Балтабай Адамбаев атындағы тірек орта мектебі

Ондық санау жүйесінің шығу тарихы

• Ежелгі Мысырда бұдан 4 мың жылдай бұрын сандарды белгілеу үшін олар басқа таңбалар мен иероглифтерді қолданған. Бірлік қазықпен, ондық қос қол тәрізденіп белгіленген, жүздік бүктелген пальма жапырағымен, мың молшылық символы ретіндегі лотос гүлімен, жүз мың бақамен белгіленген, өйткені Ніл өзені тасығанда бақалар тіпті көбейіп кететін . Ертедегі мысырлықтардың қолданған есептеу жүйесі иероглифтік ондық жүйе болған.
• Он-оннан топтап санауды ондық санау жүйесі немесе ондық нумерация деп атайды, яғни біз он-оннан санайтынымыз белгілі: он бірліктен бір ондық, он ондықтан бір жүздік т.с.с. құралады, басқаша айтқанда: бірінші разрядтың он бірлігінен екінші разрядтың бір бірлігі, екінші разрядтың он бірлігінен үшінші разрядтың бір бірлігі т.с.с. құралады. Он саны ондық санау жүйесінің негізі деп аталады.

• Электронды оқулықтан “Өзіндік оқу”

• Оқушылар электронды оқулықтан:
• “Санау жүйелерін ондық жүйеге аудару” тақырыптарына
• өзіндің оқу жүргізеді.
• Керекті мәліметтерді “түртіп алу айдары ” бойынша
• дәптерлеріне жазып отырады.

Жаңа білімді оқушы түсінген немесе түсінбегендігін “Бас бармақ” әдісі арқылы саралайды.

• - “жақсы түсіндім!”

• - “кей жерлерді түсінбедім!”

• - “ түсінбедім!”

• Ежелгі Мысыр оқымыстылары өздерінің ғылыми еңбектерін папирустарға жазып қалдырған.
• Папирус жазбасындағы есеп: Аулада 7 үй бар. Әр үйде 7 мысық бар. Әр мысық 7 тышқан жейді. Әр тышқан 7 дән жейді. Дәндердің санын табу керек. Бұл есептен шыққан санды 10-дық жүйеден 8-дік,10-дық, 16- лық жүйеге көшір.
• .
•  

• 1. Орташа есеппен алғанда, адам өз ғұмырында 33 жыл ояу жүреді, 25 жыл ұйықтайды, 17 жыл отырады, 6-7 жыл тамақ ішеді, 5 жыл машина жүргізеді. 1 жыл 258 күн күледі, 1 жыл 195 күн ас дайындайды. 1 жыл 170 күн киініп шешінеді, 1 жыл 135 күн салқын тиіп сырқаттанып жүреді, 1жыл 10 күн мерекелерді қарсы алып, той тойлайды, 500 күн кезекте тұрады, 180 күн телефонмен сөйлеседі, ал тісін тазалауға 100 күн арнайды.
• Белгіленген мәліметтер арасынан әр оқушы 10- дық жүйедегі санды 2-лік жүйеге аударады.

• Планета тұрғындары арасында ондаған тілде сөйлейтін қабілетті адамдар көп-ақ. Мысалы: Кардинал Меццофанти (1774 – 1849) 26 тілде, ал профессор Раск (1787 – 1832) Джон Бауринг (1792 – 1872), доктор Гардоль Уйльямс (1876 – 1828) 28 тілде еркін сөйлеген.
• Берілген ондық жүйедегі санды 8-дік жүйеге аударыңыз!
• 3. Берілген 2-лік, 8-дік,16- лық жүйедегі сандарды о10-дық жүйеге көшір

• Орташа есеппен алғанда, адамның басында 100 000-нан 120 000-ға дейін шаш болады. Қара, қоңыр түстілерге қарағанда жирен шаштылардың саны сиректеу келеді-90 000 тал. Шаш аптасына 3,5 мм-ге ұзарады.Жалпы адам денесінде 20 миллионға жуық түк бар көрінеді.
• Берілген ондық жүйедегі санды 16-лық жүйеге аударыңыз!

• Оқушылар берілген стикерлерге сабақтағы алған
• мәліметтерін толтырып, өз топтары арасында
• жапсырады да стикерлер тобын жасайды.
• Барлық топтар бірігіп, жасалған стикерлер тобы
• тұжырымдама болады. Сабаққа қорытынды іспетті.

• Ү. Оқушылар еңбегін бағалау
• Кері байланыс парағы

• ҮІ. Үй тапсырмасы: “Ондық санау жүйелері” тақырыбын оқу

• Назар
• аударғандарыңызға
• рахмет