Білім мазмұнын жаңарту аясында (5-9 сыныптарда)

50 
 
- 
оқу бағдарламасына сәйкес оқыту нәтижелерін және білім алушылардың 
қысқа мерзімді мақсаттарға жетулерін талдау; 
- 
білім  алушының  дамуының  жеке  траекториясын  түзету  және  жеке 
прогресс мониторингі; 
- 
оқу  бағдарламасын  меңгерудегі  бар  кемшіліктерін  жоюға  білім 
алушыларды ынталандыру; 
- 
әртүрлі іс-әрекеттерді орындағаны үшін алған бағалардың маңыздылығын 
саралау; 
- 
оқу бағдарламасы тиімділігінің мониторингі; 
- 
оқу  материалын  игеру  және  оқу  процесін  ұйымдастыру  ерекшеліктерін 
анықтау  үшін  мұғалім,  білім  алушы  және  ата-аналар  арасындағы  кері 
байланысты қамтамасыз ету. 
Критериалды 
бағалаудың 
практикалық 
маңыздылығы 
келесі 
артықшылықтармен анықталады: 
- 
білім алушының жұмысы ғана бағаланады; 
- 
білім алушының жұмысы, оларға алдын-ала белгілі бағалау критерийлері 
бойынша тексеріледі; 
- 
білім  алушыға  өз  оқуының  жетістік  деңгейін  өзі  анықтауына  болатын 
баға шығарудың нақты алгоритмі белгілі және ата-аналарына өзі ақпарат бере 
алады; 
- 
білім алушыларға баға олар не оқып білді соған ғана қойылады, өйткені 
бағалау критерийлері оқу мақсаттарының нақты көрінісін көрсетеді.  
Төменде  «Математика»,  «Алгебра»,  «Геометрия»  оқу  пәнінің 
ерекшеліктерін ескере отырып бағалау критерийлері келтірілген.  
 
3.1-
кесте    –  Білім  алушылардың  оқу  жетістіктерін    бағалау  критерийлері 
(Математика, 5-сынып) 
 
1-
бөлім. Натурал сандар және нөл саны 
Тақырыбы 
Бағалау критерийлері 
Натурал сандар және нөл 
саны 
- 
жұп сандарды және тақ сандарды 
ажыратып таниды; 
- 
жұп және тақ сандарға мысалдар 
келтіре алады; 
- 
көптаңбалы сандарды жазуға, оқуға 
және құрастыруға тапсырмалар 
орындайды.  
 
Координаталық сәуле. 
Натурал сандарды 
салыстыру. Қос теңсіздік  
- 
координаталық сәуледегі бірлік кесінді 
деген не екенін біледі; 
- 
натурал сандарды координаталық 
сәуледе кескіндейді;  
- 
координаталық сәуледе нүктелердің 
координаталарын табады; 

51 
 
- 
қос теңсіздік деген нені білдіретінін 
түсінеді; 
- 
натурал сандарды түрлі жолдармен, 
соның ішінде координаталық сәуленің 
көмегімен салыстырады;   
- 
сандарды салыстырудың нәтижесін 
>, <, = белгілері арқылы жазады; 
- 
бірнеше натурал сандарды 
салыстыруды қос теңсіздік арқылы 
жазады; 
- 
натурал сандарды салыстыру мен 
реттеуді талап ететін жағдайды зерттейді. 
 
Арифметикалық 
амалдардың қасиеттері. 
Натурал сандарға 
арифметикалық  амалдар 
қолдану 
-  
натурал сандармен орындалатын 
арифметикалық амалдардың қасиеттерін 
біледі; 
- 
амалдар саны төрттен артық болатын 
жақшамен және жақшасыз берілген 
санды өрнектердегі амалдардың 
орындалу ретін анықтай және  мәндерін 
таба біледі; 
-  
санды өрнектердің мәндерін табу үшін 
көбейту мен қосу амалдарының 
қасиеттерін қолданады. 
 
Санды және әріпті өрнектер, 
олардың мәндері . 
Өрнектерді ықшамдау  
-  
қосу және көбейту амалдарының 
қасиеттерін қолданып, әріпті өрнектерді 
түрлендіреді; 
-  
әріптердің берілген мәндері бойынша 
әріпті өрнектердің мәндерін табады. 
 
Теңдеу. Теңдеудің түбірі. 
Теңдеуді шешу 
 
-  
теңдеудің, теңдеу түбірінің 
анықтамаларын біледі; 
- 
есептеулер мен түрлендірулерді дұрыс 
орындайды; 
-  
теңдеулерді шеше біледі. 
 
Формула. Формула арқылы 
есептеу. Мәтін есептерді 
шығару. Натурал сандардан 
тұратын сандар тізбегі 
 
-  
амалдарды дұрыс таңдайды; 
- 
дұрыс есептейді; 
- 
тапсырманың шарты бойынша әріпті 
өрнектерді дұрыс құрайды; 
- 
формулаларды біледі және қолдана 
алады; 
- 
натурал сандар тізбегінің 

52 
 
заңдылықтарын  біледі және түсінеді; 
- 
натурал сандар тізбегінің жетіспейтін 
элементтерін таба алады; 
-  
натурал сандар тізбектерін дұрыс 
құрады. 
 
2-
бөлім. Натурал сандардың бөлінгіштігі 
Тақырыбы 
Бағалау критерийлері 
Натурал сандардың 
бөлгіштері мен еселіктері. 
 
- 
натурал санның бөлгіші мен еселігінің 
анықтамаларын біледі; 
- 
натурал санның бөлгіші мен еселігін 
дұрыс табады. 
 
Жай және құрама сандар. 
 
- 
жай және құрама санның 
анықтамаларын біледі; 
- 
құрама сандарды көбейткіштерге жіктей 
алады.  
 
Бөлінгіштіктің негізгі 
қасиеттері. 
 
- 
көбейтіндінің натурал санға 
бөлінгіштігі белгісіне талдау жасай 
алады; 
- 
қосындының және айырымның натурал 
санға бөлінгіштігіне талдау жасай алады.    
 
2, 3, 5, 9, 10 сандарына 
бөлінгіштік белгілері. 
 
- 
2, 5, 10 сандарына бөлінгіштік 
белгілерін дұрыс қолданады; 
- 
3 және 9 сандарына бөлінгіштік 
белгілерін дұрыс қолданады. 
 
Дәреже. 
 
- 
натурал сан дәрежесінің анықтамасын 
біледі; 
- 
дәрежеге дұрыс келтіреді;  
- 
натурал санның дәрежесін дұрыс 
жазады. 
 
Натурал сандарды жай 
көбейткіштерге жіктеу. 
 
- 
құрама сан деген не екенін және құрама 
сандардың жай бөлшектерге қалай 
жіктелетінін түсіндіре алады; 
- 
құрама сандарды жай бөлшектерге 
дұрыс жіктейді. 
 
Ең үлкен ортақ бөлгіш. 
Өзара жай сандар.  Ең кіші 
ортақ еселік. 
- 
ортақ бөлгіш, ең үлкен ортақ бөлгіш 
(ЕҮОБ), ортақ еселік, ең кіші ортақ еселік 
(ЕКОЕ) ұғымдарының анықтамаларын