Балашт ҥ с І п қ алие в б а л а л а р а у р у л а р ы о қ у л ы қ Ақтӛбе 1 4

405 
айналуы, қҧлақ шулауы, жҥрек тҧсы ауыруы, іш ауыруы дистонияның кҿп ағзаларға 
тарағанын кҿрсетеді. Бас ауруы, АҚҚ жоғарылауымен қатар, білінуі мҥмкін. АГ алайда 
тҧрақты болмайды, ол тіпті бір тҽуліктің ішінде бірнеше рет қҧбылуы мҥмкін. Кҿбінесе 
гипертензия ҽр тҥрлі эмоцияларға, не оқудың қиындығына байланысты шығады. Бас 
ауыру, жҥрек шаншудан басқа, АГ-сы бар балаларда ашуланғыштық, шаршап кету, 
мазасы кету, кенет ыстықтау сияқты шағымдары болады. Осы кезде тексергенде, 
тахикардия, вегетатикалық тҧрақсыздық белгілері – велоэргометрия тҽсілі сияқты, кҿп 
қимыл керек ауыртпалықтарды кҿтере алмайтындығы анықталады. 
Қҧралжабдықты тексерістерде кҿз тҥбінде ҽрқилы ангиопатия барлығы, ЭхоКГ-да 
қарыншааралық перде миокардының гипертрофиясы, кейде сол қарынша миокардының 
гипертрофиясы, 
сол 
қарыншаның 
диастоладағы 
соңғы 
кҿлемінін 
артуы, 
реоэнцефалографияда артериолалар тонусының жоғарылауы, систолада қан келуінің 
азаюы (реографиялық индекс тҿмендеуі), ішкі ҧйқы артериялары мен омыртқа-
базиллярлық артерияларының бассейіндеріндегі қантолудың асимметриясы байқалады. 
ЭхоКГ-да ликвор айналысының бҧзылысы, церебральдық гипертензия синдромы бар 
балаларда мидағы III қарынша кҿлемінің кеңейгені кҿрінеді. ЭКГ, рентгентде АГ сай 
ҿзгерістер табылмайды, ЭЭС-да кейде альфа-ырғағының ҿзгергені кҿрінеді. 
Емі.
Екіншілік АГ-ның емі оған себеп болған ауруды емдеумен ҧштастырылады.
Бҥйрек аплазиясына байланысты АГ-да АҚҚ-ың тҿмендетуге моноприл, каптоприлдің 
кҿмегі бар. 
Бірінішілік АГ-ны 
дәрісіз және дәрімен 
емдейді. Кҥн тҽртібін жҿнге салу (тҽулігіне 
9-10 сағат ҧйкы, тҥскі демалыс, таза ауа, ертеңгі гимнастика, телевизор қарауды 1,5 
сағаттан асырмау), тағамдануды тҽртіпке келтіру (ас тҧзын тҽулігіне 4-6 грамнан асырмау, 
майлы, тҽтті тағамдарды азайту), семіздік пен артық салмақты азайту, ҿсімдік майларын 
қолдану АҚҚ деңгейін қалпына келтіруге кҿмек береді. 
Емдік гимнастика, дене шынықтыру, спорттың жеңіл тҥрлері, психоем, гипноз жҽне 
акупунктураның АГ-ны емдеудегі пайдасы кҿп жҽне тиімді. 
Жоғарыда кҿрсетілген емдер бала ҥшін біраз жағдайда жеткілікті, ал олар тиімсіз 
болса, медикаменттік емдер беріледі. Седативтік дҽрілер (валериана, шалфей), 
транквилизаторлар (фенибут, 0,25-0,75 г тҽулігіне, феназепам 0,5-1,5 мг/т, седуксен 2,5-10 
мг/т), оларға қоса фитоем. Бҧл дҽрілер кҿмектеспесе – (β-адреноблокаторлар (анаприлин, 
обзидан 10мг, кҥніне 2-3 рет), алайда бҧл дҽрілерді бронх астмасы, брадикардиясы, қант 
диабеті бар балаларға беруге болмайды. Кҿбіне зҽр айдайтын дҽрілер (тҽулігіне 
гипотиазид 12,5-50,0мг/т, триампур 1/2-1 таблетка, фуросемид 20-40 мг/т, баланың дене 
салмағына қарай
) 
АГ-ны емдеуге кҿмек тигізеді.
 
Гипертензиялық кризді емдеу
ҥшін ангиотензин аударушы фермент ингибиторлары 
(каптоприл, т.б.), седуксен, обзидан, пирроксан, адельфан, ганглиоблокаторлар (пентамин, 
арфонад), фуросемид, эуфиллин колданылады. Алайда АҚҚ деңгейі бірте-бірте тҿмендеуі 
тиіс, оны тҿмендететін дҽрілерді де сақтықпен, ҽр жолы АҚҚ мҿлшерін ҿлшеп отырып, 
беру керек, егер АҚҚ кҥрт тҿмендейтін болса, ми ишемиясы, мидағы қанайналысы 
нашарлап, кенет ҿлу қаупі тууы мҥмкін. 
Артериялық қысымды тез тҿмендету ерте жастағы балаларда диастолалық қысым 
95мм с.б.б. артық, ересек балаларда 110мм с.б.б. артық болса, сонымен қатар артериялық 
қысымның жоғарлауы неврологиялық белгілермен немесе жҥрек қызыметінің бҧзылуымен 
бірге жҥрсе, қажет болып келеді. 
Ҽдетте, артериялық қысымды (АҚ) қалыптастыру сатылы жҥргізіледі: алғашқы 6-12 
сағатта АҚ жоспарланған деңгейдің 1\3-не дейін, алғашқы тҽуілік бойына жоспарланған
деңгейдің тағыда 1\3 бҿлігіне, ал келесі 2-4 кҥнде қажетті деңгейге толық жеткізеді. АҚ 
қалыптастыру 
ҥшін 
вазодиляторлар 
(гидролизин, 
натрий 
нитропруссиді), 
α-адреноблокаторлар (празозин, фентоламин); β-адреноблокаторлар (атенолол, эсмолол); 
транквилизаторлар (седуксен), тыныштандыратын дҽрілер қолданылады 
(50 кесте).
 

406 
50- КЕСТЕ 

жүктеу 10,77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: