚ меншігінің құрылымы реттеуге аз ұшырағанмен, ашық емес. Жаңалықтарға арналған 
интернет-ресурстар да мемлекеттік тапсырыстар алушылар болып табылады.
 


9 7
« А Ш Ы Қ   Қ О Ғ А М »   Қ О Р Ы Н Ы Ң   Е С Е П Т Е М Е С І           2 0 1 3
7.  Саясат, заңнама жəне реттеу
7.1.  Мемлекеттік реттеу
7.1.1. Теле-радио хабарларын цифрлық форматта таратуға көшу
«Женева-2006» (GE06) келісіміне қол қойылғаннан кейін, цифрлық форматта  хабар таратуға көшу 
үдерісі Қазақстанда оншалықты қарқынды жүре қоймады.
236
 2010 жылдың жазына дейін цифрға 
көшудің тəртібін белгілейтін екі бағдарламалық  құжат қана: «Қазақстан Республикасының ақпарат 
кеңістігінің бəсекеге қабілеттілігін дамытудың 2006-2009 жылдарға арналған тұжырымдамасы»
237
 
жəне  «Қазақстан  Республикасының 2020 жылға  дейінгі  даму  стратегиясы»  қолданыста  болды. 
Олар эфирлік жерүсті цифрлық хабар таратуға көшуді 2015 жылға дейін аяқтауды көздейді.
238
 
2011 жылы үкімет «Қазақстан Республикасының Байланыс жəне ақпарат министрлігінің 2011-2015 
жылдарға арналған стратегиялық жоспарын» бекітті: онда ел аумағының 95 процентін қамтитын 
цифрлық  форматта  жерүсті  теле-радио  хабарларын  таратуға  көшу  жоспары  белгіленген.
239
  Бұл 
құжат цифрлауға көшу үшін жауапкершілік екі реттеуші орган: Мəдениет жəне ақпарат министрлігі 
мен  Көлік  жəне  коммуникациялар  министрлігіне  жүктелген 2012 жылдың  қаңтарында  күшін 
жойды. Ол министрліктердің əрқайсысы кейіннен өз стратегияларының тізбесін əзірледі.
Цифрлық теле-радио хабарларын таратуға көшу үдерісінің басты негіздемелік құжаты болып 2012 
жылы  қабылданған  «Теле-радио  хабарларын  тарату  туралы»  ҚР  Заңы  саналады.
240
  Азаматтық 
236 PTForum, 
«2006 
жылғы Женева келісіміне (GE06) шолу», Осло қ., 2006 жылғы қазанның 16-сы, http://www.nettvett.no/ikbViewer/
Content/Jan-Doeven-CEPT.pdf/?documentID=50378 (қолжетімді күн: 2013 жылғы қаңтардың 15-і).
237  Қазақстан Республикасы Президентінің «Қазақстан Республикасының ақпарат кеңістігінің бəсекеге қабілеттілігін дамытудың 
2006-2009 жылдарға арналған тұжырымдамасы туралы» 2006 жылғы тамыздың 18-індегі № 163-Жарлығы, http://www.zacon.kz/
kazakhstan/141566-ukaz-prezidenta-respubliki-kazakhstan.html (қолжетімді күн: 2013 жылғы қаңтардың 8-і).
238  Қазақстан  Республикасы  Президентінің    «Қазақстан  Республикасының 2020 жылға  дейінгі  даму  стратегиясы»  туралы 2010 
жылғы ақпанның 1-індегі № 922-Жарлығы, http://www.zacon.kz// 162098-strategicheskijj-plan-razvitija.html (қолжетімді күн: 2013 
жылғы қаңтардың 8-і).
239  Қазақстан  Республикасы  Үкіметінің  «Қазақстан  Республикасы  Байланыс  жəне  ақпарат  министрлігінің 2011-2015 жылдарға 
арналған  стратегиялық  жоспары  туралы» 2011 жылғы  қаңтардың 29-ындағы  № 43-қаулысы. http://www.kazpravda.kz/_pdf/
feb11/120211 decision.pdf (қолжетімді күн: 2013 жылғы қаңтардың 8-і).
240  Қазақстан Республикасының 2012 жылға қаңтардың 18-індегі № 545-IV  «Теле-радио хабарларын тарату туралы» Заңы,  http://
online.zakon.kz/Document/?doc_id=31114820 (қолжетімді күн: 2013 жылғы қаңтардың 8-і).


жүктеу 169,95 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   54




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау