38
3.4.
Көрсетілетін қызметтерге қол жеткізу
Респонденттердің небәрі 1,4%-ы ғана электрқуаты және газбен қамту тәрізді қызмет
көрсетуге қол жеткізе алмай отыр
ғанын айтты
.
Респонденттердің 2,5%-ы
орталықтандырылған сумен қамтуға қол жеткізе алмай отырғанын, 6,3 %-ы көліктік
қызметтерге шектеулі түрде қол жеткізіп отырғанын , ал 11%-ы тұрғылықты орнының
маңында сауда орындарының жоқтығын атады.
Бала-бақшаларға қатысты сауалға 91 респондент бұл мәселе олар үшін өте маңызды деп
жауап берді. Оның 83,5%-ы олар үшін бала -бақшаға баланы орналастыру үлкен мәселе
екенін де атап өтті . Респонденттердің берген жапаутарының арасында мынадай
ақпараттар да кездесіп отырды: «Бала-бақша қымбат (айына 25 мың теңге) оған қоса 200
доллар пара беру керек. Жас отбасыларға көмек көрсетілмейді». «Үш балам бар, 2 үлкен
баламды бала-бақшаға орналастыру үшін 250 және 200 доллар төледім. Қызым 3 жаста,
өзіммен бірге жұмысқа ертіп барамын. Үлкен балам мектепке барған кезде қызымды бала-
бақшаға бере алам, ол үшін тағы 200 доллар керек». «Бала-бақшаға кезекте тұрмын, әр
балаға арнап 30 мың теңге ден төлеп қойдым, меңгеруші тізімге енгізіп қойды, орын
босаған кезде хабарласамын деп уәде етті». «2 баламды (4 және 2,5 жастағы) бала-бақшаға
орналастыру үшін 400 доллар қажет. Келістім, ақша жинап жатырмын».
14-
сурет. Көшіп-қонушылардың Алматы қ. көрсетілетін қызметтерге қол жеткізуі
Дереккөзі: жастар көші-қоны бойынша деректер қоры
Медициналық қызметтерге қол жеткізуі
Жауап бергендердің 43,7%-ы ауырған кезде дәрігерге көрінбегенін айтты . 56,3%-ы
медициналық көмекке жүгінген. Дәрігерге қаралған респонденттердің 50,5%-ы ақылы
клиникаларға қаралған, 28,6% - тұрғылықты орны бойынша емханаға, 24% - студенттік
емханаға, 5% - таныс дәрігерлеріне қаралған, және 1,6% - жедел жәрдем шақыртқан.
Медициналық қызметтерге қол жеткізу көшіп-қонушы жастардың жұмысының бары не
жоқтығына қалай қатысты болып отырғанын қарастырайық (4-кесте). Тұрғын үйге
қатысты жағдайдағыдай, жалданбалы жұмыскерлер мен студенттердің мүмкіндігі көбірек.
Олардың басқаларына қарағанда тұрғылықты жері бойынша емханалық қызметтерді жиі
алуға мүмкіндігі бар (63 жалданбалы жұмысшы және 83 студент), және бұл олардың
басқа көшіп-қонушыларға қарағанда меншікті тұрғын үй інің барымен байланысты.
Респонденттердің бұл тобы да ақылы медициналық көмекке көбірек жүгінеді: 158
жалданбалы жұмысшы және 69 студент. Жалданбалы жұмыскерлер мен студенттердің
арасында сонымен қатар таныс дәрігерлеріне қаралу практикасы көбірек тараған .
98,6%
1,4%
97,5%
2,5%
93,7%
6,3%
88,7%
11,3%
16,5%
83,5%
ия
жоқ
ия
жоқ
ия
жоқ
ия
жоқ
ия
жоқ
Э
нер
ги
я
(г
аз
,
там
ы
зд
ы
қ,
эл
ек
тр
оқ
у
ат
ы
)
Су
Көл
ік
Баз
ар
Бал
а-
ба
қш
а
39
Жалданбалы жұмыскерлер үшін медициналық қызметтер ге қол жеткізу, мысалы өз -өзін
жұмыспен қамтып отырғандар мен кәсіпкерлікпен айналысатындарға қарағанда тұрақты
табысының болуымен түсіндіруге болады.
Қазіргі уақытта студент мәртебесі жеткілікті табыстың немесе отбасындағы белгілі бір
құндылықтардың (білімге құштарлық, балаларына білім беру ге тырысу) болуын қажет
етеді, бұл көбінесе тұрғын үйдің болуы, медициналық қызметтер ге қол жеткізу сияқты
өзге де игіліктердің болуымен байланысты. Студенттер студенттің емханада олар
Алматыда тіркелмегеннің өзінде қарала алады, олардың ақылы медициналық мекемелерге
не тұрғылықты орны бойынша емханаға қаралуға мүмкіндігі жоқ . Жалданбалы
қызметкерлердің студенттік емханаға қаралуын көрсететін жауаптар кейбір студенттердің
жұмыс істейтіндігімен, ал кейбір жалданбалы қызметкерлердің сырттай оқитындығымен
түсіндіруге болады.
4-
кесте. Медициналық қызметтерге қол жеткізуі көшіп-қонушының жұмыспен
қамтылуына тәуелділігі
Медициналық қызметтерді пайдалану
тұрғылықты
орны
бойынша
емханада
студенттікемх
анада
ақылы
клиникада
таныс
дәрігеріне/ем
шісіне
қаралған
жедел
жәрдем
Өз-өзін жұмыспен
қамтып отырған
20
20
34
5
2
Жеке кәсіпкер
8
1
12
2
Бюджеттік
қызметкер
7
1
6
3
Жалданбалы
қызметкер
63
18
158
13
7
Ақы алмайтын үй
қызметкері
7
4
17
3
Жұмыссыз
7
9
20
Оқушы/студент
83
129
69
10
Декретте
3
3
Үй шаруасындағы
әйел
7
11
Жиыны
161
135
283
28
9
Дереккөзі: жастар көші-қоны бойынша деректер қоры
Респонденттер медициналық қызметтер оларды қанағаттандырмайтынын атап өтті. «Тегін
медицинаның сапасы өте төмен, ал ақылы медициналық қызметтер өте қымбат», - деп
атады көбінесе әйел респонденттер.
Медициналық көмек сұрамаған респонденттер (15-сур.) оны қажет етпегенін (47,4%), өз
бетінше емделумен айналыс
қанды жөн көре тінін (41,0%), тіркелген жері бойынша
дәрігерге көріну үшін ауырған кезде Алматыдан кетіп қалатынын (4,9%) атап өтті. Өзге
респонденттер мұның себебі ретінде тіркелу құжатының болмауын (4,1%), ақылы
емханаға қаралу үшін қаражаттың жетіспеушілігін (4,1%), сондай-ақ емханалардың
тұрғылықты жерінен алыс орналасуын (1,6%) атады.
