Балашт ҥ с І п қ алие в б а л а л а р а у р у л а р ы о қ у л ы қ Ақтӛбе 1 4

КОН СТИТ УЦ ИЯНЫҢ ЭКССУД АТИВТI -КАТ АРАЛДЫ

жүктеу 10,77 Mb.

Pdf просмотр

бет	197/772
Дата	19.01.2023
өлшемі	10,77 Mb.
	#40966

1 ... 193 194 195 196 197 198 199 200 ... 772

tusipkaliev pediatria

Этиологиясы.
Патогенезi.

4.1. КОН СТИТ УЦ ИЯНЫҢ ЭКССУД АТИВТI -КАТ АРАЛДЫ
АНОМАЛИЯСЫ (ДИАТЕЗІ)
«Экссудативтi диатез»
(ЭД) тҥсiнiгiн 1905 ж. А. Черни кiргiзген.
Ол терi мен
шырышты қабаттардың қайталамалы инфильтративтi-дескваматозды зақымдануына
бейiмдiлiгін, аллергиялық реакцияның дамуы мен қабыну процесстерiнiң созылыңқы
ағымын, лимфоидтық гиперплазиясын, су-тұз алмасуының тұрақсыздығымен
ерекшеленетін сәбилер реактивтiлiгiнiң ӛзгеше жағдайын сипаттайды.
Алғашқы 2 жаста балалардың 40-60%-да ЭКД немесе экземаның белгiлерi
байқалады. Ол (20-25%) кейiн аллергиялық ауруларға ауысуы мҥмкiн (атопиялық
дерматит, бронх демiкпесi, поллиноз жҽне т.б.).
Этиологиясы.
Педиатрлардың кҿбi ЭКД этиологиясы мен патогенезінде басты
рҿльдi аллергияға бередi. Дегенмен, ЭКД-дiң дамуы кҿбiнесе тҧқымқуалаушылыққа
байланысты. Жас кезiнде аллергиялық аурулар мен ЭКД кҿрiнiстерi байқалған ата-ана
балаларында осы диатез дамиды. Бҧл НLА жҥйесiнiң ҿзгерiстерiмен де ҧштасады.
Белокты ыдырататын ферменттердiң жеткіліксiздiгi, iшек қабатының жоғары
ҿткiзгiштiгi, А класстық секреторлық иммуноглобулин тҥзiлуiнiң белсендiлiгiнің кемдігі
(ҥлкендерге қарағанда 5-10 есе кем) салдарынан сҽбилер iшегiнiң кедергілiк қабiлетi
тҿмен болады. Сондықтан да жасанды тамақтанатын бір жасқа дейiнгi балалардың 50-
80%-да сиыр сҥтiнiң G-глобулинi немесе қарсы антиденелер табылады.
Балалардың кҿпшiлiгiнде ЭКД иммундық емес (аллергиялық), яғни оларда
аллергиялық реакцияның жедел ағымды алғашқы иммундық фазасы болмайды да, ал
патохимиялық, патофизиологиялық фазалары дамиды. Бiр жағынан, бҧл гистаминнің
семiз клеткалардан аса кҿп тҥзiлiп бҿлiнуiнен (либераторлық вариант), екiншi жағынан
оның инактивацияға жеткiлiктi ҧшырамауынан (гистаминоздық вариант) болуы мҥмкiн.
Патогенезi.
ЭКД негiзi-иммунологиялық реактивтiлiктiң атопиялық ерекшелiктерi,
яғни, гомоцитотропты Ig-нiң, ҽсiресе, мол тҥзiлiсiне бейiмдiлiк (Е жҽне G
4
кластары).
ЭК диатезi бар балаларда мҥмкiн ҿзгерiстер:

Т-хелперлер (ІІ-тип) кҿп;

ИЛ-5, ИЛ-10 (интерлейкиндер) тҥзiлiсi жоғары;

Гамма-интерферон мен ИЛ-2, ИЛ-4 тҥзiлiсi тҿмен;

Кинин жҥйесiнiң белсендiлiгi жоғары;

Клеткаларда Н
1
- гистамин рецепторлары, Н
2
- тҥрiне қарағанда басым;

Шырыш мастоциттерiнiң тҥзiлуi кҿп.
Бҧл жайлардың қосындысы анафилактикалық реакциялар мен қабынудың
гиперергиялық ағымы қаупiн арттырады.
Кҿбiнесе тек ЕIg-не қатысты реагиндiк, сенсибилизацияға байланысты Е
қарсыденелерiнiң аса мол ҿндiрiлуi кейбiр балаларда генетикалық орайласкан; ал
басқаларында антигенемияға иммундық жауаптың болымсыздығынан, яғни қанға аса кҿп
мҿлшерде сиыр сҥтi антигенiнiң тҥсуiнен ЭКД дамиды.
И.М. Воронцов бойынша «ЭКД – иммундық жҽне патофизиологиялық тҿзiмдiлiкке
(толеранттылық) байланысты шығатын клиникалық кҿрiнiс».
Бҧдан басқа тосқауыл (блок) қоятын карсыденелердiң кемiстiгі де орын алуы мумкін.
Бҧл жағдайда гаптендердiң еркiн тҥзiлiп, терi мен шырыштарда орналасуы реагиндiк
сенсибилизацияны ҿрбiтедi.

220
ЭКД-дiң шығуында баланың тiн барьерi кемдігiнiң де мҽнi бар, ол iштен бiткен
немесе жҥре дамуы мҥмкiн (мысалы, дискортицизм салдарынан). Клеткаiшiлiк циклдық
нуклеотид-тер метаболизмi мен эндокриндiк ағзалар қабiлетi ҿзгерiп, осыдан липидтер
пероксидациясының белсенуi, клеткалық мембрана тҧрақтылығының кемуi, энергетика-
лық алмасу бҧзылуы мҥмкiн. Осыларға байланысты патогенездiң басты буыны – нейро-
эндокриндiк жҽне заттек алмасу бҧзылыстары. Заттек алмасудың кешендi бҧзылысы
тотығу-тотықсыздану қҧбылыстарының кемiп, ацидоз дамуына ҽкеледi, ол ЭКД-i бар
балаларда кҥмҽнсiз.
ЭД-бен атопиялық диатез дамуының негiзгi себебiнiң бiрi – жҥктi ҽйелдiң дҧрыс
тамақтанбауы. Кҿптеген зерттеулерде ауру балалар анасының жҥктiлiктiң екiншi
жартысындағы тағам қҧрамында облигатты аллергендер мен жануарлар белогы мол, ал
кҿкҿнiстер аз болғаны анықталған. Емдҽмге тҥзету енгiзгеннен кейiн (облигатгы
аллергендердi мҥлдем тиып, сут тағамдарын азайту не оларды айранға ауыстыру немесе
сиыр майынан ҿзгесiн шектеу), нҽрестелерде тамақтық аллергендерге реакция болмаған,
сҽбилiк кезде ЭКД мен бала экземасының да кҥрт азайып, оның белгiлерi кҿрiнген кездiң
ҿзiнде жеңiл, тез ҿтетiндiгi кҿрсетiлген.

жүктеу 10,77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 193 194 195 196 197 198 199 200 ... 772