Студенттердің өзіндік жұмыстары бойынша сабақтар жоспары

1. 
   Шаруашылық есепке анықтама беріңіз.
   
2. 
   Статистикалық есеп дегеніміз не?
   
3. 
   Оперативті-техникалық есеп дегеніміз не?
   
4. 
   Салықтық есеп дегеніміз не?
   
5. 
   Бухгалтерлік есепке анықтама беріңіз.
   
6. 
   Шаруашылық есептің әртүрлі түрлерінің арасында қандай байланыс бар?
   
7. 
   Есепте қандай өлшегіштер қолданылады?
   
8. 
   Қаржылық есепке анықтама беріңіз.
   
9. 
   Басқарушылық есепке анықтама беріңіз.
   
10. 
    Бухалтерлік есепті кім жүргізу керек?
    
11. 
    Неліктен бухгалтерлік есеп басқарудың негізгі қызметтеріне жатады?
    
12. 
    Бухгалтерлік есептің қызметтері қандай?
    
13. 
    Бухгалтерлік есептің мақсаты қандай?
    
14. 
    Бухгалтерлік есептің міндеттері қандай?
    
15. 
    Бухгалтерлік есептің бақылаулық қызметіне негіздеме беріңіз.
    
16. 
    Бухгалтерлік есептің бақылаулық қызметін жүзеге асыру үшін қандай алғышарттар қажет?
    
17. 
    Бухгалтерлік есептің бақылаулық қызметі мен кәсіпорын әрекетін аудиторлық тексеру қалай байланысады?
    
18. 
    Нарық жағдайында есептің ақпараттық қызметіне қандай талаптар қойылады?
    
19. 
    Бухгалтерлік есептің талдамалық қызметіне негіздеме беріңіз.
    
20. 
    Бухгалтерлік есептің талдамалық қызметінің күшеюіне не көмектеседі?
    
21. 
    Қандай басқарушылық шешімдер үшін бухгалтерлік ақпарат қолданылады?
    
22. 
    Бухгалтерлік есептің нормативтік-заңдық базасы немен көрсетілген?
    
23. 
    Бухгалтерлік есеп стандарттары дегеніміз не?
    
24. 
    Бухгалтерлік есеп пәніне анықтама беріңіз.
    

1. 
   ҚЕБХС және ҰС сипаттама беріңіз.
   
2. 
   Бухгалтерлік есептің концептуалды негіздерін сипаттаңыз.
   
3. 
   Бухгалтерлік есеп қағидаларын атаңыз.
   
4. 
   Есептеу қағидасының мәні неде?
   
5. 
   Үзіліссіздік қағидасының мәні неде?
   
6. 
   Бухгалтерлік есептің негізгі сапалық сипаттамаларын атаңыз.
   
7. 
   Бухгалтерлік есеп объектісіне не жатады?
   
8. 
   Бухгалтерлік есеп шоттарының типтік жоспары дегеніміз не?
   
9. 
   Субъектінің есептік саясаты дегеніміз не?
   

Есеп беру кезеңінің басына келесі мәліметтері негізінде құралдарды түрлері мен олардың қалыптасу көздері бойынша топтастырыңыз.

Есеп беру кезеңінің басына мәліметтер:

Фирмада есеп беру кезеңінде келесідей шаруашылық операциялар жүргізілді:

Әрбір шаруашылық операция бойынша:

• 
  берілген шаруашылық операцияның әсерінен қандай баланстық баптар өзгеретінін;
  
• 
  операцияның әсерінен баланстық баптар қалай өзгеретінін;
  
• 
  операцияның нәтижесінен баланс валютасы қалай өзгеретінін анықтау керек.
  

Келесідей оқиғалар болып, келесідей операциялар жасалды:

1. 
   В компаниясының иесі оны ұйымдастыруда 2007 жылы 1 қазанда 3 000 000 теңге салды.
   
2. 
   Компания 100 000 теңге қарыз алды.
   
3. 
   Компания қолма-қол ақшаға станокты 150 000 теңгеге, жиһазды - 100 000 теңгеге сатып алды.
   

Жаңа кәсіпорында келесідей операциялар жүзеге асырылды:

1. 
   Иемденуші 5 000 теңге инвестиция салды.
   
2. 
   3 000 теңгеге қолма-қол ақшаға материалдар алынды.
   
3. 
   Қызметтер көрсеткені үшін 2 400 теңге алды.
   
4. 
   Жұмыскерге 1 800 теңге еңбек ақы төленді.
   
5. 
   Банктен 4 000 теңге қарыз алды.
   

Активтер Міндеттемелер Капитал

а. 4 800 2 200 2 600

b. 9 600 2 200 7400

c. 9 600 4 000 5 600

d. 4 800 3 200 1600

e. 7 600 2 200 5 400

Ұсынылатын әдебиеттер: 4,8,9,10.
№4 тақырып. Шоттар жүйесі және екі жақты жазу

Әдістемелік нұсқаулар: төмендегі есептерді шығару үшін ең алдымен бухгалтерлік шоттардың құрылысын және екі жақты жазу қағидасын білу керек.

Есеп 1

Шаруашылық операциялар бойынша бухгалтерлік проводкалар құрып, тіркеу журналына жазыңыз.

Берілген бухгалтерлік жазулардың мәліметтері бойынша шаруашылық операциялардың мазмұнын құрыңыз.

1. 
   01.09.200__ж. шоттарындағы қалдықтар бойынша ақпараттың негізінде бухгалтерлік есептің шоттарын ашу.
   
2. 
   Шаруашылық операциялар бойынша проводкалар құрып, тіркеу журналына жазу.
   
3. 
   Екі жақты жазу принципін пайдалана отырып, операцияны корреспонденцияланатын шоттар бойынша үлестіру.
   
4. 
   Шоттарды жабу: айналымдарды және ай соңына қалдықты есептеу.
   
5. 
   Алынған соңғы қалдықтарды келесі айдың басына баланста көрсету.
   

1. 
   Тапсырманы орындауда шоттарды келесі мысалдың кескінінде ашу:
   

2. 
   Шаруашылық операцияларды келесі нысандағы тіркеу журналына жазыңыз:
   

   Шаруашылық опера-цияның мазмұны	Сомасы	Шоттардың корреспонденциясы
   		Дебет	Кредит

3. 
   Шығарылған өнімнің өзіндік құны келесі формуламен анықталады:
   

мұндағы ДӨөқ – дайын өнімнің өзіндік құны;

АӨб – есеп беру кезеңінің басына аяқталмаған өндіріс;

Ш – есеп беру кезеңінің шығындары;

АӨс – есеп беру кезеңінің соңына аяқталмаған өндіріс.

Бастапқы мәліметтер:

1. 
   01.09.200__ж. шоттар бойынша қалдықтар, теңге:
   

Шикізаттар мен материалдар.........................................342 000

Аяқталмаған өндіріс.......................................................120 000

Кассадағы ақшалар................................................................400

Басқа да кредиторларға қарыз...........................................8 000

Отын...................................................................................80 000

Бюджетке басқа да салықтар, жинаулар және міндетті

төлемдер...............................................................................6 000

Еңбек ақы бойынша қызметкерлермен есеп

айырысулар........................................................................42 000

Төленуге тиіс шоттар........................................................39 400

Ағымдағы, банктік шоттардағы ақшалар...154 000

Басқа да дебиторлық қарыз...............................................15 564

Салымдар мен жарналар...............................................1 920 000

Жұмыскерлер мен басқа да тұлғалардың қарызы............... 236

Дайын өнім........................................................................110 000

1. 
   Берілген бухгалтерлік жазулар бойынша шаруашылық операциялардың мазмұнын құрыңыз.
   
2. 
   Құрастырылған шаруашылық операцияларды тіркеу журналына жазыңыз.
   

Фирмада келесідей шоттар қолданылады:

1. 
   Жабдық
   
2. 
   Атқарылмаған жал төлемі
   
3. 
   Материалдардың қорлары
   
4. 
   Иегердің капиталы
   
5. 
   Төленуге тиіс шоттар
   
6. 
   Алынған капитал
   
7. 
   Жер
   

Активтер Міндеттемелер Капитал

1. 
   1,3,7 2,5 4,6
   
2. 
   1,3,7 2,5,6 4
   
3. 
   1,3,7 5,6 2,4
   
4. 
   1,7 3,5,6 2,4
   

Бастапқы мәліметтер: 2005 жылдың қазанында 13 500 теңге сомасына материалдар жабдықтаушыдан келіп түсіп, қоймаға кіріске алынды. Бухгалтерияда берілген операцияға проводка жасалды:

Дебет «Отын» 13 500

Кредит «Төленуге тиісті шоттар» 13 500

Қате ай соңында анықталды.

Талап етіледі:

1. 
   Қате қандай тәсілмен түзетілетінін анықтау;
   
2. 
   Түзету енгізу және бухгалтерлік есепте көрсету.
   

Бухгалтерияда келіп түскен басқа да негізгі құралдарға 125 шот бойынша 125 800 теңгеге келесі проводка берілген:

Дебет «Материалдар» 125 800

Кредит «Төленуге тиісті шоттар» 125 800

Бастапқы мәліметтер: 2005 жылы қараша айында зауыт кассасына есеп айырысу шотынан 150 000 теңге сомасында еңбек ақы төлеу үшін ақша қаражаттары келіп түсті. Бухгалтерияда келесі бухгалтерлік проводка жасалды:

Дебет «Кассадағы ұлттық валютада ақшалар» 15 000

Кредит «Ағымдағы, банктік шоттардағы ұлттық

валютада ақшалар» 15000

Талап етіледі:

1. 
   Қате қандай тәсілмен түзетілетінін анықтау;
   
2. 
   Түзету енгізу және бухгалтерлік есепте көрсету.
   

«Салтанат» тігін фабрикасының синтетикалық және аналитикалық есебінің шоттары бойынша 2005 жылдың 12 қаңтарына қалдықтары, мың теңгеде:

«Шикізат пен материалдар» 127 000

оның ішінде:

- жүн мата 42 000

- шыт мата 35 000

- жібек мата 50 000

«Ағымдағы, банктік шоттардағы ұлттық

валютада ақшалар» 74 000

«Негізгі өндіріс» 1 034

«Банк қарыздары» 90 000

«Төленуге тиісті шоттар» 112 034

1. 
   Қоймаға жабдықтаушыдан келіп түскен жүн матасына шот төлемге қабылданды – 25200.
   
2. 
   Қарыз бойынша қарызды азайтуға ағымдағы, банктік шотынан аударылды – 5000
   
3. 
   Қоймаға келіп түскен және қабылданған жібек матасы үшін жабдықтаушы шоты акцептіленді – 40625
   
4. 
   Жібек матасы үшін жабдықтаушының қарызын өтеуге ағымдағы, банктік шотынан аударылды - 25200
   
5. 
   Қоймаға келіп түскен және қабылданған шыт матасы үшін жабдықтаушы шоты төлемге қабылданды – 40435
   
6. 
   Киім тігу үшін материалдар қоймадан жіберілді:
   

- шыт мата 12000

- жібек мата 30000

Барлығы: 66000

Жоғарыда келтірілген мәліметтер негізінде келесілерді орындау керек:

1. 
   Т-шоттарды ашып, онда кезең басындағы қалдықтарды толтыру.
   
2. 
   Шаруашылық операциялар бойынша шоттар корреспонденциясын құру және шаруашылық операцияларды шоттарда көрсету.
   
3. 
   Айналымды есептеу, қалдық шығару және айналым ведомосін құру.
   

Төменде берілген шаруашылық операциялар бойынша шоттар корреспонденциясын құрыңыз.

ФИФО әдісі бойынша ай соңына материалдар қалдығының сомасын анықтаңыз.

ЖШС «Zet» 2003 жылдың ақпан айына материалдардың қозғалысы жөнінде келесідей мәліметтері берілген:

Ақпан айында материалдарды өткізуі бойынша мәліметтер:

3 есептің мәліметтері бойынша ФИФО, орташа салмақтандырылыған құн әдістері бойынша материалдарды бағалаңыз.

Фирма құрал-жабдық сатып алды, оның бастапқы құны 30 000 теңге, жиырма жылдық қызмет ету мерзімінің соңына болжамды жою құны – 3 000 теңге. Бұл мәліметтерден шыға отырып, бірқалыпты әдіспен амортизацияның жылдық сомасын анықтау керек.

Сатып алынған ғимараттың бастапқы құны – 90 000 теңге, жою құны – 10 000 теңге, пайдалы қызмет ету мерзімі – 40 жыл. 15 жылдан кейін шаруашылық әрекет түрінің өзгеруіне байланысты пайдалы қызмет ету мерзімі мен жою құны қайта қарастырылды – қалған қызмет ету мерзімі 10 жыл (яғни барлығы - 25 жыл), ал жою құны – 12 000 тг деп анықталды. Нақтыланған мәліметтерден шыға отырып, қалған 10 жылға бірқалыпты есептен шығару әдісін қолдана отырып жылдық амортизациялық аударымдардың сомасын анықтау керек.

Көшірме қондырғысы техникалық паспортқа сәйкес 500 000 көшірме баса алады немесе 10 000 сағат ішінде жұмыс атқара алады. Қондырғының бастапқы құны 120 000 теңге, жою құны – 1 000 теңге. Есеп беру жылында көшірме қондырғы арқылы 110 000 көшірме жасалды, ал қондырғының жұмыс уақыты осы кезеңге 1 850 сағатты құрады.

Осы мәліметтерден шыға отырып, өндірістік әдіспен амортизация нормасын анықтау.
Есеп 4

Дизельдік қондырғының бастапқы құны – 10 000 теңге, жою құны – 1 000 теңге, болжамды қызмет ету мерзімі – 5 жыл. Жылдық амортизациялық аударымдар сомасын құнды сандар қосындысы бойынша есептен шығару әдісімен (кумулятивтік әдіспен) анықтау керек.

№ 4 есеп мәліметтерін қолдана отырып, жылдық амортизациялық аударымдар сомасын қалдықты азайту әдісімен анықтау керек.

Компания медициналық препараттарды шығаруға құны 1 000 000 теңге, мерзімі 5 жылдық технология сатып алды. Технологиялық желі бірінші жылы 100 000 бірлік, екінші жылы -200 000 бірлік, үшінші жылы – 250 000, төртінші жылы – 250 000, бесінші жылы – 200 000 өнім шығарды. Өндірістік әдісті пайдалана отырып жыл сайынғы амортизациялық аударымды анықтаңыз.

Компания құрылыс лицензиясын 5 жыл мерзімге сатып алды, оның бастапқы құны – 600 000 теңге.

Түзу сызықты әдісті қолдана отырып, жылдық амортизациялық аударымдар сомасын анықтау керек.
Есеп 2

Компания «А» 20000 теңгеге компьютерлер бойынша оқулыққа авторлық құқық сатып алды. Оқулықты пайдаланудың әдеттегі мерзімі 4 жыл. Бірақ авторлық құқық тағы 50 жыл әрекет етеді. Авторлық құқықтың жылдық амортизациясын анықтаңыз.

Есеп 3

2-есептің мәліметтерін пайдалана отырып, авторлық құқықтың екінші күнтізбелік жылына амортизациясын төмендегі әдістермен есептеңіз:

- қалдықты азайту.

Есептің шешу жолын төмендеге кестеге толтырыңыз:

Төменде келтірілген шаруашылық операциялар бойынша шоттар корреспонденциясын құрыңыз.

Төменде келтірілген шаруашылық операциялар бойынша шоттар корреспонденциясын құрыңыз.

1. 
   Негізгі түсініктерді ашу; ҚЕБХС №32 «Қаржылық құралдар: ашылу және таныстыру» және ҚЕБХС №39 «Қаржылық құралдар: тану және бағалау» анықтайтын.
   
2. 
   Қаржылық активтердің 4 категориясының анықталуы
   
3. 
   Эффектілі пайыздық ставка әдісі
   
4. 
   Қаржылық құралдардың бастапқы және келесі бағалануы
   

Келесі операциялар бойынша проводкалар құру:

1. 
   2 қазанда 2007 жылы оның эмиссиялануынан кейін облигация сатып алынды. Оның номиналды бағасы 1000000 тг. Компания осы соманы және пайыз сомасын БҚ-ға оның эмиссия уақытында есептелген 50000 тг және 25000 тг комиссионды брокерге төледі. БҚ төлеу уақыты 1 қыркүйек 2008 жыл.
   
2. 
   30 наурызда 2008 жылы компания БҚ сатады және ол үшін 1300000 тг алды, және де осы уақытта 350000 сомасында пайыздар есептелді және олар сатып алушыдан алған сомаға қосылды.
   

Сальдолық қорытынды активтердің шығуынан пайда есебі шотында анықталуы керек.

АҚ «Рахаттың» меншікті капиталы жыл басына – 1 000 000 теңге құрады. Жыл бойында 3 000 000 теңге сомасына жаңа акциялар шығарылды. 500 000 теңге көлемінде дивидендтер төленді. Жыл соңына кәсіпорынның меншікті капиталы 5 000 000 теңгені құрады.

Төменде ағымдағы жылдың 20 қарашасына АҚ «Лина» мәліметтері келтірілген (мың теңге):

1. 
   Баланстық құны бойынша материалдық емес активтер 265
   
2. 
   Баланстық құны бойынша негізгі құралдар..............24 280
   
3. 
   Есептік күнге пайыздармен ұзақмерзімді несиелер.14 860
   
4. 
   Қысқамерзімді банк несиелері...................................16 427
   
5. 
   Жарғылық капитал......................................................18 500
   
6. 
   Тауарлық-материалдық қорлар....................................9 220
   
7. 
   Аяқталмаған өндіріс......................................................5 917
   
8. 
   Дайын өнім...................................................................10 418
   
9. 
   Кредиторлардың қарызы............................................13 219
   
10. 
    Ақша қаражаттары..........................................................513
    
11. 
    Зияндар.............................................................................850
    
12. 
    Дебиторлардың қарызы.............................................11 543
    

1. 
   Бухгалтерлік балансты құру
   
2. 
   Меншікті капитал шамасын анықтап, оның жеткіліктігі туралы қорытынды жасау.
   

Төменде келтірілген шаруашылық операциялар бойынша шоттар корреспонденциясын құрыңыз.

Тапсырма 1. Сұрақтарға жауап беріңіз:

1.Табыс дегеніміз не?

2. Табысқа қандай экономикалық пайдалар жатпайды?

3.Шығын дегеніміз не?

4.Кезең шығындарына не жатады?

5. Негізгі қызметтен табыс қалай анықталады?

6.Жиынтық табыс дегеніміз не және қалай анықталады.

7.Өткізілген өнім құнына не кіреді?

8. Салық салуға дейінгі әдеттегі қызметтен табыс (зиян) қалай анықталады?

9.Жиынтық жылдық табыс дегеніміз не?

10. Өткізуден түсім қандай жағдайда танылады?

Сұрақтарға жауаптар:

1. Жиынтық табыс пен кезең шығындарының айырмасы ретінде анықталады.

2. Жалпы және әкімшілік шығындар, өткізу бойынша шығындар, сыйақы төлеуге шығындар.

3. Бұл есеп беру кезеңінде активтердің шығуы немесе пайдалануы немесе міндеттемелердің пайда болуы түрінде экономикалық пайданың азаюы.

4. Дебиторлық қарызды талап ету, акционерлерге акциялар сату, әлі орындалмаған қызметтерге аванстық төлемдер.

5. Бұл әдеттегі қызмет барысында меншікті капиталдың өсуіне әкелетін (акционерлердің салымынан басқа) экономикалық пайданың жиынтық түсімі

6. Субъект меншік құықығымен байланысты барлық мәнді тәуекелдерді және сыйақыларды сатып алушыға береді; табыс сомасы шынайылылықтың жоғары дәрежесімен бағалануы мүмкін; субъект жүргізген операциядан экономикалық пайда алуды күтеді.

7.Бұл негізгі қызмет нәтижесінде өнімді (жұмыс, қызметтерді) өткізуден табыс және өткізілген өнімнің (жұмыс, қызметтің) өзіндік құны арасындағы айырма ретінде анықталатын өнімді (жұмыс, қызметтерді) өткізуден қаржылық нәтиже

8. Іс жүзінжегі шығындар. Экономикалық мазмұнына сәйкес топтастырылатын, өнімді (жұмыс, қызмет) өндірумен тікелей байланысты.

9. Негізгі және негізгі емес қызметтен табыстарды (зияндарды) қосу жолымен анықталады.

10.Күнтізбелік жыл ағымында заңды және жеке тұлғалардың әртүрлі көздерден табысы

Әдістемелік нұсқаулар: тапсырманы орындауда әр сұраққа сәйкес жауапты таңдау қажет.
№15 тақырып. Қаржылық есеп беруге сипаттама, маңызы және құрамы

Әдістемелік нұсқаулар: төмендегі есептерді шығару үшін ең алдымен бухгалтерлік шоттардың құрылысын және екі жақты жазу қағидасын білу керек.

Есеп 1

«Нұрсат» компаниясының 31 желтоқсан 2007 жылға түзетілмеген алдын ала балансы келесідей:

Ақшалай қаражаттар..........................................................21 600

Алынуға тиісті шоттар.......................................................12 500

Кеңсе тауарлары................................................................. 1 800

Алдын ала төленген сақтандыру...................................... 2 400

Кеңсе жабдығы...................................................................30 000

Жинақталған тозу................................................................6 000

Төлеуге тиісті шоттар..........................................................7 000

Атқарылмаған табыс............................................................4 600

Меншікті капитал...............................................................48 700

Капиталды қайтарып алу.....................................................4 000

Кеңес беру қызметтерін көрсетуден табыс.....................29 000

Еңбек ақы бойынша шығындар........................................15 000

Жал бойынша шығындар....................................................4 000

Барлығы...............................................................................95 300

1. 
   Желтоқсан ішінде әрекет ету мерзімі аяқталатын сақтандыру 400 тг тұрады.
   
2. 
   Кеңсе тауарларының қорлары желтоқсан соңына 750 тг. құрады.
   
3. 
   Тозу желтоқсан айына 1000 тг. құрады.
   
4. 
   Есептелген еңбек ақы желтоқсан соңына 1200 тг. құрады.
   
5. 
   Шот көрсетілмеген көрсетілген қызметтер үшін табыстар 3000 тг. құрады.
   
6. 
   Аванспен төленген атқарылған қызметтер үшін табыстар 1600 тг. құрады.
   

1. 
   Желтоқсанға қажетті түзететін проволкалар құру.
   
2. 
   31.12.07 ж. есептік кезеңнің соңына түзетілген алдын ала балансты жасау.