Білім беру бағдарламасы мамандығы: Химиялық инжиниринг технологиясы

Астана 2012

«Инженерлік Химия» пәні инженерлік химияда техниканың даму деңгейі бойынша кіріспе курс болып табылады. Практика жасайтын инженер – технологтар берген практикалық, күнделікті есептеулер мен сәйкес теорияға ерекше назар аударылады.

Модульдердің жалпы саны: 15.

Сағаттар саны: 65.

Кредиттер саны: 3.0

«Инженерлік Химия» пәні бағдарламасы білім беру ұйымының жұмыс бағдарламасын әзірлеу негізі болып табылады.

Жұмыстық білім бағдарламасын әзірлеу кезінде білім беру ұйымының жұмыс берушілер мен жергілікті жағдайлардың талаптарын ескеретін аймақтық компонентін енгізу бөлігінде бағдарламалық материалды зерделеу реттілігіне негізделген өзгерістер енгізуге құқығы бар.

Жұмыс бағдарламасын жүзеге асыру кезінде жаңа оқыту технологияларын, электрондық оқу құралын, аудио және бейне материалдар, әдістемелік көрнекті құралдар пайдалану, түрлі нысандарды, оқу процесін ұйымдастыру және бақылау әдістерін таңдау ұсынылады.

Табысты меңгеру үшін бағдарлама теориялық (дәрістік) сабақтарды зертханалық-практикалық семинарлармен кезектестіруді қарастырады.

«Химия» пәнімен пән аралық ықпалдасу студенттерде мамандық ауқымында зерделенетін пәнді, болашақ еңбек қызметін тұтастай қабылдауды қалыптастыруға мүмкіндік береді, түрлі білім бағдарламаларының өзара байланысын мойындауға көмектеседі.

Қарапайым фазалық диаграмманы түсіндіру және оларды су буы кестелерімен қатыстыру.

1.1. Химиялық таза заттардың температурасына қарсы қысымның фазалық

диаграммасын сызу және түсіндіру.

1.2. Балқу және қайнау нүктелері, үштік нүктелерді және айнымалы

температураны анықтау үшін таза заттың фазалық диаграммасын

пайдалану.

1.3. Фазалық диаграмманы химиялық таза заттардың суыну қисықтарымен

қатыстыру.

Екі компонентті диаграммаларды пайдалануды талқылау және көп компонентті қоспалардың қисық дистилляциясын түсіндіру, мысалы мұнай тазарту зауыттарының шикізатын

2.1. Ерітіндінің қайнау нүктесінің жоғарылауы немесе қату нүктесінің

төмендеуіне қарай фазалық диаграмманы қатыстыру.

2.2. Қарапайым қосарлы сұйық қоспа үшін температура/құрам

диаграммасынан бу немесе сұйық химиялық құрамдармен қайнау

нүктесін және қанығу нүктесін қатыстыру.

2.3. Көп компонентті қоспа үшін дистилляция қисығын, Гемпель бойынша

тазартылмаған мұнай дистилляциясы ретінде сипаттау және түсіндіру.

Энергетикалық және өндіру өнеркәсіптерінде қолданылатын маңызды органикалық қосылыстардың негізгі құрылымдарын, физикалық және химиялық қасиеттерін пайдалана отырып, сипаттау.

3.1. Органикалық химияға анықтама беру.

3.2. Органикалық қосылыстарда алғашқы шығу көздерін талқылау.

3.3. Органикалық және органикалық емес қосылыстар арасында біршама

басты айырмаларды бекіту.

3.4. Көмірсутектік қосылыстарды атау үшін қажетті жүйені пайдалану.

3.5. Көмірсутегілерінің құрылымын, қасиеттерін және реакцияларын

талқылау.

3.6. Басқа басты функционалдық топтарын анықтау және әрбір топ үшін

мысалдар келтіру.

3.7. Дәстүрлі функционалдық топтар үшін индекстік атауларын анықтау.

3.8. Органикалық қосылыстар үшін молекулалық формулалар жазу.

3.9. Органикалық қосылыстар үшін құрылымдық формулалар жазу.
Модуль 4. Материалдық баланстың қарапайым есептері
Оқыту нәтижелері (білімі мен ептілігі):

Ішіне химиялық реакциялар енбейтін процестер үшін тұрақты материалдық баланс проблемаларын шешу.

4.1. Материалдық баланстың теориялық принциптерін түсіндіру.

4.2. Егер процесті сипаттау жазбаша түрде берілген болса, берілген процесс

көрсететін блок-сұлбаны бейнелеу.

4.3. Жүйелік қырларын таңдау және белгілеу.

4.4. Берілген материалдық баланс проблемаларын шешу үшін негізін таңдау

және анықтау.

4.5. Жалпы және компоненттік баластарды бейнелейтін математикалық

теңдеулерді жазу.

4.6. Ағын жылдамдығын немес қоспа құрылымын анықтау үшін

материалдық баланс теңдеулерін шығару.
Модуль 5. Жану негіздері
Оқыту нәтижесі:

Жануға талап етілетін ауаның теориялық қажетті және артық мөлшері мен берілген отын үшін және берілген жағдайлар кезінде түтін газының құрылымын есептеу.

5.1. Түтіндік газ құрамын ылғалды негізден құрғақ массаға түрлендіру.

5.2. Мол отттегі мен мол ауа ұғымын түсіндіру және оларды жану процесін

қарапайым есептеуге қолдану.

5.3. Мольдік, әрі массалық (салмақтық) әдісті пайдаланып, материалдық

баланстарды есептеу.

5.4. Жану процесіде «үш Т» мәнін түсіндіру.

5.5. Отынның төменгі және жоғарғы жану жылуы арасында дифференциялау.

5.6. Жалындау температурасының, жалынның адиабаттық температурасының

және жану камерасының Пайдалы Әсер Коэффициентінің мәнін

түсіндіру.

Модуль 6. Отынды талдау және жану жылуы
Оқыту нәтижесі:

Отынды талдау мақсаты мен әдістерін сипаттау.

6.1. Отынды техникалық талдау рәсімін сипаттау.

6.2. Отынды химиялық талдауды сипаттау және типтік мысал келтіру.

6.3. Отының жану жылуы туралы айту және жану жылуын анықтау үшін екі

әдісті сипаттау.
Модуль 7. Көмірсутегінің жану процесін өлшеу және қолдану
Оқыту нәтижелері:

Жану процесі үшін талап етілетін жағдайларды сипаттау, отын талдауын қарастыру және жану өнімдері қалай талданатынын түсіндіру.

7.1. Толық жану үшін талап етілетін жағдайларды сипаттау.

7.2. Толық жану, сондай-ақ толық жанбау процесі үшін теңдеу құрастыру.

7.3. Түтін газын талдау әдістемесін түсіндіру.

7.4. Файрит аппаратының көмегімен талдау жасау үшін рәсімді сипаттау.

7.5. Орс аппаратының көмегімен талдау жасау үшін рәсімді сипаттау

7.6. Түтін газының автоматты талдағышының жұмысы туралы айту.

7.7. Талдау нәтижелері қалай қолданылатынын түсіндіру.

Жану процесі үшін талап етілетін жағдайды сипаттау, отын талдауын қарастыру және жану өнімдерінің қалай талданатынын түсіндіру.

8.1.Тотығу және тотықсыздау ұғымын, олардың коррозиялық ортада қалай

қолданылатынын толық ашу.

8.2. Коррозиялық элементтің толық диаграммасын түсіндіру, бейелеу және

белгілеу.

8.3. Коррозия реакциясы негізінде қозғаушы күш болып табылатын

эталондық және эталондық емес кернеуді есептеу.

8.4. Фарадейдің электролиз туралы Заңын, коррозиялық ортада

коррозияланған немесе бөлінген металдың санын есептеу үшін

пайдалану.

Өнеркәсіптік жабдыққа әсер ететін коррозияның анағұрлым дәстүрлі түрлерін сипаттау.

9.1. Өнеркәсіптік жабдыққа әсер ететін коррозияның жалпы қабылданған

түрлерін атаңыз.

9.2. Коррозияны тудыруға қажетті принциптерді сипаттау.

9.3. Коррозияға байланысты қатерді сипаттау.

9.4. Электрохимиялық коррозия процесін, сұлбаны пайдалану арқылы

сипаттау.

9.5. Электрохимиялық коррозия мен кезбе токтардан болатын коррозия

арасында айырманы түсіндіру.

9.6. Қазандықтардың ішкі қабырғаларының үш басты коррозия типтерін

сипаттау.
Модуль 10. Коррозиямен күрес
Оқыту нәтижелері:

Коррозиямен күресу үшін өнеркәсіпте пайдаланылатын көп таралған әдістерді сипаттау.

10.1. Электрхимиялық қатарды сипаттау.

10.2. Қоршаған орта флюиді жылдамдығының, pH, температураның, оттегі

мөлшерінің, микроорганизмдердің және суда еріген заттардың коррозия

жылдамдығына әсерін талдау.

10.3. Коррозияға қарсы заттар өз жұмыс қалай орындайтынын түсіндіретін

әдістерді сипаттау.

10.4. Коррозияға қарсы заттармен жұмыс кезінде дербес қорғаныш жабдығын

пайдалану маңызын түсіндіріңдер.

10.5. Ағынның қажетті жылдамдығының түзілуі үшін шығын анодтарын

пайдаланатын коррозиядан катодтық қорғау жүйесін талдау.

10.6. Сұлбаларды пайдаланып, катодтық қорғаныш жүйесіне берілетін ток

процесін сипаттау.

10.7. Катодтық қорғаныш жүйесінің дұрыс қосылу маңызын талдау.

10.8. Түрлі жерге қосылу түрлерінің мәнісін сипаттау.

10.9. Сілтілердің әсерінен жемірлі үйкелуді болдырмау, сутегінің,

питтингтің бұзылу, қазандықтарда сілтілік шытынау әдістерін

қарастыру.

10.10. Таттанбайтын болаттың хлорлы ортада жемірлік шытынау

проблемасын талдау.

10.11. Амин ортасында жемірлік шытынаумен қалай күресуге болатынын

түсіндіру.

Коррозияны бақылау үшін өнеркәсіпте пайдаланылатын ең көп таралған әдістерді сипаттау.

11.1. Жабдықтың қандай да бір бөлігін көзбен тексеру жүргізу кезінде

коррозияның айтарлықтай болуын сипаттау үшін пайдаланылатын

стандартты терминдерді қарастыру.

11.2. Қандай да бір жүйеде коррозия индикаторлары орнатылатын себептерді

талдау.

11.3. Егер коррозия индикаторының табиғи азаюы берілген болса, қандай да

бір жүйеде коррозия жылдамдығын есептеу.

11.4. Электрлік кедергі мен сызықтық полярлауды коррозиялық

өлшегіштердің әрекет ету принциптері мен қолданылуын қарастыру.

11.5. Рентгенографиялық зерттеу, ультрадыбыстық зерттеу және сутегілік

зондтардың негізін қарастыру және қолдану.

11.6. Коррозияны бақылау бағдарламасын есепке алуды дәл жүргізудің

мәнділігін түсіндіру.

Су көздері, қоспалар мен тазарту құралдары туралы айту.

12.1. Грунт сулары, беттік сулар, тұшытушы немесе мұздың еруі көмегімен

алынған су көздерін сипаттау.

12.2. Су ресурстарында табылған жалпыға белгілі қоспаларды атау.

12.3. Суда табылған ластануды жоюға арналған тазарту құралдарын

сипаттау.

Суда бөлшектердің тұну жылдамдығын есептеу және лай суды химиялық тазарту және осы суды құм арқылы одан әрі сүзу әдістерін есептеу.

13.1. Бөлшектердің лай суда тұну жылдамдығын бақылайтын басты

өзгерістерді атау және есептеу.

13.2. Коагуляция теориясын есептеу және коагуляцияны тудыратын үш

басты факторларды атау.

13.3. Коагуляция процесін бақылауда үш маңызды қадамды атау.

13.4. Түрлі каогулянттар көмегімен түзілген флоккулицияланған қалдықты

көрсететін химиялық реакцияларды жазу және салыстыру.

13.5. Суды тазарту үшін патенттелген коагуляция құралдарын пайдаланудан

болатын басымдықты атау.

13.6. Гравитациялық құм сүзгілерін арынды құм сүзгілерімен салыстыру

және салғастыру.

Ауызсуды тазарту үшін пайдаланылатын жүйені түсіндіру.

14.1.Тазарту, зарарсыздандыру және жұқпасыздандыру процесін сипаттау.

14.2. Түрлі жұқпасыздандыру әдістерін сипаттау.

14.3. Сыну нүктесіне дейін хлорлау процесін сипаттау.

14.4. Өнеркәсіптік және тұрмыстық сумен қамтуды хлорлау процесін талдау.
Модуль 15. Суды тазарту: қақтар және суды жұмсарту
Оқыту нәтижелері:

Қақтың тұзды суда пайда болу және коррозия себептерін және одан әрі тазартуды талдау және суды жұмсарту үшін пайдаланылатын жалпы қабылданған әдістер туралы білу.

15.1. Қазандық қағының екі кең таралған түрін атау, олардың дамуына әсер

ететін факторларды сипаттау және тұнған қақ мөлшерін есептеу.

15.2. Кальций карбонатында қақтың тұнуы немесе еруі үшін су

тенденциясының Ланжелье қанығу индексін есептеу.

15.3.Тұзды судың әктастық-содамен жұмсарту басымдықтары мен

кемшіліктерін сипаттау және талап етілген химикаттар мөлшерін

есептеу.

15.4.Тұзды суды ыстық фосфатпен жұмсартудың қасиеттері мен

кемшіліктерін қарастыру және талап етілген химикаттар мөлшерін

есептеу.
3. Оқыту әдістері:

• 
  Класта талқылау.
  
• 
  Тапсырмалар мен тесттер.
  
• 
  Бағалау
  
• 
  Өзіндік жұмыс
  
• 
  Дәріс
  
• 
  Зертханалық жұмыс
  

• 
  Электрондық оқулықтар
  
• 
  Үлестірме материалдар
  

5.1. Химелблау. Химиялық инжинирингтегі негізгі принциптер және

есептеулер, ISBN978-0-13-234660-3 (Himmelblau. Basic Principles and

Calculations in Chemical Engineering. ISBN978-0-13-234660-3)

Тесттер 20%

Аралық емтихан 25%

Қорытынды емтихан 35%

Зертханалық баяндамалар 20%

Барлығы 100%

Астана 2012

«Технологиялық процестер химиясы» пәні студентке өнеркәсіптік химиялық технологияларға қатысты химияны және химиялық процестерді түсіну үшін қажетті білім береді. Практика жасайтын инженер – технологтар берген практикалық, күнделікті есептеулер мен сәйкес теорияға ерекше назар аударады. Кейбір арнайы химиялық процестер шикізатты, материалдар өндірісі және заттар реакциясымен қоса өнеркәсіптік тұрғыдан зерделенеді.

Модульдердің жалпы саны: 8

Сағаттар саны: 80.

Кредиттер саны: 3.0

«Технологиялық процестер химиясы» пәнінің эксперименттік білім бағдарламасы білім беру ұйымының жұмыс бағдарламасын әзірлеу негізі болып табылады.

Жұмыстық білім бағдарламасын әзірлеу кезінде білім беру ұйымының жұмыс берушілер мен жергілікті жағдайлардың талаптарын ескеретін аймақтық компонентін енгізу бөлігінде бағдарламалық материалды зерделеу реттілігіне негізделген өзгерістер енгізуге құқығы бар.

Жұмыс бағдарламасын жүзеге асыру кезінде жаңа оқыту технологияларын, электрондық оқу құралын, аудио және бейне материалдар, әдістемелік көрнекті құралдар пайдалану, түрлі нысандарды, оқу процесін ұйымдастыру және бақылау әдістерін таңдау ұсынылады.

Табысты меңгеру үшін бағдарлама теориялық (дәрістік) сабақтарды зертханалық-практикалық семинарлармен кезектестіруді қарастырады.

«Инженерлік химия» пәнімен пән аралық ықпалдасу студенттерде мамандық ауқымында зерделенетін пәнді, болашақ еңбек қызметін тұтастай қабылдауды қалыптастыруға мүмкіндік береді, түрлі білім бағдарламаларының өзара байланысын мойындауға көмектеседі.