Цитология және гистология” ПӘнінің ОҚУ Әдістемелік кешені (ПОӘК) ПӘннің студентке арналған жұмыс оқу бағдарламасы

ШӘКӘРІМ атындағы СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

050607 – “Биология” мамандығына арналған

“Цитология және гистология”

ПӘНІНІҢ ОҚУ - ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ (ПОӘК)

Семей, 2008

Алғы сөз

1. ӘЗІРЛЕГЕН

Құрастырушы Тоқаев Зейнолла Қалымбекұлы ........................ «....»........................ 2008 ж., в.ғ.д., профессор, “Биология” кафедрасының профессоры, Қазақстан Ұлттық жаратылыстану ғылымдары академиясының академигі, ҚР білім беру ісінің құрметті қызметкері.

1. 
   ТАЛҚЫЛАҒАН
   

2.1. “Биология” кафедрасының мәжілісінде.

«....» ....................... 2008 ж. Хаттама № ....
Кафедра меңгерушісі ................................. Р.А. Арынова.

2.2.Аграрлық факультеттің оқу - әдістемелік кеңесі мәжілісінде.

«....» ....................... 2008 ж. Хаттама № ....
Төрайымы ......................................... Г.И. Джаманова.

2. 
   БЕКІТІЛДІ
   

«....» ....................... 2008 ж. Хаттама № ....

бірінші проректор ..................................... А.А. Молдажанова.

БІРІНШІ РЕТ ЕҢГІЗІЛГЕН

1. 
   Жалпы ереже
   

Оқытушының ФАӘА – Тоқаев Зейнолла Қалымбекұлы, в.ғ.к., профессор, жаратылыстану ғылымдары

Академиясының толық мүшесі (академик).

Кафедрасы – Биология.

1 кесте

1. 
   Пән мазмұнының қысқаша сипаттамасы.
   

Пән биологияның білім жүйесінде басқа пәндермен (зоология, анатомия, биохимия, физиология, генетика және басқа) бірге маңызды орын алады да, биология ілімі мен іс –тәжірибесі (практикасы) түзілетін негізі болып келеді. Ол кәсіптендіру пәндермен де (молекулалық биология, адам биологиясы және басқа) тығыз байланысты.

Биология бакалавры жұмысында микроскоппен жұмыс істеу, қарапайым препараттарды жасау, жасушаның электронограммасын және микрофотосын ажырату, плазмалемманың туындылары мен негізгі тұрақты қосындыларды (органоидтарды) ұқсаттыруға, гистологиялық препараттарды оқуға, жануарлардағы негізгі ұлпалар жүйесінің түрлерін (типтерін) ұқсастандыруды (идентификациялау) білуі керек.

Ол организмдегi жасуша, ұлпалар биологиясы туралы бiлiмдi тереңдетiп, олардың қызметiне нәтижелi, көздеулi ықпал жасау мүмкiндiгiн туғызып, биология ғылымының негізгі салаларында қызмет етуге мүмкiндiк бередi.

2. 
   Пәннің мақсаты биология ғылымы мен практикасына өте қажет және маңызды организм жасушаларының, ұлпаларының, ағзаларының қазіргі деңгейдегі морфологиясын студенттерге баяндау, оны оларға меңгерту. Сөйтіп студенттердің ары қарай жоғары білім алуын жалғастыруға, творчестволық мүмкіндіктерін, белсенділігін және жаңашылдығын дамытуға жағдайлар жасау.
   

• 
  жануарлар организміндегі ұлпалар, ағзалар және ағзалар жүйесінің құрамында болатын жасушалардың, жасушасыз құрылымдардың микро,- субмикроскоптық құрылысын, тіршілік әрекетін; организмдегі ұлпалар дамуын, олардың құрылысын, қызметін, орналасқан жерін және қалпына келуін; ағзалардың микроскопиялық құрылысын білуі;
  
• 
  тұрақты және уақытша гистологиялық препараттарды, микроскоптың окулярлық көрсеткішін әзірлеу техникасының негізімен және онымен зерделеу әдістерін; биология бакалаврының практикалық еңбегінде организм, ағзалар, ұлпалар, жасушалар және субжасушалық элементерді күрделі, кешенді зерттеу әдістерін қолдануды және пайдалануды білуді;
  
• 
  түрлі микроскоптар мен микротомдарды пайдалануды, бір нәрсені жарық оптикалық техника арқылы көрсетуді, лейкоциттерді санауды және лейкоцитарлық формуланы құруды, гистологиялық препараттардың бейнесін салуды және пәннен алған білімді басқа пәндерді оқығанда қолдануды істей білуі;
  
• 
  ғылыми әдебиеттермен жұмыс істеу, қысқаша жазбаны (конспект) жазу, зерттеу журналын, библиографиялық істі жүргізу және организм ұлпаларының шығу тегін, орналасқан жерін, құрылысын, қызметін, жіктелуін, әрі қазіргі зерттеу әдістерінің (электронды, люминесцентті, кезеңді-қарсыластық микроскопия, сандық гистохимия, т.б.) қысқаша жазбасын жазу дағдысы бар болуы;
  
• 
  микроскоппен жұмыс істеу, гистологиялық препараттарды дайындап, оны “оқуды” және микро-, электрондыфотобейнелерді айқындай білу, ғылыми тәжірибе сызбасын құрып, оны өткізу және талдау дағдысына ие болуы.
  

Пәнді зерделеудің басты негізі орта мектептің оқу бағдарламасына сай өткен: зоология, ботаника, анатомия, адам физиологиясы мен гигиенасы, жалпы биология, физика, химия; олар келешекте жоғары кәсіптік білім бағдарламасындағы базалық пәндерді – жеке даму биологиясы, биохимия, биофизика негіздері, өсімдіктер физиологиясы, генетика, адам және жануарлар физиологиясы, микробиология және вирусологияларды оқығанда өте қажет болады.

6. 
   Курс деректемелері (постреквизиті, оқып білуде міндетті курс болатын пәндердің атауы, жұмыс оқу жоспарынан):
   

Пәннің әдістемелік ұсыныстарын толық меңгеру үшін, З.Қ. Тоқаевтың жарық көрген еңбектерін (2001 ж. Семейде “Гистология, эмбриология, цитология практикумын”, 2002 ж. “Гистология зертханалық сабақтарының оқулық-әдістемелік құралын”, 2006 ж. Алматы “Інжу-Маржан” полиграфия фирмасында басылған “Жануарлар морфологиясы латын ветеринариялық терминологиясымен” оқулығын) кітапханадан алып, күнделікті сабақта қажетті құрал ретінде пайдаланған жөн.

Пән емтиханын бағалау үшін модуль, межелік бақылау (60%),қорытынды бағалау, емтихан - (40%), барлығы 100% құратын үлгерімнің ең үлкен қосындысы алынады.

3 кесте

7.6. 3 кестедегі жұмыстарды бағалаудың шкаласы мен критерийі.

Сабақтар түріне орай бөлінген сағаттар

5 кесте

6 кесте

8.5. «Цитология және гистология» пәнінің оқу процесінің күнтізбе кестесі

8 кесте.

8.6. Студенттің рейтингін есептеп шығару

Бірінші рейтинг: Р₁= Σ₁ Иванов/ Σ₁ өте оңды студент ● 100% = 55/125 ● 100% = 44%

Екінші (қортынды) рейтингті есептегенде Σ₁ қортындыға студенттің екінші кезеңдегі барлық орындаған жұмыстары баллын қосу керек. Одан басқа, бұл баллдарға студент Ивановтың бұрын орындалмаған АБЖ-ның 30 баллы қосылған. Сонда, Ивановтың екінші рейтингі мынаған тең болады: Р₂ = Σ₂ Иванов/ Σ₂ өте оңды студент ● 100% = 205/255 ● 100% = 80%.

Егерде студент ауруына байланысты немесе басқа себептермен (оны растайтын құжаттары болса) сабақ босатып, шектік бақылауды тапсыра алмаса, онда оған шектік бақылауды жеке өтуіне құқығы болады. Онда факультет деканы студентке емтихан басталғанға дейін, мезгілін көрсетіп, студентке жеке рейтинг тізімін (ведомость) береді.

Пәннің қортынды бақылауына дайындалу үшін ПОӘК әр тақырып соңында көрсетілген өзін-өзі бақылауына арналған сұрақтарды қайталау қажет.

Студент пәннің қорытынды бақылауына семестрдегі рейтинг баллдарының жиыны 50% тең немесе одан артық болса ғана жіберіледі. Пәннің қорытынды бағасын мына анықтаулар көрсетеді (10 кесте).

10 кесте.