Бағдарламаның мақсаты, басымдықтары, міндеттері мен принциптері

Мақсаты – әртараптандыру мен оның бәсекеге қабілеттілігін арттыру арқылы экономиканың орнықты және теңгерімделген өсуін қамтамасыз ету.

2015 жылға нысаналы индикаторлар:

мыналар:

ЖІӨ құрылымындағы өңдеуші өнеркәсіптің үлесі кемінде 12,5 % деңгейіне дейін;

экспорттың жалпы көлеміндегі шикізаттық емес экспорт үлесі кемінде 40 % деңгейіне дейін;

өңдеуші өнеркәсіптің жиынтық өндірісі көлемінен шикізаттық емес экспорт көлемінің үлесі кемінде 43 % деңгейіне дейін;

өңдеуші өнеркәсіптегі еңбек өнімділігі кемінде 1,5 есеге;

агроөнеркәсіптік кешендегі еңбек өнімділігін ауыл шаруашылығында жұмыс істейтін бір адамға шаққанда 3000 АҚШ долларынан бастап кемінде 2 есеге;

мемлекеттік мекемелер мен ұйымдардың, ұлттық басқарушы холдингтің, ұлттық холдингтер мен компаниялардың тауарларды сатып алуда қазақстандық қамту үлесі – 60%-ға дейін, жұмыстар мен қызметтерді сатып алу 90%-ға дейін;

жұмыс істеп тұрған кәсіпорындар санынан инновациялық белсенді кәсіпорындардың үлесі 10 %-ға дейін ұлғаяды.

Мыналар:

шикізаттық емес сектордың өзіндік құн құрылымындағы көлік шығындарының үлесі кемінде 8% деңгейіне дейін;

ЖІӨ қуат сыйымдылығы 2008 жылдың деңгейінен кемінде 10 %-ға төмендейді.

Басымдықтар:

ұлттық экономиканың бәсекеге қабілеттілігі өсуінің маңызды шарты ретінде өндіріс факторларының өнімділігін арттыру;

экспортқа бағытталған жаңа жоғарғы технологиялық өндірістерді жасауға басым тікелей шетел инвестицияларын тартуға екпін беру;

ұлттық инновациялық жүйені дамыту мен нығайту;

экономиканың шоғырландырылу деңгейін төмендету және индустрияландыру процесінде шағын және орта бизнестің рөлін күшейту;

экономикалық әлеуеттің ұтымды кеңістігін ұйымдастыру.

Міндеттер:

Әртараптандыру мен бәсекеге қабілеттілік өсуін қамтамасыз ететін экономиканың басым секторларын дамыту;

Экономиканың басым секторларын дамытудың әлеуметтік тиімділігін күшейту және инвестициялық жобаларды іске асыру;

индустрияландыру үшін қолайлы ортаны құру;

экономикалық әлеуетті ұтымды аумақтық ұйымдастыру негізінде экономикалық өсу орталықтарын қалыптастыру;

экономиканың басым секторларын дамыту процесінде мемлекет пен бизнестің өзара тиімді әрекетін қамтамасыз ету.

Бағдарлама мынадай принциптерге негізделеді:

бизнес-бастамаларға бағдарлану;

шикізаттық емес секторда «серпінді» жобаларды және кластерлік бастамаларды қолдау;

мемлекет пен жеке меншік сектор арасындағы тәуекелдерді оңтайлы бөлу және индустрияландыру процесінде олардың рөлдерін нақты айқындау;

жаңа бизнес-мүмкіндіктерді мультипликациялау;

итеративтік, Бағдарламаны іске асыру барысында қатысушылар құрамынан жобаларды пысықтау деңгейі бойынша перманентті нақтылаумен байланысты;

транспаренттік – Бағдарламаға қатысушылардың, мастер-жоспарлардың мазмұнының, өтініш берушілердің сұрауларының, мемлекеттік қолдау шараларының, Бағдарламаны іске асыру мониторингінің нәтижелерінің ашықтық принципі;

тең қолжетімділік – Бағдарлама қатысушысы отандық, сонымен қатар шетелдік компания да, ірі және орта, шағын кәсіпорындар да болуы мүмкін;

бәсекелестік – тиімді жобаларды ілгерілету және экономикалық емес әдістерді пайдаланудың алдын алу негізі ретінде;

трансферттік (қолданылу әсері) – нормативтік-құқықтық және нормативтік-техникалық базаны жетілдіруге қатысты (бизнес-ортаны жақсарту) мемлекеттік қолдау шаралары, экономикалық қызметтің барлық субъектілеріне қолданылады;

сабақтастық – іске асырылып жатқан бағдарламалық құжаттарда көзделген мемлекеттік саясаттың аса тиімді шаралары осы Бағдарламаны іске асыру кезінде қолданылатын болады.

1. 
   Экономиканы әртараптандыруды және оның бәсекеге қабілеттігінің өсуін қамтамасыз ететін басым секторларын дамыту
   

Мемлекеттің күш-жігері экономиканың мынадай басым секторларын дамытуға топтастырылады:

дәстүрлі: мұнай-газ секторы, тау-кен металлургия кешені, шикізат өндірістерін кейіннен аса жоғары қайта бөлулерге ауыстыратын атом және химия өнеркәсібі;

жер қойнауын пайдаланушылар, ұлттық компаниялар және мемлекет сұранысына негізделген: машина жасау, құрылыс индустриясы, фармацевтика;

шикізаттық сектормен байланыстырылмаған және экспортқа басым бағдарланған өндірістер: агроөнеркәсіптік кешен, жеңіл өнеркәсіп, туризм;

келесі 15-20 жылда әлемдік экономикада үстем рөлге ие болатын «болашақ экономикасының» секторлары: ақпараттық және коммуникациялық технологиялар, биотехнологиялар, баламалы энергетика, ғарыш қызметі.

Көрсетілген секторлардың тізбесі толық емес әрі Бағдарламаның іске асырылу барысында толықтырылып отырады.

Экономиканы сәтті әртараптандыру республиканың тұрақты дамуымен, соның ішінде тұрақты дамуды басқару жүйесін оңтайландыру және көмірсутегі төмен экономиканың, сондай-ақ инвестициялыр тарту, экологиялық проблемаларды шешу, табиғи экожүйелерге антропогендік жүктемелердің кері әсерін азайту, табиғатты пайдаланушылардың қоршаған ортаға эмиссиясын азайту, қалдықтарды кешенді қайта өңдеу мәселелерінде «жасыл» саясатты енгізу жолымен республиканың тұрақты дамуымен үздіксіз байланысты.

Экономиканы әртараптандыруды жеделдету процесінде мемлекет тиімсіз жобалардың іске асырылуына қарсы тұратын болады, сондықтан жобаларды қолдаудың негізгі өлшемдерін таңдауға ең алдымен Кеден одағының әлеуетін іске асыру мүмкіндігімен байланысты өнімділік, энергия тиімділігі және экспортқа бағдарлану жатады.
1.1 «Дәстүрлі индустриялардағы» өндірісті әртараптандыру
Мұнай-газ секторы
Ағымдағы ахуалды қысқаша талдау

2009 жылы республикада мұнай мен газ конденсатын өндіру шамамен 76,5 млн. тоннаны құрады, газ өндіру 35,6 млрд. текше метрді құрады. Мұнай мен газ конденсатының экспорты 68,1 млн. тоннаны құрады.

Мұнай өңдеу зауыттары (бұдан әрі – МӨЗ) 2009 жылы 12,1 млн. тонна мұнай өңдеді.

Мұнай өндіруді одан әрі дамыту теңіз жобаларымен, Теңіз және Қарашығанақ кен орындарын кеңейту жобаларының нәтижелерімен өзара тығыз байланысты.

1. Мұнай мен газ конденсатын өндіру және оларды қайта өңдеу жөніндегі белгіленген көрсеткіштерді орындау.

2. Ішкі нарықтың мұнай өнімдері мен газға қажеттілігін қамтамасыз ету.

3. Мұнайды тасымалдаудың экспорттық бағыттарын әртараптандыру.

2. 2014 жылға қарай мұнай экспорты 75 млн. тоннаны құрайды (2008 жылы 119,4%).

3. 2014 жылы қазақстандық МӨЗ-де мұнайды өңдеу көлемінің өсуін мұнайды өңдеу тереңдігін 87% – 90%-ға дейін ұлғайта және отандық мұнай өнімдерін Еуро сапа стандарттарына дейін жеткізе отырып, 15,0 млн. тоннаға дейін (2008 жылға 122,1 %) қамтамасыз ету.

4. «Бейнеу – Бозой – Ақбұлақ» газ құбыры бойымен газды тасымалдауды:

2012 жылы – жылына 3,6 млрд. текше метрге дейін;

2013-2014 жылдары – жылына 5,0 млрд. текше метрге дейін;

2015 және одан кейінгі жылдары – жылына 10 млрд. текше метрге дейін қамтамасыз ету.
Саланы дамытудың негізгі бағыттары

2010 – 2014 жылдардың ішінде республикадағы мұнай мен газ конденсатын өндіру Теңіз, Қарашығанақ кен орындары жобаларын іске асыру есебінен 1,5 млн. тоннаға, сондай-ақ Каспий теңізінің қазақстандық секторында (Қашаған және т.б.) кен орындарындағы өндірудің басталуы есебінен 3,5 млн. тоннаға ұлғаятын болады. Мұнай өндіруді ұлғайту тиісінше газ өндірудің өсуіне алып келеді, өйткені республикадағы газдың бәрі ілеспе болып табылады.

Саланы дамытудың негізгі операторы «ҚазМұнайГаз» ҰК» АҚ болады, ол ірі жобаларға тікелей қатысу, жаңа кен орындарын жайластыру мен іске қосу, геологиялық-барлау жұмыстарын қаржыландыру мен жүргізу арқылы мұнай және газ өндіру саласындағы отандық әлеуетті өсіруге шоғырландыратын болады.

Елдің орнықты экономикалық өсуін қамтамасыз етуге ықпал ету және Каспий теңізінің казақстандық секторында көмірсутек ресурстарын тиімді әрі қауіпсіз игеру жолымен Қазақстан халқының өмір сүру сапасын жақсарту және 2010-2014 жылдары кезеңінде ел индустриясының ілеспе салаларын дамытуға қол жеткізу мақсатында өндіруді кешенді игеру және тұрақтандыруға жағдай жасау қажет, оның шеңберінде тиісті міндеттерді іске асыру жоспарланды.

Мемлекеттің саясаты өндірістің барынша қосылған құны жоғары өндірістерін дамытуды ынталандыруға, ірі жобаларда аутсоринг және жергілікті құраушыны нығайту арқылы шағын және орта кәсіпорындарда көмекші, қызмет көрсетуші және өңдеуші блоктарды қалыптастыруға, сондай-ақ қызмет көрсетуші және қайта өңдеуші кәсіпорындардың бірігуі есебінен ірі жүйе құраушы компаниялар кластерлерін қалыптастыруға бағытталатын болады.

Мұндай тәсіл мұнай-газ секторын дамытуды оның ұлттық қайта жаңғырту процесіне белсенді ендіру арқылы ішкі экономиканың салаларына ұштасқан кең мультипликативтік әсерге қол жеткізуге мүмкіндік береді.

Бұл мақсаттарда мынадай инвестициялық жобаларды іске асыру көзделеді:

ЭЛОУ-АВТ-3 қондырғысының ваккумдық блогын және вакуумдық блогының қуаты жылына 1,8 млн. тонна болатын Атырау МӨЗ (Атырау облысы) баяу кокстау қондырғысын, жылына 1,0 млн. тонна болатын баяу кокстау қондырғысын қайта жаңарту;

Мұнай өңдейтін қуаты жылына 6,0 млн. тонна Шымкент МӨЗ (Оңтүстік Қазақстан облысы) жаңғырту және қайта жаңарту.

Мұнайды бастапқы өңдейтін қуаты жылына 6,0 млн.тонна болатын Павлодар МӨЗ (Павлодар облысы) жаңғырту және қайта жаңарту.

Мұнай компанияларының өңдеу деңгейін арттыру және сатып алуында қазақстандық қамтуды кеңейту үшін мынадай шаралар көзделеді:

мұнай-газ саласындағы ұлттық компаниялар жаңадан құрылатын өндірістерге тікелей қатысу немесе отандық кәсіпкердің өнімді ұзақ мерзімде өткізуіне кепілдік беру арқылы шикізатты өңдеу деңгейі мен қазақстандық қамту үлесін ұлғайтуды қамтамасыз ететін жаңа өндірістерді құруға бастамашылық ететін болады;

жер қойнауын пайдаланушылармен келісімшарттарда өңдеуші және ілеспе өндірістерді ұйымдастыру және отандық тауарларды, жұмыстарды және қызметтерді сатып алу басымдығын қамтамасыз ету жөнінде міндеттемелер енгізілетін болады.

Шикізатты өңдеу және отандық тауар өндірушілерден сатып алу деңгейін ұлғайтуға бағытталған ірі жеке жүйе құраушы кәсіпорындармен меморандумдар жасалатын болады.

Сыртқы нарықтарға шығатын көмірсутек ресурстары экспортының бағыттарын әртараптандыру, сондай-ақ ішкі нарықтың қажеттіліктерін қамтамасыз ету үшін мынадай жобалар іске асырылатын болады:

Мұнайдың Қашаған және Теңіз кен орындарынан Каспий теңізі және Баку – Тбилиси – Джейхан жүйесі және/немесе басқа мұнай тасымалдау жүйелері арқылы халықаралық нарыққа экспортауға арналған ҚКТЖ мыналардан құралатын болады:

1. Ескене – Құрық мұнай құбыры;

2. Транскаспий жүйесі/жобасы (ТКЖ), оған кіретіндер: Каспий теңізінің қазақстандық жағалауындағы мұнай құю терминалы; мұнай тасымалдауға және көмекші операцияларға арналған танкерлер мен кемелер; Каспий теңізінің әзірбайжандық жағалауындағы мұнай ағызу терминалы; Баку – Тбилиси – Джейхан жүйесімен қосу құрылыстары.

Жалпы ұзындығы 1510 км болатын КҚК мұнай құбыры «Теңіз» кен орны мен Қара теңіздің ресейлік жағалауындағы Новороссийск портына жақын мұнай терминалын біріктіреді.

Мұнай құбырының өткізу қабілетін жылына 67,0 млн. тонна мұнай айдауға дейін ұлғайту көзделіп отыр.

Қазақстан – Қытай мұнай құбыры

Қазақстан – Қытай мұнай құбыры Атасу – Алашанькоу және Кеңқияқ – Құмкөл мұнай құбырының жобасын іске асыруды қамтиды. Қазақстан – Қытай мұнай құбырының қазіргі қуатының өткізу қабілетін жылына 20 млн. тоннаға дейін кеңейту көзделіп отыр.

Атырау – Самара мұнай құбыры мұнайды Қара теңіз немесе Балтық теңізі бағытында Ресей Федерациясының аумағы арқылы тасымалдаудың басым бағыттарының бірі болып табылады.

Елдің оңтүстік өңірлерінің газға деген қажеттілігін қамтамасыз ету және газ импортына тәуелділігін жою мақсатында «Бейнеу – Бозой – Ақбұлақ» газ құбырын іске қосу кешендері бойынша пайдалануға беру көзделіп отыр:

1-кезектің 1-іске қосу кешені – 2011 жыл;

1-кезектің 2-іске қосу кешені – 2013 жыл;

2-кезек – 2019 жыл.

Сервистік инфрақұрылымды қалыптастыру

Мұнай-газ өнеркәсібінің біліктілігі жоғары кадрларға және ғылыми-зерттеу ресурстарына, сондай-ақ техникалық, басқарушылық және коммерциялық қызметтерге сұранысын қанағаттандыруға арналған озық технологиялардың (Каспий энергетикалық хабы) интеграцияланған көпфункционалды орталығын құру мәселесі пысықталатын болады.

Мұнай-газ саласының 16 мамандық бойынша кадрларға мұқтаждығы Атырау, Ақтөбе, Батыс Қазақстан, Маңғыстау, Қызылорда, Оңтүстік Қазақстан облыстарының жоғары оқу орындары мен техникалық және кәсіптік білім беретін (бұдан әрі – ТжКБ) 18 оқу орнында даярлау шеңберінде өтелетін болады.

2011 жылы мұнай-газ саласы үшін Атырау қаласында 700 оқушы орынға арналған Өңіраралық кадрлар даярлау және қайта даярлау орталығы пайдалануға беріледі.

Мұнай-газ саласындағы кәсіптік білім жүйесін одан әрі табысты дамыту үшін саладағы оқытудың әлемдік стандарттарына көшу:

1) жастарға кәсіптік білім беру және қазақстандық кадрларды даярлауда компаниялардың жауапкершілігін көздейтін нормативтік-құқықтық базаны әзірлеу;

2) әлеуметтік әріптестермен: оларды кадрлар даярлауға тарту, қазақстандық кадрларды оқыту процесінде мұнай компанияларының оқу орталықтарын бірлесіп пайдалануды қамтамасыз ету жолымен өзара іс-қимыл арқылы жүзеге асырылатын болады.

Мұнай-газ саласы үшін мамандар даярлау мемлекеттік тапсырыс және шетелдік ірі мұнай компанияларының мақсатты білім беру гранттарының шеңберінде жүзеге асырылатын болады.

Техникалық регламенттерді енгізу

Мыналардың:

1) бензинге, дизель отыны мен мазутке;

2) бензинге қоспаларға;

3) көлік құралдарына арналған жағармайларға және арнайы сұйықтықтарға;

4) мұнай-газ кәсіпшілігі, бұрғылау, геологиялық-барлау және геофизикалық жабдықтарға;

5) магистральдық мұнай құбырларына;

6) суасты құбырлар мен кәбілдердің қауіпсіздігіне қойылатын талаптарды белгілейтін техникалық регламенттер қабылданатын болады.

Көмірсутек шикізатын өндіру көлемінің ауқымына қарамастан, бүгінгі күні Қазақстанда қосылған құны жоғары өнім ала отырып, көмірсутек шикізатын тереңдете өңдеудің толық технологиялық тізбегі жоқ.

Көмірсутек шикізатын өңдеу мұнай мен газды айырумен шектеледі. Елде кеңес уақытында салынған әрі қазіргі заманғы стандарттарға сай келмейтін 3 мұнай өңдейтін және 3 газ өңдейтін зауыт жұмыс істейді.

Қазіргі уақытта «ҚазМұнайГаз» ҰК» АҚ-ның қатысуымен мұнай-химия өндірістерін құру жөніндегі базалық жобалар іске асыру кезеңіне дайындалуда.

Өзара байланысты мұнай-химия өндірістерін іске асыру үшін Атырау облысында «Ұлттық индустриялық мұнай-химия технопаркі» арнайы экономикалық аймағы құрылды.
Негізгі міндет

Отандық көмірсутек шикізатын (мұнай/газ) өңдеудің тереңдігі және көлемін ұлғайту және қосылған құны жоғары өнім экспортын өсіру.

1. 2012 жылға қарай жылына 500 мың тонна көлемінде битум өндіретін қуаттарды енгізу.

2. 2014 жылдан бастап хошиісті көмірсутектерін – бензолды жылына
133 мың т., параксилолды – жылына 496 мың т. көлемінде өндіруді қамтамасыз ету.

3. 2015 жылдан бастап базалық мұнай-химия өнімін – жылына 800 мың т. полиэтилен және жылына 500 мың т. полипропилен өндіруді қамтамасыз ету.

Мұнай-химия өндірістерін құру екі бағыт бойынша көзделіп отыр.

Бірінші бағыт – МӨЗ, ГӨЗ-мен бірге бастапқы өңдеу өнімдерінің тереңдете өңдеу өнімдерімен өзара әрекеттесу технологияларын пайдалана отырып, базалық және қосылған құны жоғары мұнай-химия өнімін шығару үшін көмірсутек шикізатын тереңдете өңдейтін мұнай-химия өндірістерін құру.

Осы мақсатта мынадай инвестициялық жобаларды іске асыру көзделіп отыр:

Ақтау пластмасса зауытының базасында Қазақстанның климаттық жағдайына сәйкес келетін, жол битумын өндіретін, қуаты 500 мың тонна (Қаражанбас ауыр мұнай өңдеу) битум зауыты (Маңғыстау облысы). Жобаны іске асыру мерзімі: 2010-2011 жылдар.

Жылына 133 мың тонна хош иісті көмірсутек - бензол, 496 мың тонна параксилола өндіретін Атырау МӨЗ кешенін салу.
Екінші бағыт – базалық мұнай-газ өнімін қосымша өңдеу саласында шағын және орта бизнес кәсіпорындарын салу мен өнеркәсіптік және тұтыну мақсатындағы (құбырлар, үлдір, аяқ-табақ, ыдыс, өндірістік және тұрмыстық мақсаттағы басқа да бөлшектер) қосылған құны жоғары инновациялық өнім шығару.
Мемлекеттік қолдаудың секторалдық және жобалық шаралары

АЭА аумағында инфрақұрылыммен қамтамасыз ету

Интеграцияланған газ-химия кешені инфрақұрылымының объектілерін (нақты 11 объект) салу мемлекеттің қаржылық қолдауымен жүзеге асырылатын болады.

Шағын және орта бизнестің мұнай-химия кәсіпорындары орналасатын «Ұлттық индустриялық мұнай-химия технопаркі» АЭА (Атырау облысы) инфрақұрылымын салу республикалық бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылатын болады.

Білікті кадр ресурстарымен қамтамасыз ету

Техникалық мамандықтар бойынша 700-ге дейін білікті кадрлар даярлау.

Газ жеткізу туралы ұзақ мерзімге арналған келісімге мемлекеттің қолдауымен қол қойылды.

Өнеркәсіптік өндірістің жалпы көлеміндегі кен металлургиясы саласының үлесі – 17,5%-ды құрайды. Металл кендерін өндіру үлесі – 3,8%, темір кендерін өндіру – 1,5%, түсті металлдар кендерін өндіру үлесі – 2,3%, металлургиялық өнеркәсіптің үлесі – 11,8%, дайын металл бұйымдарын өндіру үлесі – 1,2%. Металлургия өнеркәсібінің үлесіне өңдеуші өнеркәсіптің барлық көлемінің 35 %-ы тиесілі. Елде өндірілетін металдар мен металл өнімдерінің барлығы дерлік экспортқа шығарылады, ал барынша жоғары бөліністі өнім өндіру шетелде орналасқан. 2008 жылдың қорытындылары бойынша 13,21 млрд. АҚШ долларының өнімі экспортталды.

Кен металлургиясы кешенінің негізгі проблемалары: шикізат базасының сарқылуы, пайдаланылатын шикізат кешендігінің төмендігі, негізгі өндірістік қорлардың тозығының жетуі, қоршаған ортаның аса ластануы және технологиялық артта қалу, өндіруден бастап тауарлық дайындығының дәрежесі жоғары өнім шығаруға дейінгі толық өндіріс тізбегі бар интеграцияланған кешендердің болмауы, ішкі нарық сыйымдылығының аз болуы және бытыраңқы болуы, өнімнің энергияны, еңбекті және материалды көп қажетсінуі.

Кен металлургиясы саласының технологиялық дамуының перспективалы бағыттары: 1) қара металлургияда – болат алу үшін жоғары сапалы шикізат өндіру (түйіршіктелген шойын және брикеттелген темір, түсті және сирек металдар қосылған ферроқорытпалар өндіру), сапалы болат өндіру (құбырға арналған және тотығуға төзімді, ыстыққа төзімді және ыстыққа берік, аспаптық, шарикті-подшипникті, рельстік және рессорлық-серіппелі) және жоғары легирленген болаттың сорттарын кеңейту; 2) түсті металлургияда – таза металдар (алюминий, мыс, алтын, титан) және олардан жасалатын бұйымдар (созбасым, сымдар, прокат, профиль және құймалар, сондай-ақ зергерлік бұйымдар) өндіру.

Машина жасауды, құрылыс индустриясын және басқа да өнеркәсіп саласы және экспортты дамытуды қамтамасыз ететін мынадай бөліністегі металлургия өндірістерін құру.

1. Металлургия саласының жалпы қосылған құнын минералдық шикізатты тереңдете өңдеу және жаңа бөліністер құру негізінде кемінде

2. Жоғарғы технологиялық бәсекеге қабілетті өнім өндіру және экспорттау көлемін 2008 жылдың деңгейіне қатысты 2 есеге ұлғайту.

Елдің кен металлургиясы кешенін дамытудағы мемлекеттік саясаты мынадай бағыттарды іске асыруға бағытталады:

ірі кәсіпорындардың негізгі (базалық) металдар өндірісін ұйымдастыруы;

шағын және орта бизнес кәсіпорындарының базалық металдар негізінде жоғары бөліністі түпкілікті өнім өндіруін ұйымдастыруы.

Сонымен қатар минералды шикізаттың кешенді өңделуін қамтамасыз ету үшін кендер мен концентраттар экспортының үлесін азайтуды ынталандыратын шаралар кешені қабылданады.

Жаңа бөліністерге бағытталған, экспортқа бағдарланған дамытылуға жоспарланып отырған өндірістер:

қара металлургияда болат өндірісінің қуатын жылына 6 млн. тоннаға дейін арттыру бойынша ірі жоба іске асырылады және жылына 4 млн. тоннаға дейін болат өндіретін қосымша зауыттың құрылысы басталады (Қарағанды облысы). Сонымен қатар бесжылдық кезеңде ферросиликомарганец өндірісінің жылдық көлемі 64,8 мың тоннаға, феррохром жылына 440 мың тоннаға дейін артады.

түсті металлургияда бастапқы алюминий өндірісі 125 мың тоннаға артады. Сонымен қатар жылына 250 мың тонна бастапқы алюминий өндіретін жаңа зауыт құрылысы басталады (Павлодар облысы). Сирек кездесетін және жерде сирек кездесетін металдар кіші саласында 2014 жылға қарай жоғарғы технологиялық өндірістер саласында ірі әлемдік көшбасшы корпорациялармен кем дегенде екі біріккен кәсіпорын құрылады. Бұдан басқа, мыс концентратының шығарылымын 500 мың тоннаға (Шығыс Қазақстан облысы), катод мысын 95 мың тоннаға, кеуекті титанның шығарылымын 16 мың тоннаға, саф таза кварц өндірісі 16,5 мың тоннаға, мыс-молибден кенін шығару 2 500 мың тоннаға ұлғайтылатын болды.

2015 жылға қарай тантал өндіру 297 тоннаға, бериллий өндіру 2000 тоннаға дейін ұлғайтылатын болады.

Сыртқы нарықтарға кезең-кезеңімен шығумен ішкі нарыққа бағытталу:

Қара металлургияда Қарағанды облысындағы Индустриялық аймақта жоғары қосылған құнмен өнім шығаратын кем дегенде 3 жоғары технологиялық аз тоннажды өндірістер жасалады. Қостанай облысында жылына кем дегенде 200 мың тонна арнайы болат шығаратын аз тоннажды өндіріс жасалады. Сонымен қатар, Қостанай облысындағы болат прокатының жылдық көлемі 450 мың тоннаға артып, жылына 500 мың тонна түйіршіктелген шойын, 1,4 млн. тонна ыстық брикетті темір, 100 мың тонна рельс өнімінің өндірісі игеріледі.

Түсті металлургияда Павлодар облысында Индустриялық аймақ құрылады, онда жыл сайын 15 мың тонна алюминий илемі, 20 мың тонна прокат, 10 мың тонна профиль және 50 мың тонна құймалар өндіретін кем дегенде 6 аз тоннажды өндірістер орналасады. Бұдан басқа, катодтық алтынның шығарылымы 15 тоннаға жоғарылап, байыту және алтын бөліп шығару фабрикалары бар қуаты жылына 25 тонна алтын аффинажының өндірісі артады. Жоғары бөліністегі металлургия өнімін өндіру саласында Шығыс Қазақстан, Батыс Қазақстан, Қарағанды, Ақтөбе және Павлодар облыстарында 25 шағын және орта кәсіпорындары құрылады.

Мынадай жобаларды іске асыру көзделіп отыр:

Қостанай облысы – ыстық брикетті темір – жылына 1,4 млн. тонна;

Қостанай облысы – сұрыптық прокат – жылына 75 млн. тонна;

Қостанай облысы – металл прокаты – жылына 450 мың тонн;

Жамбыл облысы – ферросиликомарганец – жылына 64,8 мың тонна;

Ақтөбе облысы – феррохром – жылына 440 мың тоннаға дейін;

Ақмола облысы – кен өндіру – жылына 8 млн. тонна, алтын өндіру – жылына 15 тонна;

Павлодар облысы – мыс концентратын өндіру – жылына 500 мың тонна;

Павлодар облысы – бастапқы алюминий өндіру – жылына 125 мың тонна;

Шығыс Қазақстан облысы – мыс концентратын өндіру – жылына 500 мың тонна, мыс балқыту өндірісі – 25 мың тонна;

Шығыс Қазақстан облысы – кеуекті титан өндіру – жылына 16 мың тонна;

Шығыс Қазақстан облысы – катод мысын өндіру – жылына 70 мың тонна.

Қарағанды облысы – болат өндіру – жылына 10 млн. тоннаға дейін;

Ақтөбе облысы – түйіршіктелген шойын – жылына 500 мың тонна;

Павлодар облысы – рельстер – жылына 100 мың тонна.

Бұл ретте жобалар портфелі осы саланың даму басымдықтары негізінде кейінірек өзгеруі мүмкін.